جایگاه حوزه علمیه در تبیین مبانی نظری هنر انقلاب
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دکتر سید رضی موسوی گیلانی، استاد دانشکده صدا و سیما قم امشب در نشست چهارمین جشنواره هنر آسمانی که با موضوع «ضرورت تبیین مبانی نظری هنر انقلاب و نقش طلاب و حوزه علمیه در آن» برگزار شد، به ایراد سخنرانی پرداخت.
مدیر گروه فلسفه هنر دانشگاه ادیان و مذاهب اظهار داشت: حوزه علمیه تا دهه گذشته، جریان هنری در خود پرورش نداده بود مگر معدود طلاب و روحانیانی که مستقل از حوزه، در دانشگاه به تحصیل رشته‌های هنری می‌پرداختند.
این نویسنده حوزوی عنوان کرد: با توجه به قدمت صد ساله هنر در غرب، باید گفت که 30 سال وقت زیادی برای ورود تخصصی به عرصه هنر نیست؛ اما انقلاب باید بتواند در عرصه فرهنگ و هنر به مرحله تأثیرگذاری برسد.
وی با اشاره به پیشرفت‌های انقلاب اسلامی در عرصه هنر ادامه داد: هنرمندی همچون مجید مجیدی سنبل فردی است که در جمهوری اسلامی توانست به عناصری از هنر اسلامی برسد.
موسوی گیلانی ابراز کرد: امروز باید بررسی کرد که حوزه در عرصه هنر اسلامی تا چه اندازه موفق بوده است؛ به نظر می‌رسد که هنر و مباحث مربوط به زیباشناسی در سنت‌های دینی و نهاد حوزه، هیچ‌گاه اصالت نداشته است.
وی افزود: جدی‌ترین مقوله‌ای که پیامبر اکرم(ص) با آن مواجه است، پدیده شکل دین است؛ برخی از موضوعات اساسی، تفکر شکل گیری یک انقلاب یا دین هستند؛ پس از دوره تأسیس و نهادینه شدن یک دین یا انقلاب، پرسش‌های دسته دومی مطرح می‌شود.
استاد دانشکده صدا و سیما قم خاطرنشان کرد: کسی که در پی حیات است، هیچ‌گاه به دنبال مسائلی همچون هنر نمی‌رود؛ مؤسسان ادیان و انقلاب‌های سیاسی، ابتدا به مسأله هنر نظری نداشتند؛ اما پس از نهادیه شدن، با مسائلی همچون هنر مواجه می‌شوند که باید پاسخگوی آن می‌بودند.
وی یادآور شد: هیچ کس در زمان پیامبر اکرم(ص) و صدر اسلام، مجسمه‌ای را از روی تفریح نمی‌ساخت؛ بنابراین روایاتی که درباره مجسمه سازی صادر شده‌اند، تفاوت ماهوی با مجسمه سازی کنونی دارند.
موسوی گیلانی تأکید کرد: انقلاب اسلامی ایران در ابتدا چندان با جریان هنر روبه‌رو نبود اما امروز می‌بینیم که بسیاری از جوانان به طور جدی با این مسأله درگیرند؛ هنر در متن زندگی انسان‌ها قرار گرفته است؛ بنابراین انقلاب اسلامی و حوزه علمیه باید به تبیین مشخصه‌های هنر اسلامی بپردازند.
وی گفت: انقلاب اسلامی هم اکنون با نسلی مواجه است که بیشتر از گذشته با هنر اخت گرفته است؛ از سوی دیگر، فقه اسلامی همواره به تبیین احکام شرعی مکلفان می‌پردازد؛ این‌که فقیه حلیت و حرمت یک عمل هنری را بیان کند، دلیل نمی‌شود که در عرصه هنر وارد شده باشد.
مدیر گروه فلسفه هنر دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: فقیه قلمرو حلال و حرام را مشخص می‌کند و نمی‌توان بیشتر از این را از او توقع داشت؛ بنابراین فقیه ویژگی‌های هنر اسلامی را مشخص نمی‌کند مگر این‌که فردی بر مبانی قرآن و روایات تسلط داشته باشد و از دیدگاه اسلام به تبیین ویژگی‌های هنر اسلامی بپردازد.
وی تأکید کرد: فقه قدم آغازین مکلف را مشخص می‌کند که از چه مواردی باید پرهیز داشته باشد؛ اما جنبه ایجابی هنر را نمی‌توان از صرف فقه برداشت کرد.
موسوی گیلانی عنوان کرد: نهادهای حوزوی می‌توانند اثرهایی هنری موافق با زی طلبگی را تولید کنند و یا این‌که در عرصه‌های نظری هنر ورود کنند.
وی اظهار داشت: نهادهای حوزوی باید بر محتوای آثار هنری موجود در جامعه، نظارت داشته باشند؛ مشاور مراجع عظام تقلید در تشخیص موضوعات روز باشند.
مدیر گروه فلسفه هنر دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: ارزش یک انقلاب سیاسی را از تأثیرگذاری آن در عرصه فرهنگ می‌توان سنجید؛ متأسفانه استانبول بافت اسلامی تری نسبت به تهران دارد.
وی با بیان این‌که اسلامیت نیاز به فرم و محتوا دارد که از عهده حوزویان برمی‌آید، ادامه داد: اسلامیت به معنای نفوذ در عناصر فرهنگ است؛ وضعیت معماری ما متناسب با فرهنگ دینی ما نیست.
موسوی گیلانی ابراز کرد: نظارت بر شکل گیری معماری اسلامی و تولید آثار هنری، یکی از وظایف اندیشمندان دینی است؛ معماری و مناسبات هنری جوامع غیر اسلامی، به طور طبیعی با سبک اسلامی ناسازگار است.
وی افزود: تبیین مباحث نظری، نظارت بر مباحث نظری، خلق آثار هنری که با زی طلبگی مخالفتی ندارند، از جمله وظایف حوزه‌های علمیه در عرصه هنر است؛ اما مدت 30 سال انقلاب، آن‌قدر زیاد نیست که چندان عقب مانده باشیم بنابراین باید تلاش در این عرصه را به صورت جدی دنبال کرد./997/پ201/س