نمایشگاه کتاب دفاع مقدس در تمام یادمان‌های راهیان‌نور جنوب کشور برپا بود
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از ستاد مرکزی راهیان نور کشور، سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان مهمترین اتفاق فرهنگی کشور امسال از 13 تا 28 اردیبهشت در محل نمایشگاه شهر آفتاب برگزار خواهد شد. حضور ناشران دفاع مقدس و انتشارات مهم این حوزه بهانه‌ای شد تا گفت‌وگویی را با «امیر حمیدرضا گرامی» رییس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس انجام دهیم. در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
- جایگاه کتاب در مناسبات فرهنگی که امروزه با وجود تکنولوژی‌های مدرن رسانه‌ای دست‌خوش تحولاتی شده، چگونه است؟ توجه به کتاب در این مقطع با چه رویکردی می‌تواند تاثیرگذارتر باشد؟
فعالیت‌های مجموعه سازمان ادبی و تاریخ دفاع مقدس شامل 2 گرایش عمده آموزش و تولید آثار ادبی است؛ دلیل این موضوع چند وجهی بودن صنعت چاپ است. در بحث نشر کتاب نیز باید به همه جهات اشاره داشت.
در کشور ما فضای مجازی بخشی از مطالعات مردم را به خود اختصاص داده است. آموزش و پرورش و آموزش عالی در این حوزه کمترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. هنوز مرجعها و رفرنس‌های اصلی در دانشگاه‌ها کتاب‌ها هستند و کتاب همچنان دارای ویژگی‌های خاصی است.
هنوز کتاب‌های رمان، خاطرات، کودکان، طنز و ... برای مخاطبین جذاب است. در دنیا همچنان روزنامه و کتاب کارکردهای خود را دارد. به نظر من استقبال از کتاب در سطح دنیا همچنان جدی است و دنبال می‌شود و آمارهای چاپ و نشر هر روز بیشتر می‌شود.
- فرهنگ کتابخوانی نیز در این مسئله تاثیرگذار است؟
کتاب خواندن و بحث فرهنگ مطالعه موضوع جدایی است. اوایل انقلاب چیزی در حدود 200 تا 250 هزار دانشجو داشتیم؛ اما امروز با 80 میلیون جمعیت بالغ بر 2 میلیون دانشجو داریم. با وجود افزایش آمار دانشجویان، سطح مطالعه همچنان پایین است؛ پس باید گفت ریشه‌های کتاب و کتابخوانی مباحث متعددی را شامل می‌شود.
برخی از کارشناسان قدیمی سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس هنوز با مباحث رایانه‌ای آشنایی ندارند و کارهایشان را از طریق مکتوبات چاپی پیش می‌برند؛ لذا ما حتماً می‌بایست کتاب را برای آن‌ها چاپ کنیم و در اختیارشان قرار دهیم. خیلی‌ها نیز کار را از طریق فایل ایمیل دریافت می‌کنند و نظراتشان را با این شیوه اعمال می‌کنند.
هنوز در حوزه کتاب می‌توان کار انجام داد؛ البته آمار سطوح جمعیت و سیاست‌های کلان فرهنگی در این امر مداخله خواهد داشت. به نظر من این مطلب که رهبر معظم انقلاب فرمودند «ما امروز در یک پیچ تاریخی قرار داریم» کاملاً نکته صحیحی است و ما در حال تحولاتی هستیم.
صنعت چاپ و کتاب به نظر من همچنان در کشورمان رونق دارد و هر کتابی هم اهل خودش را می‌خواهد. همه یک سری کتاب خاص را نمی‌خواهند. کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» پس از تقریظ رهبر معظم انقلاب و ظرف مدت سه ماه به چاپ 36 رسیده است. هنوز یک کار پژوهشی و تحقیق‌محور به این مسائل نپرداخته است، که علل استقبال از کتاب‌های خاص و یا کم بودن سطح مطالعه کتاب چیست.
در حوزه ادبیات دفاع مقدس آسیب‌شناسی‌های خوبی انجام داده‌ایم، تا مشکلات ادبیات دفاع مقدس مشخص شود. شعر، داستان، خاطره، مستند و رمان را بررسی و آسیب شناسی کردهایم، تا متوجه شویم آیا همگرا به سمت جلو حرکت می‌کنیم یا برخی گونه‌ها مثل شعر وزن سنگین‌تری دارند. علاقه‌های مردم را هم سنجیده‌ایم، که مخاطبان ما به چه چیزی بیشتر علاقه‌مند هستند.
- امسال مجموعه سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس برای نخستین بار با تجربه مدیریت شما پای در نمایشگاه سی‌اُم کتاب تهران خواهد گذاشت؛ چه تدابیری در این حوزه اندیشیده شده است و شاهد چه برنامه‌هایی خواهیم بود؟
نمایشگاه بین‌المللی تهران یک سَمبل و نمونه ارزشی در بین فعالیت‌های فرهنگی کشور است. نمایشگاه‌های استانی در سراسر کشور همه ساله برگزار می‌شود؛ اما هیچ‌گاه به این وسعت برگزار نشده است. حضور در نمایشگاه کتاب تهران به منزله نمود سازمان و مجموعه انتشاراتی‌هاست و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس امسال با حمایت ریاست محترم بنیاد اقدامات خوبی انجام داده است.
حضور در نمایشگاه به واسطه انتشارات فعال هر سازمانی است. نمایشگاه به سازمان‌ها و معاونت‌های دولتی اجازه حضور نمی‌دهد؛ بلکه به واسطه به ثبت رساندن انتشارات و تولیدات تازه اجازه حضور در نمایشگاه داده می‌شود و غرفه‌های نمایشگاه به ترتیب الفبا در سالن‌ها حضور خواهند یافت.
مجموعه انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس پس از به ثبت رساندن انتشارات جدید با 10 غرفه در نمایشگاه حضور خواهند یافت. در بخش کودک 2 غرفه با تمهیدات جدید خواهیم داشت. در این غرفه‌ها به طور غیر مستقیم فرهنگ دفاع مقدس را تبلیغ می‌کنیم. در این غرفه ها طراحی پازل‌های مناسب کودکان و توزیع بسته‌های کودکان نیز به صورت رایگان ارائه می‌شود.
تمام انتشارات‌های بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در نمایشگاه حضور خواهند داشت. امسال با رویکرد جوان، نوجوان و کودک در نمایشگاه حضور داریم. سازمان نشر آثار و ارزش‌های مشارکت زنان در دفاع مقدس نیز در غرفه‌ای جداگانه در نمایشگاه حضور می‌یابد. تمام استان‌ها با اهداف تجربه کردن حضور در نمایشگاه، اداره غرفه، آشنایی با روش برپایی نمایشگاه و تیم‌های مختلفی با هدف برگزاری یک رزمایش فرهنگی در نمایشگاه حضور خواهند داشت.
غرفه‌های مختلف با تفکیک کتاب‌های منتشر شده علاوه بر کتاب‌های منتشر شده خودشان آثار تازه نشر چهار استان دیگر را به نمایشگاه می‌آورند. یکی دیگر از برنامه‌های ما در سال جاری تلاش برای صاحب نشر شدن تمام دفاتر بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خواهد بود.
دفاتر بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سال 1395 حدود 700 عنوان کتاب به چاپ رسانده‌اند. هر غرفه حدود 150 کتاب چاپ جدید در نمایشگاه عرضه خواهند کرد. هر استان در هر سال 30 کتاب جدید چاپ می‌کند، که در سال 1396 انتظار داریم این رقم افزایش یابد.
نمایشگاه کتاب برای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس یک فرصت به شمار می‌آید؛ چون ما برنامه‌های متنوعی از جمله رونمایی کتاب، نقد، نشست و کارگاه‌های آموزشی خواهیم داشت. سخنرانی‌های ادبی، نقد ادبی و... نیز از برنامه‌های انتشارات ما است.
- چاپ دیجیتال مسأله جدید کتاب است. بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس چقدر به این مسئله ورود پیدا کرده است؟
کتاب صوتی و نشر الکترونیک مورد توجه ماست. بسیاری از دفاتر استانی پس از چاپ کتاب‌هایشان، کارهای صوتی و نشر الکترونیک را نیز ضمیمه کار می‌کنند. کتاب‌هایی را که مالکیت آن را خودمان بر عهده داریم، می‌توانیم به راحتی تبدیل به نشر الکترونیک کنیم و برای اپلیکیشن‌های موبایلی نیز خروجی داشته باشیم.
تبدیل تمام کتاب‌ها به نشر الکترونیک نیازمند پرداخت حقوق ناشرانی است که با همکاری آن‌ها کتاب را به چاپ رسانده‌ایم. سال گذشته خوشبختانه برخی از استان‌های ما که در حوزه کودک فعالیت دارند، کتاب صوتی خوبی را تولید کردند.
- برنامه ویژه‌ای هم برای کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» در نمایشگاه کتاب وجود دارد؟
عمده نشست‌های نقد و بررسی ما در نمایشگاه با محوریت کتاب‌های تقریظ شده رهبر انقلاب و کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» برگزار خواهد شد؛ البته برای کتاب‌های «دختر شینا»، «گلستان یازدهم» و «وقتی مهتاب گم شد» با هدف معرفی و نقدشان برنامه‌هایی خواهیم داشت. مردم هنوز این کتاب‌ها را به خوبی نمی‌شناسند و ما در این حوزه ورود پیدا خواهیم کرد.
- موضوع تبلیغ کتاب یکی از مهمترین مسائل مربوط به چرخه صنعت چاپ کتاب است؛ سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس چقدر به این موضوع خواهد پرداخت؟
سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس با همکاری معاونت روابط عمومی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس هماهنگی‌های زیادی در رابطه با تبلیغات کتاب انجام داده است، که مقرر شده با هماهنگی شهرداری کتاب‌های حوزه دفاع مقدس را تبلیغ کنیم.
کار تبلیغی در سطح استان‌ها بر عهده دفاتر استانی است؛ اما در سطح شهر تهران و نیروهای مسلح و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برنامه‌های ویژه‌ای را در نظر گرفته‌ایم، که مدیریت آن برعهده سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس خواهد بود. تلاش خواهیم کرد تا کتاب‌های دفاع مقدس را بهتر از سال‌های گذشته تبلیغ و معرفی کنیم.
فرم نظرسنجی، مسابقات کتاب و کتابخوانی با جوایز بسیار جذاب در سطح نمایشگاه کتاب یکی دیگر از برنامه‌های سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در طول برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خواهد بود. شرکت کنندگان با پُر کردن فرم مسابقه می‌توانند در قرعه کشی ما شرکت کنند و از جوایز نفیسی بهره‌مند شوند.
- زائرین راهیان نور نیز ظرفیت وسیعی هستند که می‌توانند مورد توجه قرار گیرند؛ برای استفاده از این ظرفیت نیز تدبیری صورت گرفته است؟
خوشبختانه امسال بعد از چند سال دوباره توفیق حضور در سفر راهیان نور را داشتم. هر کسی اگر کاروان‌های راهیان نور را از نزدیک دیده باشد در بسیاری از موضوعات تغییر نگرش خواهد داد. جوانان خوب، مومن و انقلابی در عرصه فرهنگی راهیان‌نور با قوت حضور پیدا کردهاند و امسال شاهد بودیم که نمایشگاه کتاب دفاع مقدس در تمام یادمان‌های راهیان‌نور جنوب کشور برپا شده بود و کتاب‌های متنوع با تخفیف‌های خیلی عالی در این نمایشگاه‌ها عرضه می‌شد، که در نوع خود کم سابقه و بی نظیر بود.
توزیع محصولات فرهنگی با راهنمایی و معرفی کتاب توسط جوانان خودجوش فرهنگی یکی از نقاط قوت یادمان‌های راهیان‌نور بود، که به خوبی مدیریت می‌شد. نگرانی ما در این حوزه فرهنگ کتابخوانی است. داشتن و خریدن کتاب با مطالعه کتاب مقوله جداگانه‌ای است. اگر کسی می‌خواهد تبلیغ کتاب کند، باید حتماً با محتوای آن آشنا باشد و این مسئله را باید با مطالعه حل کرد.
- «کتاب خوب» و معرفی آن یکی دیگر از مقوله‌هایی است که مورد بحث و گفت‌وگو است؛ فکر می‌کنید معرفی کتاب خوب در عرصه کتابخوانی چقدر موثر خواهد بود؟
کتاب خوب همیشه می‌تواند راه‌گشا باشد. رهبر معظم انقلاب کتابی را در نمایشگاه ملاحضه کردند با عنوان «آقای سلیمان! می‌شود من بخوابم؟» این یک رمان است که اسم و طرح صفحه جالبی دارد. وقتی این کتاب را تهیه می‌کنید متوجه می‌شوید عنوان کتاب با محتویات آن خیلی متفاوت است و نویسنده هنرمندانه با ذهن مخاطب بازی می‌کند.
کتاب خوب و نویسنده خوب باعث جذب مخاطب می‌شود. نویسنده باید دل به کار بدهد. وقتی کتاب دلی نوشته شود، خروجی آن کتابی مثل «آب هرگز نمی‌میرد» می‌شود.
- در زمینه ترغیب مخاطب به کتابخوانی برنامه‌ای هم دارید؟
غالب کار ما کتاب دفاع مقدس است. هر کتابی مخاطب خودش را دارد؛ اما ما سعی می‌کنیم کتاب‌های ارزشمند را تولید کنیم و اشکالات محتوایی را هم به صفر برسانیم. مخاطب‌شناسی مهمترین ویژگی ارائه فرهنگ دفاع مقدس است. ما مخاطب را از نظر روحیات و علائق خوب نمی‌شناسیم؛ پس باید ذائقه کتابخوانی را از کودکان پرورش دهیم.
سیاست سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سال جاری بهبود، ارتقا و افزایش دادن نشر کودک است. آموزش مستقیم امروز چندان جوابگو نیست. ما باید روش‌های آموزشمان را تغییر دهیم. رنگ، جلد و طرح کتاب‌ها باید جذابیت داشته باش،د تا مورد توجه کودک قرار گیرد.
- هنر انقلاب چقدر برای مخاطبان جذابیت دارد؟
تولیدات هنری انقلاب اسلامی در سینما، نمایش، ادبیات و تجسمی نشان داد هنر انقلاب چقدر می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد. هنر یک ابزار و وسیله است، که اگر از آن در مسائل ارزشی استفاده کنیم، تولیدات ارزشی از آن بیرون می‌آید. هنر انقلابی اگر بدون حاشیه و حبُ و بغض ارائه شود، تولیدات بسیاری خوبی ارائه خواهد کرد.
ما با سیاست توانمندسازی ادبیات دفاع مقدس در تمام استان‌ها برای به کارگیری نویسندگان دفاع مقدس ورود کردهایم. در بخش آموزش دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، حوزه‌های علمیه و موسسات خصوصی را نیز وارد عرصه کردهایم، تا در حوزه دفاع مقدس کار انجام دهند و به طور غیر مستقیم نیز در متون درسی ورود پیدا خواهیم کرد./۸۷۲/د102/ی