ضرورت‌ها، کارکردها و موانع تحقق امر به معروف و نهی از منکر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جلسه دفاعیه نخستین رساله علمی دانش‌پژوهان دوره سبک زندگی اسلامی با عنوان «ضرورت‌ها، کارکردها و موانع تحقق امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از عناصر سبک زندگی اسلامی» در مؤسسه سبک زندگی آل یاسین برگزار شد.

ارائه دهنده این اثر حجت الاسلام مطلبی از دانش پژوهان سطح سه مؤسسه سبک زندگی اسلامی بود و علی سلیمی عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به عنوان استاد راهنما و حجج اسلام محمدتقی فعالی رییس مؤسسه سبک زندگی اسلامی به عنوان استاد مشاور و محمد داوری از اساتید حوزه و دانشگاه به عنوان استاد داور در این جلسه دفاعیه حضور داشتند.

 

امر به معروف و نهی از منکر یک واجب فراموش شده

استاد سلیمی در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت موضوع امر به معروف و نهی از منکر اظهار داشت: این نوع فعالیت های پژوهشی در حقیقت یک نوع فرهنگ سازی برای ترویج و اجرای این واجب مهم و در عین حال فراموش شده است.

وی افزود: همه می دانیم که امر به معروف و نهی از منکر یکی از عظیم ترین واجبات الهی به شمار می رود ولی در کشور ما که داعیه اسلام دارد هنوز قانون گذاری در مورد آن به نحو مطلوب نیست و قوانینی هم که در این باره وضع شده هنوز به مرحله اجرا نرسیده است؛ قوانین امر به معروف و نهی از منکر بارها به هیأت حل اختلاف قوا رفته و اجرای آن تأیید شده است ولی باز هم به منصه ظهور نمی رسد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان این که در بسیاری از جوامع غربی مشابه امر به معروف و نهی از منکر اجرا می شود، خاطرنشان کرد: آنها نهادی به نام نهاد حفظ و نظم اجتماعی دارند که شبیه همین مسأله است ولی از سوی پلیس اجرا نمی شود درحالی که در کشور ما این وظیفه بیشتر بر عهده پلیس است که به نظر امر مطلوبی نمی آید.

وی با بیان این که امر به معروف و نهی از منکر یکی از لوازم لاینفک سبک زندگی اسلامی است، خاطرنشان کرد: ما در این مورد مطالعاتی داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که یکی از علل بی توجهی به این واجب الهی، ندانستن کاربردهای آن در جامعه اسلامی است.

اهمیت امر به معروف مانع از تعارض آن با دیگر واجبات می شود

سلیمی ادامه داد: گاهی به همین دلیل فکر می کنیم که امر به معروف و نهی از منکر با واجب های دیگر تعارض می کند، درحالی که اگر اهمیت فوق العاده آن را بدانیم متوجه می شویم که هیچ تعارضی در کار نیست.

وی با ابراز نگرانی از این که در رسانه ای جمهوری اسلامی نیز تبلیغ خوبی نسبت به این واجب الهی صورت نمی گیرد، خاطرنشان ساخت: ما با مطالعه منابع دینی و توجه به غرض شارع از تأسیس نهاد امر به معروف و نهی از منکر متوجه می شویم که به قانون گذاری کاملی در این عرصه نیازمندیم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود به شیوه نگارش این رساله علمی پرداخت و عنوان داشت: این پایان نامه به صورت روش تحلیل محتوا نگاشته شده و کیفی است؛ محقق در این رساله علمی سعی کرده برداشت ها به صورت تعبدی باشد یعنی فهم شخص محقق و برداشت شخصی او نباشد، بنابراین تلاش کرده به ازاء هر برداشت، از مفسران قرآن و شارحان احادیث نیز مطالبی به عنوان مؤید بیاورد.

 

در ادامه این نشست نوبت به ارائه خلاصه پایان نامه توسط شخص محقق یعنی حجت الاسلام مطلبی رسید. وی در این قسمت ضمن تقدیر و تشکر از اساتید مشاور و راهنما در به ثمر رساندن این اثر، در مورد زمینه روی آوردن به تدوین آن عنوان کرد: سال 94 در ترم سوم این مؤسسه با کمک اساتید مقاله ای در حوزه آسیب شناسی امر به معروف و نهی از منکر نوشتم.

وی ادامه داد: در خلال تحقیق به این نتیجه رسیدیم که جایگاه این واجب الهی در سبک زندگی اسلامی پررنگ است و ظرفیت های مطالعاتی خوبی دارد، از این رو تصمیم گرفتم با عنوان خاص و در محدوده ای معین با کمک اساتید این کار را شروع کنم.

امر به معروف آموزه ای کنترلی و مورد نیاز جامعه

حجت الاسلام مطلبی در ادامه به بیان توضیحاتی در فصل نخست که مربوط به کلیات و مفاهیم موضوع است پرداخت و ابراز داشت: ما در بیان مسأله نخست این موضوع را مطرح کرده ایم که امر به معروف و نهی از منکر از جمله آموزه‌های تربیتی و کنترلی اثرگذار و مورد نیاز جامعه بوده و همچنین راهکار مؤثری برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و درمان آن‌ها محسوب می‌شود.

وی افزود: پذیرش این دو واجب الهی در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه در سطح سیاست‌گزاری و قانون‌گذاری توأم با نوعی تردید یا غفلت بوده است و همچنین تحقق امر به معروف و نهی از منکر، یکی از راه‌های مؤثر تنظیم مناسبات اجتماعی و روابط میان‌فردی است و مؤلفه‌ای مهم در سبک زندگی اسلامی و در تأمین نظم و امنیت اجتماعی به شمار می‌رود.

محقق علوم اسلامی در نتیجه گیری از این بخش سخنان خود گفت: بنابراین تبیین ضرورت‌ها و کارکرد‌های این دو واجب فراموش شده و کشف و معرفی موانع تحقق و اثرگذاری آن، نقش بسیار موثری در بازشناسی و پذیرش آن در اذهان جامعه دارد و از این مسیر در تحقق سبک زندگی اسلامی در جامعه، اثرگذار است.

خلأ تحقیقات در موضوع امر به معروف و سبک زندگی

وی با اشاره به ناشناخته ماندن جایگاه امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یک ضرورت اجتماعی و یک راهکار کارآمد حفظ نظم و مقابله با آسیب‌های اجتماعی در ضرورت تحقیق خود یادآور شد: خلاء تحقیقی جدی در این زمینه، از مهم‌ترین دلایل پرداختن به آن در پایان‌نامه پیش رو است.    

حجت الاسلام مطلبی افزود: دلیل این مسأله آن است که اولاً، عمل به شریعت الهی اسلام، تضمین‌کننده سلامت فرد و جامعه بوده و سبب تعالی و سعادت انسان است و در این بین، امر به معروف و نهی از منکر، از ارکان مهم این شریعت است.

وی با بیان این که سبک زندگی اسلامی نیز در سایه توجه به این دستورات و برنامه‌های الهی و این بازوی قدرتمند آن، محقق خواهد شد، ابراز داشت: همه باید به این نکته توجه داشته باشیم که امر به معروف و نهی از منکر عاملی سبک ساز به شمار می‌رود.

این پژوهشگر علوم دینی در ادامه خاطرنشان کرد: ثانیاً، بسیاری از آسیب‌های سبک زندگی جامعه مسلمان امروز به دلیل ناآشنایی با اوامر و نواهی الهی است؛ چه در بُعد بینشی و چه در بُعد عملی و رفتاری و امر به معروف و نهی از منکر، یکی از راهکارهای اساسی آشنا ساختن مردم با این اوامر و نواهی و یادآوری و زنده نگاه داشتن آن‌ها در سطح جامعه است.

وی در بیان دلیل سوم ضرورت این بحث عنوان کرد: تبیین نامناسب و ناکافی نسبت به امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و ضرورت‌ها، کارکردها و فواید و موانع آن از عوامل اصلی بی‌رغبتی جامعه به آن است، ازاین‌رو پرداختن به این ابعاد، مقدمه‌ای گریز ناپذیر برای تحقق آن در سطح جامعه خواهد بود.

 

هدف اصلی اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است

حجت الاسلام مطلبی با اشاره به اهداف تحقیق خود نیز خاطرنشان ساخت: هدف نخست ارائه تبیینی صحیح و روشن از ضرورت و نقش امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و معرفی آن به عنوان یک ضرورت اجتماعی در بین اقشار جامعه و مسؤولان بوده است.

وی ادامه داد: همچنین تبیین این مطلب که اسلام به این دو فریضه الهی به چشم راهکاری براى بهبود بخشیدن به زندگى مادى انسان‌ها می‌نگرد؛ و نه فقط یک عمل عبادى محض از دیگر اهداف مورد نظر ما در این پژوهش به شمار می رود.

دانش پژوهش مؤسسه سبک زندگی آل یاسین تدوین منبعى براى تبلیغ و فرهنگ‌سازى در جهت اقبال مردم و مسؤولان به پذیرش و اجراى امر به معروف و نهی از منکر را از دیگر اهداف این رساله علمی برشمرد و عنوان داشت: آگاهى بخشی مردم، مسؤولان و مجریان امر به معروف و نهی از منکر و جلب توجه آنان به موانع تحقق و اثرگذاری این دو فریضه الهی از ضروت های مهم و غیر قابل انکار است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پیشینه تحقیق خود و آثاری که قبلا به این بحث پرداخته است، بیان داشت: در این موضوع تحقیقات کمی به چشم می خورد، چراکه طبق جستجوی بنده، کمتر از 100 کتاب و پایان نامه و کمتر از 100 مقاله به موضوع امر به معروف اشاره کرده است.

حجت الاسلام مطلبی ادامه داد: بیشتر همین موارد نیز تکراری و متوجه شیوه های فقهی اجرای آن در جامعه است و کمتر به مباحث مرتبط با ضرورت‌ها، کارکردها و موانع امر به معروف و نهی از منکر که موضوع این تحقیق است، پرداخته‌اند.

سؤالات اصلی و فرعی پژوهش

وی به سؤال اصلی تحقیق خود اشاره کرد و یادآور شد: سؤال اصلی این پژوهش آن است که از نگاه آیات قرآن و روایت‌های اهل بیت(ع)، ضرورت‎‌ها، کارکرد‌ها و موانع تحقق و اثرگذاری امر به معروف و نهی از منکر کدام است؟

این محقق و پژوهشگر علوم اسلامی افزود: در بخش سؤالات فرعی نیز به این پرسش ها، پاسخ داده می شود؛ نخست آن که از نگاه آیات قرآن و روایت‌های اهل بیت(ع)، ضرورت‌های جمعی، میان‌فردی و فردی تحقق امر به معروف و نهی از منکر کدام است؟ و همچنین از نگاه آیات قرآن و روایت‌های اهل بیت(ع)، کارکرد‌های جمعی، میان‌فردی و فردی امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ و یا این که از نگاه آیات قرآن و روایت‌های اهل بیت(ع)، موانع جمعی، میان‌فردی و فردی تحقق و اثرگذاری امر به معروف و نهی از منکر کدام است؟

وی در ادامه به روش تحقیق خود نیز در این رساله علمی اشاره کرد و ابراز داشت: روش تحقیق در این پایان‌نامه، تحلیل محتوای کیفی استقرایی و شیوه گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای است.

حجت الاسلام مطلبی ادامه داد: در این اثر ابتدا با مطالعات کتابخانه‌ای از آیات و روایات، تفسیرهای قرآن و شروح حدیث و همچنین منابع مرتبط علوم اجتماعی، مفهوم‌های مرتبط با سؤالات اصلی و فرعی تحقیق، شناسایی شدند و در ادامه به کشف رابطه آن با سبک زندگی اسلامی پرداخته ایم.

 

رابطه امر به معروف و نهی از منکر با سبک زندگی اسلامی

وی در بیان رابطه امر به معروف و نهی از منکر با سبک زندگی اسلامی اظهار داشت: گستره امر به معروف و نهی از منکر، تمامی عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد و اعضای جامعه دربر می‌گیرد و رابطه تنگاتنگ و پیچیده‌ای با سبک زندگی انسان پیدا می‌کند.

این طلبه محقق افزود: به تعبیر دقیق‌تر، این دو فریضه عنصری فعال و اثرگذار در شکل‌دهی به ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی سبک زندگی انسان مسلمان است و روشن شدن وسعت و چگونگی این رابطه تنها با تبیین و تحلیل دقیق ضرورت‌ها، کارکرد‌ها و موانع تحقق آن به عنوان عنصر حیاتی در سبک زندگی اسلامی میسر خواهد بود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به گذرا به فصول دیگر این پایان نامه ابراز داشت: در یکی از فصل های این اثر به این نتیجه رسیده ایم که جهت عملی شدن امر به معروف و نهی از منکر در سطحی مطلوب و همچنین افزایش میزان تمایل و انگیزه اقشار مختلف مردم و کارگزاران اجتماعی به اجرای آن، راهکارهایی می توان داد.

حجت الاسلام مطلبی پس از بیان کارکردهای مثبت و منفی انجام یا ترک امر به معروف و نهی از منکر و همچنین موانع اجرای این واجب الهی در جامعه ادامه داد: یکی از راهکارها ارائه تبیینی روشن از ضرورت، نقش و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در سبک زندگی اسلامی است که این راهکار احساس ضرورت عمل به این دو فریضه را در بین اقشار جامعه تقویت می‌کند که البته در این مورد باید از ابزارهای تبیینی مختلف از جمله شیوه‌های کارآمد تغییر نگرش استفاده کرد.

چه کنیم تا امر به معروف و نهی از منکر در جامعه عملی شود؟

وی به راهکار دیگر عملیاتی شدن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اشاره کرد و عنوان داشت: برطرف کردن موانع تحقق امر به معروف و نهی از منکر یکی از مسائل مهم است و البته کارآمدترین راه جهت انجام این مهم فرهنگ‌سازی است و نهادهای متولی در امور فرهنگی و فرهنگ‌سازی در خط مقدم این تلاش قرار دارند.

این طلبه درس خارج حوزه علمیه در ادامه خط دهی و روشنگری گروه‌های مرجع نسبت به عناصر و مؤلفه های سبک زندگی اسلامی از جمله امر به معروف و نهی از منکر را از دیگر راه کارهای عملی شدن این واجب الهی در جامعه دانست و تأکید کرد: منظور از گروه های مرجع خواص، نخبگان و مراجع اقتدار در جامعه هستند و ما این مسیر را راهکاری مناسب در بهبود سبک زندگی و تقویت و توسعه هنجارها و آموزه‌های حیات بخش دینی می دانیم.

وی به بیان پیشنهاداتی نیز در این موضوع پرداخت و خاطرنشان کرد: به عقیده ما اولا باید تحقیقات در زمینه تبیین و روشن‌گری ضرورت، نقش و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و در سبک زندگی اسلامی، به شکلی جدی و به عنوان یک اولویت تحقیقی و فرهنگ­سازی، ادامه یابد.

 

شیوه ای قابل استفاده در موضوعات دیگر دینی

حجت الاسلام مطلبی ادامه داد: باید مطالعه راهکارهای اسلامی جهت بهبود زندگی فردی و اجتماعی در دستور کار تحقیقی محققان علوم اجتماعی و اسلامی قرار گیرد و همچنین این گونه تحقیقات در تبیین ضرورت، نقش و جایگاه دیگر واجبات اسلامی در جامعه و در سبک زندگی اسلامی از جمله نماز، حجاب، خمس، زکات، رعایت حق الناس و دیگر موارد نیز دنبال شود.

وی در بخش پایانی سخنان خود به بیان یک پیشنهاد در شیوه تحقیقات دینی پرداخت و یادآور شد: به نظر ما باید مراجعه به منابع اولیه آموزه‌های اسلامی یعنی قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) به عنوان یکی از ویژگی‌های این قبیل مطالعات مورد تأکید قرار گیرد.

در ادامه این جلسه دفاعیه، نوبت به داور نشست، حجت الاسلام داوری رسید که وی در ابتدا با بیان این که در این تحقیق زحمات زیادی کشیده شده است، از محقق این اثر بویژه در موضوع یابی، به کارگیری روش مناسب و به کاربردن نگاه جدید در پژوهش های علوم اسلامی تقدیر کرد.

چکیده خوبی از پژوهش نداریم

وی در ادامه به بیان نقدهای وارد به این اثر پرداخت و عنوان کرد: واژگان کلیدی که در انتهای چکیده تحقیق می آید بیان کننده مهم ترین موضوعات مطرح شده در اثر است که باید ارتباط تنگاتنگی با آن داشته باشد، در حالی که می بینیم در این اثر از کلماتی مثل «اثر گذاری»، «کارکرد» و «ضرورت» استفاده شده که عام است و شاید در بسیاری از تحقیقات آمده باشد.

استاد حوزه و دانشگاه با مطرح کردن چالشی در بیان مسأله این تحقیق یادآور شد: شما باید مشخص می کردید که در این اثر به دنبال حل مشکل هستید یا می خواهید از نظر محتوایی به بحث پرداخته و تأکید کنید که چون مطالب قابل توجهی در این عرصه وجود ندارد من می خواهم پژوهشی داشته باشم، بنابراین این مسأله باید مشخص می شد که نشده است و بیان مسأله شما بیشتر شبیه بیان موضوع است.

وی با اشاره به یک اشکال از نظر شکلی به این پایان نامه، خاطرنشان کرد: معمولا در ابتدای اثر یک مقدمه و در انتهای هر یک از فصول چکیده ای قرار می گیرد، در حالی که شما در ابتدای تمام فصول به بیان مقدمه و در انتها نیز چکیده را آورده اید که لازم نیست، چراکه مقدمه اصلی این اثر به نوعی در ابتدای همه فصول آمده است.

حجت الاسلام داوری در ادامه ابراز داشت: محقق در تعریف کلمات «ضرورت»، «کارکرد» و «موانع» از واژه «عوامل» استفاده کرد که باید مشخص شود منظور از عوامل چیست و شاید هم اشتباهی در نوشتن کلمه باشد که حتما نیاز به اصلاح دارد.

 

کلمه «کارکرد» به موارد منفی اطلاق نمی شود

وی با اشاره به اشکالی در معنای کارکرد عنوان کرد: شما کارکردهای منفی نیز برای امر به معروف و نهی از منکر مطرح کرده اید که بسیار عجیب به نظر می رسد، یعنی شما گفته اید کارکرد منفی ترک امر به معروف و نهی از منکر به عنوان نمونه زیاد شدن فساد در جامعه است، در حالی که این موارد کارکرد نیست بلکه آثار ترک است که می تواند در ضرورت تحقیق ذکر شود.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: حرف شما مثل این است که بگوییم یکی از کارکردهای ماشین این است که انسان را زیر بگیرد و او را بکشد در حالی که این اثر منفی ماشین است، بنابراین از آن جایی که معنای کارکرد به فایده نزدیک است، فقط شامل آثار مثبت می شود یعنی به عنوان نمونه کارکرد امر به معروف و نهی از منکر اصلاح جامعه و نزول برکات است و آثار ترک نمی تواند در بخش کارکرد جای بگیرد.

وی با بیان این که لازم است برخی دیگر از ابعاد امر به معروف و نهی از منکر در این رساله ذکر شود، خاطرنشان کرد: در مورد این واجب الهی در روایات اسلامی مراتبی ذکر شده که از اعتقاد قلبی تا زبانی و عملی را شامل می شود که واقعا جای این موضوع مهم در این رساله خالی است و جا داشت محقق به این مسأله نیز اشاره ای هرچند گذرا می کرد.

برخی موانع مهم امر به معروف در پژوهش ذکر نشده

حجت الاسلام داوری اضافه کرد: شما موانعی را برای تحقق امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ذکر کردید که همه به مخاطب برمی گردد؛ به این معنا که اگر در مخاطب مسائلی وجود داشته باشد مانع از فایده امر به معروف و نهی از منکر در او می شود، در حالی که در مورد خود آمر و ناهی نیز این مسأله موضوعیت دارد.

وی در تبیین گفته خود عنوان داشت: برخی اوقات خود فرد امر و نهی کننده نیز مشکلاتی دارد که مانع از تأثیر گذاری امر به معروف و نهی از منکر او در مخاطب می شود که از جمله آنها عدم پایبندی آمر و ناهی به واجبات الهی است که در روایات نیز به آن اشاره شده است، یعنی خود آمر وقتی به گفته خود عمل نکند نباید توقع تأثیر پذیری آن را در مخاطب داشته باشد.

استاد حوزه و دانشگاه در بخش پایانی سخنان خود خطاب به محقق اثر یادآور شد: شما در این رساله علمی هم مطالبی در مورد راهکار آورده اید و هم پیشنهاداتی را ارائه کرده اید که بنده فرقی بین راهکار و پیشنهاد ندیدم و به عقیده من این کلمه مشابه هم هستند ولی به هرحال تحقیق خوبی است و نظریات جدیدی در آن مطرح شده که قبلا به چشم نخورده است.

در ادامه این جلسه، حجت الاسلام مطلبی در مقام دفاع از پایان نامه خود برنیامد و تنها با این جمله که هیچ اثر پژوهشی بدون نقص نیست و برخی اشکالات به اختلاف مبانی برمی گردد، فرصت را در اختیار استاد مشاور قرار داد.

 

موضوع یابی خوبی صورت گرفته است

حجت الاسلام فعالی نیز در مقام دفاع از اثر مورد پژوهش تأکید کرد: به عقیده من در این اثر موضوع یابی و موضوع شناسی خوبی صورت گرفته چراکه امر به معروف و نهی از منکر از نیازهای واقعی جامعه است، بنابراین باید از محقق محترم در بخش موضوع شناسی تقدیر کنیم؛ همچنین بیان خوب جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در دین نشانه دین شناسی خوب محقق است.

وی ادامه داد: از دیگر محاسن این اثر نظم و تدوین خوب و قرار گرفتن هرمطلب در جایگاه خودش است، فصول به صورت منظم تدوین شده و می بینیم که هرفصل جدید مترتب بر فصول قبلی است.

رییس مؤسسه سبک زندگی آل یاسین استفاده از منابع دسته اول را از دیگر ویژگی های خوب این اثر دانست و خاطرنشان کرد: شما در این رساله از منابع و مراجع ضعیف هیچ مطلبی را نمی بینید و همچنین جمع بین آیات و روایات، شیوه استقرایی منطقی و همچنین از تفاسیر مناسب از اصول مهم و کلیدی در این پایان نامه است که خوب است در پایان نامه های دیگر که با موضوعات دینی نگاشته می شود نیز این مسائل مورد عنایت قرار بگیرد.

وی ادامه داد: آقای مطلبی از قلم روان و علمی خوبی برخوردار هستند، قلم خوبی دارند و انسان وقتی اثر ایشان را مطالعه می کند علاقه پیدا می کند که بخش های دیگر را نیز مطالعه کند به علاوه این که شما در آثار ایشان کمتر غلط یا سهوی را مشاهده می کنید.

کسب نکات جدید و خلاقانه در پژوهش

حجت الاسلام فعالی کسب نکات جدید و خلاقانه را از دیگر مزیت های این رساله علمی سطح سه دانست و خاطرنشان کرد: درست است که این رساله برای سطح سه حوزه نوشته شده ولی به عقیده من برخی مطالب مطرح شده در آن به دلیل آن که از عمق بالایی برخوردار هستند، جادارد که در پایان نامه دکتری نیز مورد بحث و پژوهش قرار بگیرد.

وی ضمن تقدیر از ارائه علمی و مناسب و همچنین ساخت زیبای پاورپوینت برای ارائه مطالب به بیان توصیه هایی به محقق پرداخت و عنوان کرد: با توجه به این که به این فریضه دینی از زوایای مختلف می توان نگاه کرد، خوب بود در کنار نگاه جامعه شناختی به آن، زوایای دیگر نیز به صورت خلاصه مورد بحث و بررسی قرار می گرفت.

استاد حوزه و دانشگاه در پایان خاطرنشان ساخت: گاهی اوقات از واژه های امر و نهی تعابیر تندی به ذهن می آید که اثر گذاری آن را کمتر می کند، مثل این که فرد مخاطب خودش را تحقیر شده دیده و گمان می کند که آمر یا ناهی قصد تحکم براو دارند، بنابراین جا داشت که در ارتباط با اشتباه بودن این مسأله و معنای دقیق امر و نهی نیز جملاتی آورده می شد.

در ادامه آقای علی سلیمی استاد راهنمای محقق پایان نامه، بار دیگر در مقام دفاع و توضیحاتی پیرامون پایان نامه اظهار داشت: اگر مشکلاتی در اثر دیده می شود و یا نقایصی به چشم می خورد به دلیل بکر بودن و جدید بودن موضوع مورد مطالعه و تحقیق است و با توجه به این که مطالب این پایان نامه به دین نسبت داده می شد باید برداشت های دقیقی می کردیم.

 

بحث امر به معروف و سبک زندگی موضوعی تخصصی است

وی باتأکید بر این که در اثر زحمت زیادی کشیده شده است، خاطرنشان کرد: موضوع امر به معروف و نهی از منکر در سبک زندگی اسلامی و بررسی جامعه شناختی آن بحثی کاملا تخصصی است و از طرفی ما در حوزه کنترل اجتماعی و تغییر رفتار سواد تخصصی و ادبیات درستی در ایران نداریم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: روشی که محقق در این پژوهش پی گرفته بود در ایران کمتر بحث شده است و به همین دلیل شاید یافته های ایشان در وهله اول مهم و قابل فهم به نظر نیاید ولی من این تضمین را می دهم که جایگاه آن در یافته های روانشناسی مشخص است.

وی افزود: بدون شک نقایص این اثر اصلاح خواهد شد و ما قصد داریم با توجه به عمق این رساله علمی از دل آن یک طرح پژوهشی بیرون آورده و با رایزنی های صورت گرفته ان شاءالله سه مقاله علمی در ISI از این پژوهش منتشر خواهد شد و به نوعی می خواهیم دیدگاه های محقق را علمی کنیم.

پختگی موضوع باعث بازشدن عرصه های جدید می شود

سلیمی با بیان این که یافته های محقق در خارج کارایی عملی دارد، خاطرنشان ساخت: موضوعی که حجت الاسلام مطلبی در این تحقیق مورد پژوهش قرار دادند اگر پخته تر شده و به بلوغ کافی برسد حتی می تواند برای افراد و پژوهشگران دیگری که می خواهند در این عرصه وارد شوند به عنوان یک الگو و دستورالعمل قلمداد شود.

وی در پایان یادآور شد: این موضوع یک پروژه کلان است که ان شاءالله با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و قوه قضاییه با مؤسسه سبک زندگی آل یاسین مورد پژوهش های بعدی نیز قرار خواهد گرفت.

گفتنی است، پس از مشورت اساتید راهنما، مشاور و داور در این جلسه، به رساله علمی حجت الاسلام مطلبی در موضوع مورد بحث از سقف نمره 18، امتیاز 17،75 اعطا و با اهدای جایزه ای نقدی از وی تقدیر شد. این نشست روز پنجشنبه نهم شهریورماه برگزار شده است.

یادآور می شود، موسسه فرهنگی هنری آل یاسین بعد از گرفتن مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از بهمن ماه ۱۳۹۱ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد؛ این موسسه با الهام از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و با هدف ارتقاي فرهنگ عمومی و اعتلای بینش دینی، محورهای فعالیت­ خود را در سه زمینه سبک زندگی اسلامی، عرفان عملی شیعی و نقد عرفان‌های کاذب مشخص کرد.

سبک زندگی از عناوین نو در میان دانشمندان علوم اجتماعی است و رویکرد اسلامی در سبک زندگی از جدیدترین موضوعات امروز کشور ما به شمار می رود، به همین دلیل، عدم شناسایی بسیاری از موضوعات در این حوزه امری طبیعی بوده و علاوه بر آن فرصت ها و تهدیدهای موجود در آن نیز به بیماری عدم شناخت مبتلا شده است.

از این رو مؤسسه فرهنگی هنری دین و معنویت آل یاسین با آگاهی از این ضرورتها اقدام به طراحی و برنامه ریزی برگزاری نشستهای علمی با موضوع سبک زندگی کرده است و در کنار آن به تربیت دانش پژوهان در حوزه های یاد شده می پردازد که جلسه دفاعیه فوق نخستین خروجی پایان نامه از این مرکز علمی به شمار می رود./1330/ز۵۰۲/ج

گزارش از داود جعفری