رویکرد نظام آموزشی حوزه از فقه فردی به فقه حکومتی تغییر یابد

حجت الاسلام محسن رضایی استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به آغاز سال تحصیلی جدید حوزه های علمیه به‌ آسیب شناسی نظام آموزشی حوزه پرداخت و اظهار داشت: برای ارزیابی نظام آموزشی حوزه علمیه ابتدا باید مقدمه ای را عرض کرد و بر اساس آن درباره نظام علمی حوزه داوری کرد.

وی افزود: در طول تاریخ، حوزه های علمیه پاسخگوی نیاز جامعه بودند و فقها و مراجع محل رجوع مردم بوده و احکام مبتلابه آنها را پاسخ می دادند، در واقع فقها و علمای بلاد به عنوان پناهگاه دینی جامعه محسوب می شدند و مردم دین خود را از آنها می گرفتند و در حوادث مختلف اجتماعی نیز حضور علما، به میدان آمدن آنها و هدایت آنها بسیار موثر بوده است.

حجت الاسلام رضایی با بیان این که علمای حوزه در مقاطع حساس نیز تاریخ ساز بوده اند، گفت: مهم‌ترین آنها نهضت حضرت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی است که تحول بزرگی در جهان ایجاد کرد، بنابراین به طور خلاصه باید عرض کرد که رسالت حوزه و علمای دین، هدایتگری و حراست از مرزهای دین است.   

وی اضافه کرد: با بیان این مقدمه اکنون باید دید آیا حوزه علمیه به این رسالت خود به خوبی عمل می کند یا خیر؟ به نظر می رسد با وجود تلاش های فراوان علما و اساتید که قابل تقدیر است اما با توجه به شرایط کنونی، انتظاری که جامعه از حوزه علمیه و نظام آموزشی آن دارد بسیار بیشتر از وضعیت کنونی است به دلیل اینکه در حال حاضر هم شرایط کشور و هم شرایط دنیا تغییر کرده است و متناسب با شرایط جدید، نظام آموزشی حوزه نیز باید متحول شود تا بتواند پاسخگوی نیاز روز باشد.

استاد حوزه علمیه قم مهم ترین تغییر در شرایط کشور را تشکیل حکومت اسلامی و برپایی نظام ولایت فقیه دانست و عنوان کرد: حوزه باید پاسخگوی مسائل مبتلابه و چالش های پیش روی آن باشد، از این رو به نظر می رسد باید رویکرد نظام آموزشی حوزه از فقه فردی به فقه حکومتی تغییر یابد.

وی در ادامه تصریح کرد: این امر یعنی تغییر رویکرد حوزه از فقه فردی به فقه حکومتی مسأله بسیار مهم است و برای تحقق آن باید از همان پایه‌های مقدماتی، در دروس حوزه به مسائل و موضوعات فقهی در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پرداخته شود تا بعد از چند سال طلاب در این عرصه ها صاحب نظر شوند و توانایی حل مشکلات و مسائل نظام اسلامی را داشته باشند.

حجت الاسلام رضایی اضافه کرد: در همین جا سوالی که مطرح می شود و این روزها نیز بسیار به آن پرداخته شده، این است که آیا حوزه علمیه سکولار است یا خیر؟ پاسخی که به این پرسش می توان داد این است که حوزه به معنای رایج، سکولار نیست چرا که حوزه علمیه و اساتید و طلاب آن، پشتیبان انقلاب و نظام اسلامی اند و در مقاطع مختلف به میدان آمده و از آن دفاع می کنند.

وی با بیان این که سکولاریسم مراتب و درجاتی دارد که یکی از مراتب آن نداشتن برنامه و نرم افزار فقهی برای مدیریت جامعه است، گفت: اگر این معنا را در نظر بگیریم باید اذعان داشت حوزه هنوز به مرحله ای نرسیده که نرم افزار فقهی نهادها و سازمانهای حاکمیتی را طراحی کند به گونه ای که تمام تعاملات و ارتباطات نهادها و دستگاه ها بر اساس فقه تعریف شود، البته تلاشهای خوبی در این زمینه صورت گرفته اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله زیاد دارد./1330/ت302/ب1