شکرگزاری حقیقی حاصل ندامت درونی و استغفار قلبی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سید محمد حسینی الموسوی رنجانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه، امروز در درس تفسیر خود سوره حمد را متشکل از سه بخش خداشناسی و بیان اوصاف الهی، بیان اوصاف و نشانه های بندگان خدا و تبیین مساله هدایت و صراط مستقیم الهی دانست.

وی ادامه داد: این سه محور بیانگر راه ارتباط خالق و مخلوق و راه حرکت انسان به سوی پروردگار است که در نهایت انسان را به سعادت ابدی می رساند و اینها از مسائل اساسی است که در بعثت انبیا مطرح شده است.

آیت الله زنجانی با بیان این که بر اساس فرموده پیامبر گرامی اسلام(ص) راه دستیابی به ابدیت و جاودانه شدن حرکت به سمت و سوی توحید است، خاطر نشان کرد: بی شک تاویل مقدمه بالاتر از تفسیر است؛ در حقیقت تاویل حقیقت المراد اما تفسیر بیان المراد است و در تفسیر باید برگشت مفاهیم را با جهان واقعیت تطبیق داد.

استاد خارج فقه و اصول حوزه با بیان این که در تفسیر، نکات را با تکیه بر روایاتی که از اهل بیت وارد شده می گوییم، تصریح کرد: انگیزه ما از تفسیر نشان دادن دیدگاه اهل بیت عصمت و طهارت در خصوص آیات الهی است.

وی با اشاره به عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» گفت: هر آنچه که انسان می گوید اگر با نام و یادخداوند متعال آغاز نشود، ناقص بوده و به کمال نمی رسد چراکه خداوند متعال حقیقت مطلق است و باید هر فعالیتی با نام ابدی آغاز شود تا جنبه وجه الله پیدا کند.

آیت الله زنجانی با اشاره به یکی از نقاط تفاوت شیعه و اهل سنت ادامه داد: اهل سنت تنها بسم الله الرحمن الرحیم سوره حمد را از آیات می دانند و در باقی سوره ها شروع با نام خداوند متعال را از آیات سوره به حساب نمی آورند و اینگونه بهترین آیه را از سوره های نورانی قرآن حذف می کنند.

استاد خارج فقه و اصول حوزه با بیان این که در مقام منت گذاری به انسان سوره حمد ارزانی شده و این نشانه عظمت الهی است، بیان کرد: اساس دین یعنی توحید که در این سوره آورده شده است.

وی با بیان این که حمد ستایش موجودی است که از هر حیث کامل و جامع می باشد، گفت: این ستایش، حمد و ثنا در برابر عملی است که با اختیار و اراده صادر شده اما مدح در خصوص فعل اختیاری نیست و این تفرقه بین حمد و مدح معروف در کتب بلاغی است که در کتب لغت مادر مدح و حمد را در یک معنا توصیف کرده اند.

آیت الله زنجانی با بیان این که زمخشری نیز به این یک ریشه بودن مدح و حمد اذعان دارد، گفت: البته در برخی کتب نیز مدح و حمد دو ریشه و معنا را دارد و این برداشت بیانگر زیبایی کلام است؛ در حقیقت شکر عبارت از سپاسگزاری عملی، لفظی و با اعتقاد قلبی در برابر عملی است که صورت گرفته اما حمد تنها لفظی بیان می شود.

این استاد خارج فقه و اصول حوزه حقیقت استغفار را پشیمانی برآمده از دل دانست و ادامه داد: بنا به بیان امیر مومنان(ع) اگر از دل پشیمان نشده باشی اما استغفار زبانی کنی، اینگونه تنها خود را مسخره کرده ای چراکه شکرگزاری عملی قلبی و حقیقت شکرگزاری برپایه ندامت درونی است.

آیت الله زنجانی با اشاره به تفسیر لفظ «الله» تصریح کرد: در برخی کتب معادل آن خداست در حالی که معادل ندارد همانطور که آنانی که به لغات قرآن احاطه دارند ترجمه قرآن را تفسیر آن می دانند؛ الله نیز معادلی ندارد چراکه علم است و برای ذات مستجمع تمام کمالات اینگونه واجب الوجود شده و معادلی ندارد.

وی با بیان این که بنا به فرموده امیر مومنان(ع) الله آن کسی است که انسان در زمان ناامیدی و انقطاع از اسباب مادی به او پناه می برد، بیان کرد: الله آن کسی است که انسان ها در هنگا حاجت و نیاز با قطع امیدشان از اسباب و ابزار مادی به او پناه برده و از او استمداد می طلبند.

استاد خارج فقه و اصول حوزه افزود: هر کس خود را در این دنیا رییس قلمداد کرده و بزرگ بداند، هر آنچه که بزرگ و بی نیاز باشد و حوائج مردم نیز زیاد باشد، بازهم محتاج به ذات اقدس الهی است؛ بنابراین همه موجودات نیازمند خداوند هستند و به عبارت بهتر ما محتاج و خداوند متعال بی نیاز از همه دنیاست.

آیت الله زنجانی با بیان این که خالقی که وابسته به مخلوقات خود باشد خدا نیست، گفت: خالق به معنای بی نیاز مطلق و مخلوقات نیز به عنوان نیازمند و وابسته مطلق هستند./201/864/ب1