پاسخ آیت الله سبحانی به شبهه وهابیت درباره عدم ارتباط بین حیات دنیوی و برزخی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، ظهر یکشنبه در سلسله مباحث تفسیری سوره مؤمنون ماه رمضان که در مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی العالمیه در قم برگزار شد، خاطرنشان کرد: در آیه 99 می خوانیم که «حَتىَّ إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُون»، هنگامی که مرگ گریان آنها رامی گیرد، وحشت می کنند؛ چرا که چشم برزخی شان باز می شود و آینده وحشتناک خود را می بینند.؛ به خدا پناه می برند که ما را به دنیا برگردانید.
این مرجع تقلید ضمن بیان سؤالی اظهار داشت: اگر خطاب جهنمیان به خدا است، نباید «ارجعون» جمع بیاید و همیشه به صورت مفرد می آید؛ برخی می گویند که «رب»، استغاثه است و «ارجعون» خطاب به ملائکه قبض روح است؛ برخی دیگر می گویند که خطاب به خدا گاهی اوقات به مفرد خطاب جمع می کنند که در داستان فرعون به این صورت آمده است؛ اما قول اول بهتر است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم در تفسیر آیه 100 سوره مؤمنون به ندای جهنمیان خطاب به خداوند متعال اشاره و تصریح کرد: در آیه «لَعَلىِّ أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ» جهنمیان می گویند شايد من در آنچه وانهاده‌ام كار نيكى انجام دهم؛ شاید منظور اعمال صالحی باشد که با خود نیاورده اند؛ اینها خطاب انسانِ در حال احتضار است؛ خطاب می آید «كلاََّ»این کار عملی نیست؛ خداوند در آیه بعد می فرماید «إِنَّهَا كلَِمَةٌ هُوَ قَائلُهَا»؛ در این جا سؤالی مطرح می شود که در این آیه باید می گفت «کلمات» نه این «کلمه»؛ جوابی گفته شده است که گاهی کلمه گفته می شود و کلام اراده می شود؛ دو احتمال است: یکی این که گفته شود این حرفشان، حرفی بی خود و بی ارزش است و شاید هم این باشد که حرف می زند، اما عمل نمی کند.
وی با اشاره به تفسیر آیه 101 این سوره گفت: «وَ مِن وَرَائهِم بَرْزَخٌ إِلىَ يَوْمِ يُبْعَثُون»، هنگامی که در «صور» دمیده شود، هیچ یک از پیوندهای خویشاوندی میان آنها در آن روز نخواهد بود و از یکدیگر تقاضای کمک نمی‌کنند؛ با توجه به این که کسی که از دنیا رفته برزخ را پیشِ رو دارد، نه در پشت سر، اما در این آیه آمده است «وَ مِن وَرَائهِم بَرْزَخٌ إِلىَ يَوْمِ يُبْعَثُون»؛ مفرسین می گویند که «ورا» به معنای رو به رو هم آمده است؛ به نظر من «ورا» در این آیه به معنای پشت سر است و گاهی اوقات انسان پشت سر می گوید، اما منظورش پیش رو است؛ در زندگی آینده این انسان مصایب را خواهد دید و پیش رو است و با توجه به این که مورد غفلت بوده، پشت سر گفته می شود؛ به عنوان مثال می گویند که این جوان نمی داند پشت سر مصرف مواد مخدر چه نتایجی را دارد، این در حالی است که منظور عواقب پیش روی مصرف مواد مخدر است.
حضرت آیت الله سبحانی به شبهه ای از وهابیت پرداخت و یادآور شد: انسان سه نوع حیات دنیوی، برزخی و اخروی دارد؛ همه اینها مراحلی هستند که هر کدام کامل تر از دیگری است؛ وهابی ها به دلیل آنکه می خواهند همه چیز را به صورت تصوری بیاورند، برزخ را تصور نمی کند و می گویند که با مرگ همه چیز به پایان می یابد، اما قرآن می فرماید که بین زندگی دنیوی و اخروی، حیات برزخی است.
این مرجع تقلید درباره آثار حیات برزخی خاطرنشان کرد: حیات برزخی بل احیاء ولکن را تشعرون. حیتاتی است که ما درک نمی کنیم و این آیه موقعی نازل شد که مشرکین می گفتند کسانی که در جنگ کشته می شوند، می میرند؛ در حالی که شهدا نزد پروردگارشان روزی می خورند؛ طبق آیه 169 و 170 سوره آل عمران در حیات برزخی آثار روحی و جسمی(فرحین، یرزقون، یستبشرون)داریم.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم اظهار داشت: همه مسلمانان به سؤال قبر معتقد هستند؛ ما حیات برزخی داریم، اما در این دنیا آن را درک نمی کنیم و تنها شَبَه آن را حس می کنیم؛ قبر که گفته می شود، در واقع آن قبر خاکی نیست، بلکه اشاره به حیات برزخی است؛ این که ما وقتی به زیارت قبر پیامبر گرامی اسلام(ص) می رویم و سلام می دهیم، جسم پیامبر(ص) در قبری در مدینه است، اما روح ایشان در برزخ است.
وی در پاسخ به شبهه ای از وهابیت درباره ارتباط بین دنیا و برزخ تصریح کرد: آیا رابطه ای بین حیات دنیوی و برزخی بوده و ارتباط ما با برزخ محفوظ است؟ وهابی ها این رابطه را منکر می شوند و می گویند که تمام سلام های شما به اهل بیت(ع) که در برزخ هستند، بیهوده است و بین ما و اهل بیت(ع) حائلی است؛ در جواب می گوییم که این حائل مانع از نفوذ کلمه نیست، بلکه مانع از رجوع برزخیان به دنیا است و همچنین نمی توانند به آخرت بروند؛ انسان که مُشتَبَه باشد، آیه را غلط معنا می کند و خیال می کنند که بین ما و برزخ، دیوار آهنی است؛ خدا می داند که حائل چه چیزی است که آیا مَلِک و یا قوه ای است که مانع می شود تا که نمی توانند به دنیا بیایند و یا به آخرت بروند./822/پ201/ج