تعریف فرهنگ و کارکرد رسانه دینی در تحول آن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در قم، حجت‌الاسلام و المسلمین عباس رفعتی نائینی، رییس مرکز تخصصی حقوق و قضای حوزه علمیه قم، عصر یک‌شنبه در درس خارج فقه رسانه که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد با اشاره اجمالی بر مباحث جلسه گذشته به تعاریف مختلف جامعه‌شناسان در رابطه با فرهنگ پرداخت.

حجت الاسلام و المسلمین رفعتی با انتخاب هشت تعریف جامع از میان تعاریف مختلف فرهنگ، ابراز داشت:

تعریف اول

 به مجموعه اعتقادات، ارزش‌ها و اخلاق که رفتار‌ افراد در جامعه متأثر از آن سه است فرهنگ می‌گویند.

تعریف دوم

 فرهنگ به مجموعه اعتقادات، ارزش‌ها، اخلاق، آداب و رسوم عرفی یک جامعه گفته می‌شود.

تعریف سوم

 فرهنگ،‌ مجموعه آداب و رسوم عرفی یک جامعه است.

تعریف چهارم

فرهنگ عاملی است که به زندگی انسان معنا و جهت می‌بخشد.

تعریف پنجم

 فرهنگ مجموعه‌ای پیچیده از دانش‌ها، باورها، هنر‌ها، قوانین، اخلاقیات،‌ عادات و هر آن چیزی است که فرد از جامعه فرامی‌گیرد.

تعریف ششم

 فرهنگ عبارت است از آن چیزی که مردم با آن زندگی می‌کنند.

تعریف هفتم

 فرهنگ به راهکار‌های شایع موجه در یک جامعه برای رفع هرگونه نیاز واقعی یا غیر واقعی را می‌گویند.

تعریف هشتم

 فرهنگ عبارت از یک راه مشترک زندگی، اندیشه و کنش انسان در یک جامعه است.

رییس مرکز تخصصی حقوق و قضای حوزه علمیه قم، تعاریف اول و دوم را بهترین تعریف از میان تعاریف ذکر شده دانست و ابراز داشت: بهترین تعریفی که مدنظر جامعه شناسان است، همان تعریف اول و دوم، به ویژه تعریف کامل دوم است چرا که این تعریف علاوه بر آن که اعتقادات، ارزش‌ها و اخلاق را دربرمی‌گیرد، آداب و رسوم عرفی یک جامعه را نیز در خود گنجانده است.

وظیفه رسانه دینی،‌ هدایت مردم به سوی فرهنگ دینی است

وی وظیفه رسانه دینی را فرهنگ‌سازی صرف ندانست و تأکید کرد: وظیفه رسانه دینی، هدایت مردم به سوی فرهنگ دینی است و آن بدان معنی است که رسانه دینی مردم را به سوی فرهنگی هدایت کند که دین آن را پسندیده و خوب شمرده باشد و از آن به عنوان معروف یاد کرده باشد.

این استاد سطح عالی حوزه خاطرنشان کرد: رسانه دینی اگر بخواهد فرهنگ دینی را در جامعه پیاده‌سازی کند، باید یکی از مهم‌ترین اهداف چنین رسانه‌ای، امر به معروف و نهی از منکر باشد.

حجت الاسلام و المسلمین رفعتی با قرائت آیه 157 سوره اعراف «... وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتي‏ کانَتْ عَلَيْهِمْ ...» افزود: قرآن کریم زمانی که می‌خواهد پیامبر اکرم(ص) را توصیف کند می‌فرماید: این پیامبر(ص) آمده است تا فرهنگ جامعه را بسازد و این بدان معنی است که رسول خدا(ص) آداب و رسومی که در زمان جاهلیت به عنوان ارزش مطرح بود، به عنوان منکر، بدی و ضد معروف از جامعه می زداید.

کارکرد یک رسانه دینی، زدودن آداب و رسوم جاهلی و اخلاق سکولاریستی است

رییس مرکز تخصصی حقوق و قضای حوزه علمیه قم تصریح کرد: کارکردی که می‌تواند یک رسانه را رسانه‌ای دینی کند تا پیام آن دینی باشد، تبیین معروف، امر به معروف و زدودن آداب و رسوم جاهلی و اخلاق سکولاریستی است تا در نهایت، معروف را در میان آحاد مردم جامعه نهادینه سازد.

وی با قرائت روایت «إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ سَبِيلُ الْأَنْبِيَاءِ وَ مِنْهَاجُ الصُّلَحَاءِ فَرِيضَةٌ عَظِيمَةٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ  وَ تَحِلُّ الْمَكَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْضُ وَ يُنْتَصَفُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ يَسْتَقِيمُ الْأَمْرُ» ابراز داشت: امام باقر(ع) فرموده است: امر به معروف و نهى از منكر راه و روش پيامبران و شيوه صالحان است و فريضه بزرگى است كه ديگر فرايض به واسطه آن بر‌پا مى‏‌شود، راه‌ها امن مى‏‌گردد و درآمد‌ها حلال مى‏‌شود و حقوق پايمال شده به صاحبانش برمى‏‌گردد، زمين آباد مى‏‌شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى‏‌شود و كارها سامان مى‏‌پذيرد./878/پ202/ی