صبر مقدمه رسیدن به رستگاری است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، ظهر بیست و هشتم ماه مبارک رمضان در سلسله مباحث تفسیری سوره مؤمنون که در مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی العالمیه در قم برگزار شد، خاطرنشان کرد: ندای جهنمیان به خداوند این است که ما را برگردان تا اعمال صالح انجام دهیم؛ در مسأله معاد صور می دمند، اما این که صور آن زمان چیست، مشخص نیست؟
انواع نفخ صور
این مرجع تقلید درباره نفخ صور اظهار داشت: خداوند متعال در آیه 101 سوره مؤمنون می فرماید «فَإِذَا نُفِخَ فىِ الصُّورِ فَلَا أَنسَابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئذٍ وَ لَا يَتَسَاءَلُون»؛ صور آن زمان با این زمان که چه مقدار با هم تفاوت دارد، غیب است؛ از آیات قرآن استفاده می شود که دو نوع نفخ داریم، یک نفخی آن است که همه می میرند و نفخ مرگ است و نفخ صور دوم، برای احیا است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به نسب ها در قیامت تصریح کرد: نفخی که در این سوره آمده است، مربوط به نفخ احیا است، چرا که می فرماید «فَلَا أَنسَابَ بَيْنَهُمْ»، معلوم می شود که زنده شده اند؛ از این مسأله دو برداشت می توان کرد: یکی آنکه نسب ها در آنجا گم می شود و دیگری آنکه نسب وجود دارد، اما افراد به سراغ هم نمی روند و هر کسی به فکر نجات خود است که برداشت دوم صحیح است؛ در این باره حدیثی است که پیامبر فرموده است«کلّ سبب و نسب منقطع یوم القیامه الا سببی و نسبی»؛ ظاهر این حدیث با آیه تطبیق نمی کند، مگر این که این حدیث را به نحو دیگری تفسیر کنیم.
وی با اشاره به تفسیر آیه 102 سوره مؤمنون گفت: قرآن می فرماید «فَلَا أَنسَابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئذٍ وَ لَا يَتَسَاءَلُون» یعنی این که افراد در روز قیامت حال و احوال همدیگر را نمی گیرند؛ به حدی وحشت انسان ها را فرا می گیرد که از هم سؤال نمی پرسند؛ خداوند در آیه 102 این سوره می فرماید « فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئكَ هُمُ الْمُفْلِحُون»؛ میزان یعنی ترازو و آنان که میزان اعمال صالحشان سنگین شود، همان رستگارانند؛ «مَوَازِينُهُ» به معنای میزان است، اما مراد موزون بوده و مسأله ترازو نیست، بلکه عمل است.
حضرت علی معیار سنجش و رستگاری اعمال افراد است
حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به روایتی، حضرت علی(ع) را میزان الاعمال عنوان کرد و یادآور شد: در هنگام سلام بر امیرمؤمنان(ع) می گوییم «السلام علی میزان الاعمال»؛ اگر انسانی بخواهد عمل خود را بسنجد، به امیرمؤمنان(ع) بنگرد، اگر به حضرت علی(ع) شباهت دارد، رستگار است و در غیر این صورت رستگار نخواهد بود؛ امیر مؤمنان(ع) الگو است.
این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: خداوند متعال در آیه بعدی می فرماید «وَ مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئكَ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ فىِ جَهَنَّمَ خَالِدُون» کسانی که میزان اعمال بدشان سنگین باشد، كسانى هستند كه سرمايه وجود خود را از دست داده، در جهنم جاودانه خواهند ماند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به تفسیر آیه 104 سوره مؤمنون اظهار داشت: خداوند در این آیه درباره عذاب جهنمیان می فرماید «تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَ هُمْ فِيهَا كَالِحُون»؛ علت این که در این آیه سایر اعضای انسان را بیان نکرد، این است که وجه و صورت اشرف اعضای انسان است؛ هنگامی که آشتی به طرف انسان می آید، باید آتش را مقابل صورت گرفت تا آسیب نبیند؛ قرآن می گوید که در روز قیامت گرانبهاترین عضو شما در رورز قیامت در آتش می سوزد.
خوشبختی و بدبختی انسان ها در آخرت نتیجه اعمال شان در دنیا است
وی با بیان این که بدبختی و خوشبختی، حاصل عمل خود انسان ها است، گفت: «أَ لَمْ تَكُنْ ءَايَاتىِ تُتْلىَ عَلَيْكمُْ فَكُنتُم بهَِا تُكَذِّبُون» قرآن همیشه وقتی که می خواهد مسأله ای را بگوید، غالبا دلیلش را هم می فرماید؛ این که انسانی بگویند خدا ارحم الراحمین است و این عذاب ها یعنی چه؟ باید گفت که خدا ارحم الراحمین است، اما عذاب ها نتیجه عمل خود انسان ها است؛ یادتان است که انبیا آیات را می خواندند و شما می گفتید که اینها افسانه است؟ خدا عالِم است و ظالم نیست؛ در آنجا چاره ندارند می گویند «قَالُواْ رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا» بدبختی خودمان دامن گیرمان شد و و شِقوَه را به خود نسبت می دهند؛ خدا کسی را شقی و سعید نکرده است و اساس آفرینش بر پاکی بوده و بدبختی و خوشبختی، حاصل عمل خود انسان ها است.
حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به آیه قرآن، آفریننده سعادت و شقاوت افراد را خود انسان دانست و تصریح کرد: این مرجع تقلید اظهار داشت: «وَ كُنَّا قَوْمًا ضَالِّين» ما افراد گمراهی شدیم؛ معلوم می شود وقتی که در دوزخ هستند، از آنها بازجویی می شود؛ آفریننده سعادت و شقاوت خود انسان ها هستند، نه خدا؛ بختی در کار نیست، بلکه حاصل نتیجه اعمال افراد است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که در جهنم پشیمانی از انجام گناهان فایده ای ندارد، گفت: جهنمیان در جهنم با خدا پیمان می بندند و می گویند «رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنهَْا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُون»، معلوم می شود که در باطن به رحمت خدا امیدوار هستند؛ خطاب می آید « قَالَ اخْسَُواْ فِيهَا وَ لَا تُكلَِّمُون»، ساکت شوید «دور شويد در دوزخ، و با من سخن مگوييد».
صبر مقدمه رسیدن به رستگاری است
وی با اشاره به آیات 109 و 110 یادآور شد: خداوند در پاسخ به درخواست جهنمیان می فرماید چشم شما به انبیا و اولیا می افتاد، آنها که می گفتند «رَبَّنَا ءَامَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحمَْنَا وَ أَنتَ خَيرُْ الرَّاحِمِين» در مقابل اینها بد زبانی داشتید و آنها را مسخره می کردید، با این وضع، آیا شما را برگردانم؟
حضرت آیت الله سبحانی تصریح کرد: سپس خداوند در آیه 111 سوره مؤمنون خطاب به جهنمیان می فرماید «إِنىِّ جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبرَُواْ أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائزُون» ولى من امروز آنها(انبیا و اولیا) را بخاطر صبر و استقامت شان که وعده خدا را می دادند پاداش دادم، آنها پيروز و رستگارند و جایگاه آنها بهشت و جایگاه شما جهنم است؛ ریشه همه اعمال صبر است و اگر انسان صبر داشته باشد به مقامی می رسد که رستگار می شود./822/پ201/ج