مدیریت شورای فقهی بانک مرکزی بر پایه فقه فردی کارایی ندارد

سید سعید زاهد زاهدانی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به اینکه اقتصاد مقاومتی راه رهایی اقتصاد مملکت از چنگال اقتصاد ناسالم است، گفت: اگر برنامه اقتصاد مقاومتی اجرا شود مقدمه ای برای اصلاح نظام بانکی خواهد شد؛ ولی اگر این کار را انجام ندهیم و پایه اقتصاد متکی به فروش نفت و ارزش دلار باشد، امکان حذف ربا از سیستم بانکی و اصلاح قانون بانکداری وجود نخواهد داشت.

شورای فقهی بدون عمل به اقتصاد مقاومتی موفق نمی شود

مسؤول پژوهشکده تحول و ارتقای علوم انسانی دانشگاه شیراز ادامه داد: اگر شورای فقهی بانک مرکزی در قالب اقتصاد مقاومتی افکار خود را تنظیم کنند، می توانند گامی در جهت پیشبرد بانکداری اسلامی بردارند؛ اما اگر کاری به اقتصاد مقاومتی نداشته باشند و با توجه به فقه فردی بخواهند مدیریت کنند به آن نتیجه مطلوبی که درباره بانکداری اسلامی بیان شد، نخواهیم رسید.

وی با بیان اینکه رویکر شهید صدر(ره) در نظام اقتصادی می تواند بهترین الگو برای شورای فقهی باشد، ابراز داشت: شورای فقهی باید نظام اقتصادی را کامل بشناسد یعنی همان رویکردی که شهید صدر(ره) به اقتصاد داشتند؛ بنابراین شورای فقهی باید نوع نگاهشان و نوغ استخراج احکامشان از نوع حکم حکومتی و اجتماعی باشد؛ اگر به این صورت فقاهت کنند می تواند به اصلاح قانون بانکداری کمک کند؛ به بیان دیگر اگر شورای فقهی در قالب فقه فردی احکام را استخراج کند نتیجه ای مغایر با بانکداری کنونی نخواهد داشت و شبهه ربوی بودن از بین نخواهد رفت.

بانک ها سوغات نظام سرمایه داری

زاهد زاهدانی با بیان اینکه بانک از نظام اقتصادی جدا نیست، گفت: در نظام های اقتصادی موضوع اصلی تقسیم ارزش افزوده است، در نظام های سرمایه داری که بانک ها سوغات آنجا است در توزیع ارزش افزوده بین عوامل تولید که بخشی از آنها مواد خام، سرمایه و نیروی کار است به گونه ای نظام سازی می کنند که قدرت توزیع ارزش افزوده به دست سرمایه می افتد؛ سرمایه هم سهم خودش را بیشتر از آن چیزی که دخیل در ارزش افزایی است، قرار می دهد.

مسؤول پژوهشکده تحول و ارتقای علوم انسانی دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه یکی از ساختارهایی که کمک می کند اندیشه نظام سرمایه داری پیاده سازی شود، ساختار بانک های ربوی است، اظهار داشت: اگر بخواهیم بانک ربوی وجود نداشته باشد باید برویم ریشه آن را در نظام سازی توزیع ارزش افزوده مان پیدا کنیم؛ به گونه ای که مثل اقتصاد سرمایه داری که سهم اصلی را به سرمایه می دهد و یا اقتصاد سوسیالیستی که سهم اصلی را به کار می دهد، عمل نکنیم.

وی افزود: ما باید سهم عوامل ارزش افزا را به اندازه ای که دخالت در ارزش افزایی دارند بدهیم؛ یعنی اگر مواد خام 20 درصد سهم دارد همان 20 درصد را به آن اختصاص بدهیم و یا اگر سرمایه 40 درصد سهم دارد همان 40 درصد را به آن اختصاص بدهیم.

دانشیار جامعه شناسی دانشگاه شیراز خاطرنشان کرد: در نظام سرمایه داری، سرمایه به وسیله ساختارهایی که یکی از آنها بانک است اگر 40 درصد سهم داشته باشد، 80 درصد سهم می برد؛ بنابراین اگر ما بخواهیم بانکداری آلوده به ربا را حذف کنیم و بانکداری اسلامی را جایگزین آن کنیم باید ریشه را که نظام سازی اقتصادی است اصلاح کنیم.

زاهد زاهدانی در پایان یادآور شد: هم اکنون در جامعه ما موضوع اصلی اقتصاد توزیع پول است، به دلیل اینکه نفت را فروخته، در قبال آن دلار گرفته، تبدیل به ریال  می کنیم و به شیوه های مختلف آن ریال را بین مردم تقسیم می کنیم؛ مردم با آن ریال کالاهایی که مقداری از آنها در داخل تولید می شود و بخشی از آن هم در خارج؛ بنابراین اقتصادی که برمدار پول می چرخد، اقتصادی ناسالم است که باید این را تبدیل به اقتصاد تولیدی کنیم./841/ت302/س