فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را مورد نظر قرار دهد

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از مهر، در ادامه برگزاری سلسله نشست ها و میزگردهای علمی در دانشگاه عدالت، به همت معاونت علمی دانشگاه دوازدهمین نشست علمی با موضوع «اندیشه اسلامی» در پرتو نظریات آیت الله هاشمی شاهرودی با حضور اساتید و دانشجویان و با سخنرانی حجت الاسلام بیاتی، ریاست دانشگاه و حجت الاسلام اکبر فلاح نژاد برگزار شد.

رئیس دانشگاه عدالت در این نشست با بیان اینکه موضوع اندیشه اسلامی در حقیقت عنوان جامعی است برای تک تک مباحثی که پیش از این پیرامون آنها به بحث نشسته ایم و از این به بعد نیز با موضوعات دیگر به آن می پردازیم عنوان کرد: در کتاب اندیشه اسلامی آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی  در صفحه ۲۲ عنوانی به چشم می خورد که می تواند سر لوحه کار همه دانشگاه ها و حوزه های علمیه برای اسلامی کردن علوم انسانی استفاده شود و آن موضوع « لزوم احیاء و نهادینه کردن عناوین مختلف فقه اسلامی» است.

آیت الله هاشمی شاهرودی در کتاب اندیشه اسلامی خود بیان می فرمایند که عناوین مختلف اجتماعی زیادی در فقه اسلامی است که هنوز شناسایی، طراحی و نهادینه نشده است و با احیای آن خیلی از مشکلات اجتماعی و سازمانی ما رفع شود.

بیاتی در ادامه به این موضوع اشاره کردند که متاسفانه ما عناوین اجتماعی فقه و شریعت را استخراج و مطابق نیاز روز نهادینه نکرده ایم. اگر آنها را استخراج و جمع آوری می گردیم و اثرات آن را از نظر فقهی بررسی و برای آنها تشکیلاتی ایجاد می کردیم افزون بر کارهای اجتماعی فراوان تأثیرات بسیار مثبتی بر فرهنگ و اخلاق اجتماعی جامعه می گذارد. اگر این کارها صورت بگیرد آن وقت یک جوان در جامعه وقتی ببیند افراد عادل و مورد وثوق ، منزلت و جایگاه اجتماعی و حقوق دارند سعی می کند این صفات را در خود پیاده کند و خود به خود بسیاری از ناهنجاری ها از بین می رود.

بیاتی در ادامه افزود: در اندیشه شهید صدر و آیت الله هاشمی شاهرودی فقه کلام جایگاه ویژه در منظومه اجتماعی دارد. فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را افزون به فرد مورد نظر قرار دهد، امروز جریمه دیرکرد بانک‌ها شاید در فقه فردی مباح باشد اما به نوعی روح ربا را در جامعه زنده می‌کند. وی افزود: مکانیزم بانکداری ربوی استفاده از ظرفیت عقود مشارکتی است که نتیجه عدم توجه فقه کلان است.

حجت‌الاسلام بیاتی با بیان اینکه نسخه فقه خرد به درد فقه کلان نمی خورد، عنوان کرد: در ساحت فقه کلان باید فقه طوری استنباط شود که افزون بر منفعلانه نبودن مبتنی بر آموزه های قرآن، سنت و تضمین کننده اهداف نظام اسلامی باشد.

رییس دانشگاه عدالت اظهار داشت: به عنوان مثال فقیه باید در نظام بانکی طرحی را ارائه دهد که به مشارکت حقیقی منتهی شود در حالی که امروز سرمایه گذاران ما در سود حقیقی بانک‌ها مشارکت ندارند.

وی افزود: فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را افزون به فرد مورد نظر قرار دهد، امروز جریمه دیرکرد بانک‌ها که مراجع نیز نسبت به آنها حساسیت نشان دادند شاید در فقه فردی مباح باشد اما به نوعی روح ربا را در جامعه زنده می‌کند.

حجت‌الاسلام  بیاتی با اشاره به اینکه نظام قضائی اسلام پیشرو است، ابراز کرد: در فقه اسلامی باید شاهد عادل باشد اما در جامعه امروز برای احراز این عدالت باید نهادسازی شود.

سخنران دیگر این نشست حجت الاسلام و المسلمین دکتر اکبر فلاح نژاد سخنان خود را با این موضوع آغاز نمود که در طی ۲۰۰سال گذشته یک مواجهه تمدنی بین اسلام و غرب صورت گرفته که در آن شیوه علما متفاوت است. علما در مواجه با غرب ۴ شیوه داشتند که شیوه علمایی همچون امام راحل با نگاه به آینده بر اندیشه ناب اسلامی و ساخت تمدن اسلامی تأکید داشت.

وی افزود: گروهی از متفکران و عالمان سنت گرا بودند که اعتقاد داشتند برای مقاوم سازی جامعه اسلامی باید درها را به روی غرب بسته و جلوی تفکرات و سوالات غربی گرفته شود.

حجت‌الاسلام فلاح نژاد با اشاره به شیوه گروه دیگری از علما در مواجهه با غرب اظهار داشت: برخی دیگر روشنفکر مسلمان بودند یعنی سولات غربی را وارد می‌دانستند اما در مقابل آن به اسلام حق نداده و کوتاه می آمدند.

وی با اشاره به گروه دیگری، بیان داشت: دسته دیگر سکولار مسلمان بودند آنها احکام فردی اسلام را قبول دارند اما در تفکر تمدنی سکولار هستند.

وی با اشاره به دسته دیگر از علما ابراز کرد: دسته دیگر مسلمانان و روشنفکرانی بودند که به مسائل روز توجه داشتند در واقع مسلمانی آنان بر روشنفکری غلبه داشت نمونه آن علامه طباطبائی، شهید مطهری و سردمدار این راه امام راحل بودند که در دفاع از تمدن اسلامی و اندیشه های ناب آن تعصب داشتند. به فرموده شهید بهشتی ؛ روحانیت بایستی همواره ۲۰ سال از جامعه خود جلوتر باشد. متفکری که از جامعه خود جلوتر نباشد نمی تواند راهنما باشد و راه نشان دهد.

حجت‌الاسلام اکبر فلاح نژاد با اشاره به شاخصه های اندیشه امام راحل و آیت الله هاشمی شاهرودی گفت: امام راحل حاکمیت اسلام را بنا کرد که در آن اصالت با ثقلین است. امام راحل آورنده یک تفکر ناب بود و آن تفکر اندیشه ناب اسلامی بود. اندیشه اسلامی اندیشه ای جامع است. امام راحل و شاگردانش به ویژه آیت الله هاشمی شاهرودی این تفکر اندیشه اسلامی را عمومی کردند.

وی با اشاره به کتاب اندیشه اسلامی آیت الله هاشمی شاهرودی خاطرنشان کرد: استکبار ستیزی، عدالت محوری، اجتهاد، اعتدال محوری، توحید محوری، عقل محوری، اعتقاد به معاد، وحدت امت اسلامی، اشتغال، دفاع از حقوق دیگران از ویژگی های اندیشه اسلامی است.

حجت الاسلام فلاح نژاد در پایان به این نکته اشاره داشت که به فرمایش امام راحل که آورنده این اندیشه اسلامی بود حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است./1325//102/خ