دلیل تخلف‌های علمی در دانشگاه‌ها/ دانشگاه ولنگاری را نمی‌پذیرد

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از مهر، سید ضیا هاشمی در همایش «فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن گفتمان علم» در دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به برگزاری این گونه همایش ها گفت: این همایش در نوع خودش ارزشمند است و به طور مستمر می تواند آثار خوبی داشته باشد؛ در صورتی که به شکل صحیح برگزار شود.

وی ادامه داد: احتمالا منظور از نهادینه شدن گفتمان علم در دانشگاه این است که باید بدانیم چه کسی این کار را انجام دهد و متولی اصلی آن کیست؟ آیا دانشگاهی تر از دانشگاه داریم که بتواند فرهنگ را یا گفتمان علم را دانشگاه نهادینه کند.

هاشمی گفت: یک زمانی مشکلات مالی و ساختاری دانشگاه را مطرح می کنیم و در این صورت نگاهمان به بیرون از دانشگاه است، اما فرهنگ علم باید توسط دانشگاهیان نهادینه شود. اگر نگاه به بیرون باشد عوارض و پیامدهای مختلفی دارد.

معاون فرهنگی وزیر علوم افزود: در اسناد بالادستی به فرهنگ دانشگاهی اشاره شده، ولی سند می تواند تا یک حدی را به نتیجه برساند و خیلی متکی شدن به اسناد لزوما به معنای پیشبرد اهداف نیست. تا جایی که می دانم هیچ وقت اسناد به تنهایی نتوانسته اند مسئله را حل کنند، بلکه گاهی اوقات مسئله را سخت تر کرده اند.

هاشمی ادامه داد: ابتدا باید دانشگاه را درست بفهمیم؛ وقتی حرف فرهنگ دانشگاهی است باید ببینیم دانشگاه چیست و به چه معناست. فرهنگ دانشگاهی به معنای هنجارهای مشترک است؛ یعنی آنچه در دانشگاه وجود دارد. دانشگاه یک پدیده موجود، هویت خلاق و اثرگذار و فعال است. فکر نکنیم که به راحتی می توانیم آن را از بیرون مدیریت کنیم. اگر قرار باشد دانشگاه به عنوان یک پدیده ای که می توان آن را از بیرون مدیریت کرد در نظر گرفت در آن صورت دچار تعارض در دانشگاه می شویم.

معاون فرهنگی وزیر علوم افزود: همچنین فرهنگ پدیده ای نیست که بتوانیم دستوری با آن برخورد کنیم. تعاملاتی که بین دانشگاهیان است باعث شده دانشگاه به طور کامل تابع سیاست های بیرونی نباشد و نمی تواند باشد؛ چون موجودی مستقل است و همین عوامل باعث استقلال دانشگاه شده است.

وی ادامه داد: بیش از هر اقدامی در مورد دانشگاه باید خودش را بشناسیم و دانشگاه ایده آل را در نظر بگیریم. ما موافق دانشگاه اسلامی هستیم، اما این طور نیست که دانشگاه ها تعطیل شوند، بلکه همین دانشگاه ها باید به دانشگاه اسلامی تبدیل شود؛ دانشگاهی که بتواند علم تولید کند و براساس ساختارها و معیارهای جامعه کارآمد باشد و طبق ماموریت های سند اسلامی فعالیت کند.

هاشمی اظهار داشت: باید از مفهوم خود دانشگاه شروع کنیم. دانشگاه اگر ویژگی خاصی هم نداشته باشد مرکز آموزش و علم است. باید اقتضائات آن را بدانیم و چارچوب های آن را بشناسیم.   قرار است در دانشگاه مسائلی را کشف کنیم و نوآوری در علم داشته باشیم. ما باید بپذیریم مسائلی را نمی دانیم و باید به دانشگاه مراجعه کنیم. همین ویژگی ها باعث می شود اجازه دهیم ایده های نو در دانشگاه ها مطرح شود.

معاون فرهنگی وزارت علوم با اشاره به طرح دیدگاه های مختلف در دانشگاه ها گفت: برخی دیدگاه ها که در دانشگاه مطرح می شود ممکن است متفاوت و در تعارض یکدیگر باشد. به این دلیل است که دانشگاه هویت پیدا می کند. برای اینکه هویت دانشگاه مستقل شود باید دیدگاه های مختلف ارائه شوند و قابل طرح باشند و نظرات متفاوت بتوانند در مقابل یکدیگر صف آرایی کنند. دانشگاه مستقل بدون آزادی عمل شکل نخواهد گرفت.

هاشمی افزود: اگر دانشگاه بخواهد مستقل باشد باید آزادی اظهارنظر باشد، هویت مستقل داشته باشدو فضای گفت و گو و آزاداندیشی در دانشگاه برقرار باشد.

وی با اشاره به برگزاری کرسی های آزاداندیشی خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی های دانشگاه آزاداندیشی است و باید کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی به طور مداوم در دانشگاه ها برگزار شود و تبادل علمی صورت گیرد.

معاون فرهنگی وزارت علوم با طرح موضوع اخلاقیات در دانشگاه گفت: وقتی مساله اخلاقیات در دانشگاه مطرح می شود یک عده ای در مورد برخی ضوابط پوشش نگرانی هایی را مطرح می کنند، و برخی انتقاد دارند؛  ولی واقعیت این است که دانشگاه در ذات خود ولنگاری را در خودش نمی پذیرد، چون فرهنگ دانشگاه، فرهنگ علم است.

هاشمی در خصوص رابطه ضعیف استاد دانشجو در دانشگاه ها گفت: مطرح می شود که در دانشگاه ها رابطه معلم و شاگردی کم شده است، البته هست، باید بررسی شود و راه حل مشکل را پیدا کنیم.

وی ادامه داد: بحث هایی هم در مورد تقلب های علمی مطرح می شود که بخشی از آن به دلیل دستکاری بی مورد در دانشگاه است. وقتی رشد کمی بی مورد اتفاق می افتد، نظارت کم می شود این درحالی است که اعتبار دانشگاه به نظارت و دقت است.

معاون فرهنگی وزارت علوم گفت: فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن علم رسالت خود دانشگاه است. نگاه به بیرون ضرورتا باید با نیاز دانشگاه باشد و دانشگاه ایده آل و مسئول دانشگاهی است که متناسب با اقتضائات جامعه بتواند نقش خود را ایفا کند و اگر قرار است اتفاقی در دانشگاه بیفتد، از درون دانشگاه باشد.

وی تاکید کرد: ما زیان نمی بینیم اگر اعتماد به دانشگاه را افزایش دهیم و دانشگاه پدیده ای نیست که بتوان آن را از بیرون مدیریت کنیم./1325//102//خ