موسوعه علمی مؤلفی الامامیة جامع ترین منبع در زمینه موضوع شناسی وتراجم نگاری

به گزارش خبرگزاری رسا، نشست علمی بررسی و ارزیابی موسوعه علمی مؤلفی الامامیة با حضور مدیر و اعضای هیأت علمی این پروژه و همین طور محققان و پژوهشگران امشب سه شنبه 30 بهمن ماه در مؤسسه مجمع الفکر الاسلامی قم برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام «نورالدین علی لو» مدیر موسوعه، در تشریح تاریخچه نگارش «موسوعه علمی مؤلفی الامامیة» گفت: در سال 1372 کارهای ابتدایی این موسوعه به همت مجمع الفکر الاسلامی آغاز شد ولی چون کار در ابتدا با توجه به ساعتی بودن کند پیش می‌رفت تصمیم گرفته شد که کار به صورت پروژه‌ای و با تعداد افراد بیشتری دنبال شود.

وی افزود: زمانی که بنده و همکاران پژوهشی کار را بر عهده گرفتیم، 7 جلد از موسوعه در قطع وزیری آماده شده بود ولی با توجه به تصمیم هیأت مدیره که کار نباید بیش از 50 جلد شود و به دلیل حجم بالای موضوعات و مدخل هاٰ تصمیم گرفته شد کتاب در قطع رحلی آماده و چاپ شود که برای این کار شیوه نامه ای نوشته شد و با این شیوه نامه چارچوب کار مشخص گردید.

مدیر موسوعه مؤلفی الامامیه درباره روند تحقیقات این موسوعه بیان داشت: با توجه به این که شاکله اصلی کار از منابع استخراج می شود، کار از آثار آقا بزرگ تهرانی آغاز شده و آثار ایشان ملاک قرار داده شد و از کتاب های آقا بزرگ تهرانی، بیش از هزار منبع شناسایی و در این منبع درج گردید.

حجت‌الاسلام علی‌لو با بیان این که یکی از امتیازات موسوعه مؤلفی الامامیه مصدریابی و مستندسازی منابع و مدخل هاست، ادامه داد: تحقیقات بخش مهم و ارزشمند این کتاب است و در این موسوعه از منابع دست اول استفاده شده است که یک مورد ارتباط نزدیک با برخی مؤلفان است.

وی افزود: این موسوعه با همکاری حجج اسلام محمد باقر مقدم و محمد جودکی و آقای محمدعلی صالحی و دیگر پژوهشگران در حال جمع‌آوری است، که جامع ترین و کامل ترین منبع در زمینه موضوع شناسی و تراجم نگاری است.

حجت الاسلام علی لو هدف از تألیف این موسوعه را پاسخگویی به معاندانی دانست که می گویند شیعه تألیفی نداشته است و خاطرنشان کرد: در این موسوعه آثار شیعه از قرن اول تا قرن پانزدهم آمده و بیش از 100 هزار نویسنده شیعی معرفی گردیده است. در جهان تشیع دائرة المعارفی به این گستردگی وجود ندارد و کار بی نظیری است.

در ادامه این نشست حجت الاسلام محمدباقر مقدم یکی از سرگروه های علمی موسوعه علمی مؤلفی الامامیه اظهار داشت: این موسوعه از نظر گستردگی و عمق نمونه و نظیر ندارد و با توجه به این‌که غالب دائرة المعارف ها بیش از 25 هزار مدخل ندارند اما موسوعه مؤلفی الامامی تاکنون 75 هزار مدخل را جمع‌آوری کرده و تا اتمام کامل این عدد به بیش از 100 هزار مدخل خواهد رسید.

وی افزود: موسوعه علمی مولفی الامامیة فقط منحصر به شخصیت های حوزوی نیست بلکه شامل بسیاری از مؤلفان شیعه می‌شود و تمام کتاب های یک مؤلف را مورد بررسی قرار داده است که به عنوان مثال تمام کتاب های جابر بن حیان جمع آوری و در این موسوعه آمده است.

این پژوهشگر یکی از ویژگی های خاص این موسوعه را موضوع شناسی دانست و ادامه داد: موضوع شناسی بسیار سخت است چون بحث میان رشته است و شخص باید اطلاعات زیادی از همه رشته ها داشته باشد. محققان در تألیف «موسوعه علمی مؤلفی الامامیة» تمام کتاب ها را دیده اند. در این موسوعه، نزدیک به یک میلیون کتاب معرفی شده و اغلب آنها دیده شده است.

در بخش دیگری از نشست آقای محمدباقر صالحی یکی دیگر از سرگروه های این موسوعه درباره سختی های نگارش این موسوعه و این‌که گاهی اوقات برای کسب اطلاعاتی از یک مؤلف، تا 20 بار با او تماس گرفته می‌شد تا اطلاعات تکمیل شود سخن گفت و اظهار داشت: موسوعه علمی مؤلفی الامامیة در شهر مقدس قم، مرکز تشیع و منتسب به حوزه علمیه قم آغاز شده و نگارش این کتاب آبروی قم و حوزه علمیه قم است.

این محقق گفت: در موسوعه علمی مؤلفی الامامیة آثار و اطلاعات تمام مؤلفان شیعه را جمع آوری کردیم و این کار به نوعی اتحاد حوزه و دانشگاه است و موضوع تألیف هم محدودیت نداشت. کار با سعه صدر پیش می رود و مؤلفان حوزه و دانشگاه را کنار هم قرار داده ایم و تألیف موسوعه تقریب بین حوزه و دانشگاه است.

در پایان نشست نیز حجت‌الاسلام محمد جودکی یکی دیگر از محققان و سرگروه های «موسوعه علمی مؤلفی الامامیة» بیان داشت: این موسوعه می‌تواند به عنوان منبع و مصدر، ماندگار باشد. البته کار سختی های زیادی دارد و متخصصین فن می دانند که کتابشناسی حوصله زیادی می خواهد و اگر انگیزه و صبر و حوصله نباشد، ادامه کار ممکن نیست.

وی خاطرنشان کرد: تدوین موسوعه علمی مؤلفی الامامیة" باید به نحو احسن صورت گرفته و کامل باشد و البته با تمام کمبودها کار پیشرفت بسیار خوبی داشته است.

گفتنی است، موسوعه مؤلفی الامامیه دانشنامه و دایره‌المعارفی است در معرفی نویسندگان شیعه 12 امامی و آثار مؤلفان از قرن اول تا پایان قرن پانزدهم هجری قمری اعم از خطی و چاپی در موسوعه آمده است.

تاکنون 19 جلد رحلی از این مجموعه بابرکت و گرانسنگ به زیور طبع آراسته شده است و پیش بینی می‌شود تعداد مجلدات این اثر با ارزش در حدود 55 جلد رحلی باشد. این فعالیت پژوهشی ارزشمند مورد تقدیر بسیاری از متخصصان رشته تراجم و کتابشانی قرار گرفته است.