ریشه «گفتمان ناامیدی» در عرصه هنر باید خشکیده شود

به گزارش خبرنگار خبرگزار رسا، حجت الاسلام والمسلمین علیدوست دبیر علمی همایش فقه و هنر، امروز در این همایش که در مرکز همایشهای دیر قم برگزار شد، با قدردانی از حمایت‌های رهبر معظم انقلاب از برگزاری این همایش، اظهار داشت: اسلام با هنر شروع می شود و قرآن تجسم هنر خطابه، بیان و محتوا است.

وی با بیان این که نهج البلاغه یک پدیده هنری است، افزود: جرج جرداق که یک مسیحی متعصب است در ملاقات با من گفت شیوایی و بلاغت نهج البلاغه من را زمین‌گیر کرد؛ صحیفه سجادیه هم چه از نظر شکل و چه از نظر محتوا یک اثر هنری است و چنان حضرت سجاد(ع) الفاظ را انتخاب می کند که یک بشر طبیعی نمی تواند این گونه سخن بگوید و اگر چه که این کتاب‌ها مولود اسلام هستند ولی برای انسان هستند و برای تمام انسان‌ها جذاب و زیبا هستند و حتی یک بودایی و مسیحی هم می تواند از این ادعیه برای ارتباط با معبود خود استفاده کند.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست با بیان این که هنر یک رفتار متناسب است و اخلاق را هم در بر می گیرد، خاطرنشان کرد: رفتار پیامبر(ص) خودش هنر است و سبب تسلیم می‌شود؛ اسلام با هنر آغاز شده است و با هنر به بقای خود ادامه می دهد و با هنر هم به انجام می رسد و لازم است که تعیّنات هنری را در عصر ظهور هم بررسی کنیم.

وی با اشاره به این که هنر در بطن اسلام است، ابراز داشت: پدیده هنر یک خَلق است و حکم بردارد نیست ولی یک دفعه در یک عنوان خاص قرار می‌گیرد مانند غنا و غیره که حکم دارد.

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان این که برخی را احتجاب معاصرت می گیرد، تصریح کرد: ما در حوزه علمیه قم صدها نیروی فاضل داریم و این ظرفیت می تواند کار کارستان انجام دهد؛ آسیب‌هایی هم دارد از جمله این که حجاب و احتجاب است و باید برگردیم به علمای سلف، دومین آسیب این که احساس دیر به دنیا آمدن داریم و این که دیگر جایی برای کار نیست ولی به یقین اگر ما زود به دنیا نیامده باشیم دیر به دنیا نیامده ایم و سومین آسیب علاقه به کارهای تکراری و پوییدن راه های طی شده است که باید بین اهم و مهم، اهم را انتخاب کنیم و راه‌های طی نشده برا برویم.

وی با بیان این که چهارمین آسیب وجود این باور است که نمی شود هنری داشته باشیم که فاخر باشد و از هنجارهای شرعی هم عبور نکنیم، یادآور شد: احساس ناامیدی از امکان پاسخگویی به نیازهای روز هنری مردم با حفظ شریعت از مهم‌ترین آسیب‌ها است  که در بخش های مختلف اقتصاد و سیاست هم این بحث وجود دارد و در گذشته هم این بحث وجود داشته است که آیا باید تلویزیون را تعطیل کنیم یا فقط روضه و سخنرانی پخش کنیم و راهی جز این نیست که این همان گفتمان ناامیدی است که نمی شود.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست با اشاره به این که ما لطف خداوند را در جای جای این کار حس می کردیم، بیان داشت: سیاست اول حفظ هنجارهای فقهی است و نمی خواهی هیچ قدمی خارج از انضباط فقهی باشد و دوم نوآوری و قدم به جلو و تلاش کردیم این بار را به جلو برانیم و نباید ناامید بود و می توان هنری داشت فاخر که فائق بر هنر های غربی باشد زیرا هنر متعهد، نیاز متدینان نیست بلکه نیاز انسان است و اگر دست به دست هم داده شود و از ظرفیت‌ها استفاده شود می شود این هدف را عملی کرد و لازمه ان این است که احتیط در فتوا برود کنار و به جایش انضباط فقهی بیاید.

وی با بیان این که فقها در فتوا دادن آیات را با روایات تفسیر می‌کنند، افزود: در بحث غنا چندین روایت آمده است که مراد از لهوالحدیث غنا است و بعد سراغ لغت می رویم که غنا چیست که بعد فقیه می رسد به صوت مرجع فیه؛ چون لغت مفهوم داشتن  و گمراه شدن و قصد لذت را دخیل در غنا ندانسته است فقها هم آن را دخیل ندانسته است در حالی که در خود آیه آمده است که غنا مربوط به سخن مفهوم دار است و دیگر موارد.

استاد درس خارج حوزه علمیه با اشاره به این که همان گونه که روایات آیه را تفسیر می کند آیه هم احادیث را تفسیر می کند خاطرنشان کرد: رابطه میان آیات و روایات دو سویه است و چون در آیه لفظ حدیث به کار رفته و گمراهی به کار رفته و هم قصد مطرح شده است باید آن را هم دخیل در معنای غنا دانست./843/پ202/س