آثار تکامل الهی در فن‌آوری اطلاعات
به گزارش خبرنگار خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی میرباقری در گفتار دوم از کتاب «نگاهی بنیادین به نسبت اخلاق و فن‌آوری اطلاعات» که عنوان «آثار تکامل الهی در فن‌آوری اطلاعات» را به خود اختصاص داده است می‌نویسد:
مهم‌ترین رویدادی که در حال حاضر در جامعه اطلاعاتی دیده می‌شود، این است که سرعت پردازش و انتقال اطلاعات، به سرعت حرکت نور در میدان انرژی رسیده است؛ به طور طبیعی این امر می‌تواند جهان را به یک دهکده واحد تبدیل کند و ظرفیت هوشمندی‌ها را با هم مرتبط سازد و انسجام واحد ایجاد کند.
کاملاً روشن است که فاصله‌های مکانی و جغرافیایی و زمانی تغییر می کند و زمان را متراکم می‌سازد و مهم تر اینکه از منظر فلسفی، هم جایگاه ساختاری و هم مکان و زمان پدیده ها را تغییر می‌دهد.
ما هم‌اکنون با شرایطی رو به رو هستیم که متناسب با رشدICT می توان ساختارها و ظرفیت‌های جدیدی را در جامعه بشری ایجاد کرد. در حال حاضر، بخش عمده ای از GMP و تولید ناخالص ملی، داده بخش اطلاعات است؛ حتی در کشورهای در حال توسعه هم همینگونه است و مشاغل و حرفه های ایجاد شده، بیش‌تر، مشاغلی هستند که مستقیم یا غیر مستقیم، با توسعه اطلاعات و فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات مربوط می‌شوند. در حوزه فرهنگ نیز، هم سرعت تبادل فرهنگی و هم تولید مفاهیم و نمادهای فرهنگی، جامعه ها را تحت تأثیر خود قرار داده است.
به هر حال، با این تحول شگفت، جامعه جهانی وارد مرحله جدیدی از تاریخ می‌شود و اکنون جامعه صنعتی در حال تبدیل شدن به جامعه صنعتی در حال تبیل شدن به جامعه اطلاعاتی است.
تولید ابزار جدید ارتباطات و اطلاعات به ویژه رایانه ها، جامعه بشری را وارد مرحله جدیدی از تاریخ می‌سازد و همه شئون زندگی او را متحول خواهد کرد. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که اگر این فرایند ادامه یابد، همه تلقیات بشری در همه عرصه‌های حیات، دستخوش تحول خواهد شد.
1- اشاره درباره پایگاه «اخلاق اجتماعی»
آیا این تحول فراگیر می تواند با اخلاق، ارتباط یابد یا خیر؟ اگر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، با اخلاق پیوند می‌خورد، این پیوند و ارتباط، در چه سطح ومقیاسی قرار دارد؟
به پندار ما، پایگاه اصلی اخلاق، تمایلات عمومی جامعه است. جامعه تمایلاتی دارد که فرایند آن، اخلاق اجتماعی را تعریف می‌کند. نقطه روبه روی تمایلات جامعه، ارزش‌ها هستند؛ به این معنا که همیشه ارزش‌ها اجتماعی، برابر با تمایلات اجتماعی است.
هرگاه تمایلات اجتماعی دست خوش تحولات شود، ارزش‌های اجتماعی نیز دستخوش دگرگونی خواهد شد. از سوی دیگر، ارزش‌های اجتماعی مبدأ پیدایش نظام حقوقی و دستوری جامعه اند؛ یعنی جوامع مختلف بر اساس نظام ارزشی خود، حدود و حقوقی را تعریف می کنند و متناسب با این حقوق به طراحی تکالیف و دستورها می‌پردازند.
گاهی آنچه از اخلاق، در حوزه هایی چون «فن‌آوری اطلاعات»، قصد می‌شود، نظام حقوقی و دستوری است که از تمایلات عمومی برمی آید؛ برای مثال، در اعلامیه‌ای که در نشست جهانی جامعه اطلاعاتی به تصویب رسیده است، به جای ارزش‌ها به حقوق و دستورهای برآمده از آن تأکید می‌شود.
این امر بدان جهت است که بین این دو، پیوندی جدّی برقرار است که گاهی هم در این دو عرصه با هم آمیخته می‌شوند و اختلال‌هایی به وجود می‌آید./۸۴۱/ت۳۰۲/س
منبع: کتاب «نگاهی بنیادین به نسبت اخلاق و فن‌آوری اطلاعات» صفحات 31، 32 و 33.