حوادث جدید زمینهساز فهم دقیقتر قرآن است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیتالله عبدالله جوادی آملی امروز در مسجد اعظم در درس خارج خود با آغاز شرح سوره مبارکه زخرف گفت: سوره مبارکه زخرف مکی است و جزو حوامیم سبعه است و محور اصلی آن اصول دین مخصوصا تبیین وحی و نبوت است، سورههایی که در مکه نازل میشدند معمولا درباره اصول دین و خطوط کلی فقه و اخلاق بود و تعبیرهای جزیی دین یا جهاد و حکومت در سورههای مکی نیست، در مدینه است که مسلمانان تمدنی پیدا کردهاند و خداوند کسانی را که ایمان آوردهاند مورد خطاب قرار میدهد.
وی با اشاره به آیه «حم ﴿1﴾وَالْکِتَابِ الْمُبِینِ ﴿2﴾»، افزود: در سوره مبارکه زخرف که آغازش «حم»، است سوگند خداوند به کتاب مبین است که همان طور که ملاحظه فرمودید قسمهای قرآن در مقابل بینه نیست، اگر کسی منکر است سوگند یاد میکند و اگر کسی مدعی است دلیل اقامه میکند، ولی سوگندهای قرآن کریم به خود بینه و نه در مقابل بینه است، اگر کسی در روز به خود آفتاب سوگند یاد کند که اکنون روز است، از جنس قسمهای قرآن است.
مفسر برجسته قرآن کریم خاطرنشان کرد: قرآن نه تنها معجزه قطعی است، بلکه یک معجزه مبین است، یعنی تبیین و بیان میکند، مطلب را به قدری شفاف میکند که هیچ شکی در آن به وجود نمیآید، آن قدر شفاف مدعا را با برهان ارائه میکند که جایی برای شک نیست، این بیان است، یعنی تبیین میکند، یعنی مطالب را از هم جدا میکند، صغرا را از کبرا جدا میکند، دلیل را از مدعا تبیین میکند، قرآن کتابی است که بیا و مبین است، یعنی هر مطلبی را به نصاب خاصش میرساند و وقتی تمام شد به سراغ مطلب دیگر میرود، اگر مرز نباشد مبهم میشود.
دستیابی به مراحل عالی قرآن جز با نماز شب ممکن نیست
وی با بیان این که خداوند در سوره مبارکه الرحمن فرمود ما به انسان بیان یاد دادیم، اظهار کرد: بر اساس سوره مبارکه الرحمن اگر جامعهای را خداوند قرآن یاد داد، آنها انسان میشوند و اگر انسان شدند سخن آنان بیان میشود، اگر سخن عدهای مبهم بود، آنان بهیمه هستند، چون بهیمه مبهم صدا میدهد و معلوم نیست چه میگوید، خود کتاب هم کتاب مبین میشود، یعنی خداوند حرف مبهم ندارد.
حضرت آیتالله جوادی آملی با قرائت آیه «إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿3﴾وَإِنَّهُ فِی أُمِّ الْکِتَابِ لَدَیْنَا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ ﴿4﴾»، اظهار کرد: قرآن در نزد خداوند عبری یا عربی نیست، یک سلسله مطالب است نزد خدای سبحان که علو دارد و متقن و محکم است، بعد این علی حکیم را ما تنزل دادیم که خداوند قرآن را به عنوان حبل متین به زمین آویخت و نه این که انداخت، خدا این امور را به زمین میاندازد، اما قرآن را آویخت، اگر حبل خود به جایی محکم متصل نباشد، مشکل خودش را حل نمیکند، آن حبلی سودآور است که خود از جایی بلند آویخته باشد، قرآن را به زمین نینداخت بلکه قرآن را به سوی زمین آویخت.
وی گفت: آنها که خیال میکنند خدا قرآن را همچون برف و باران نازل کرد گرچه که بگویند قرآن یک اقیانوس نامتناهی است، آخرش سرشان در آب و خاک است، باز فکرشان بوی آب و خاک میدهد، اما اگر قرآن به آسمان متصل شد دیگر بوی آب و خاک نمیدهد، بوی عرش و فرشته میدهد، یک طرف قرآن عربی مبین است، که با مباحث حوزه و دانشگاه حل میشود اما یک طرف قرآن با نماز شب و با سجاده حل میشود.
استاد درس اخلاق حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: فردا که هشتم ربیعالاول است، سالروز شهادت امام حسن عسکری(ع) است، ایشان بیان نورانی دارند که فرمود بدانید که «ان الوصول الی الله سفر لایدرک الا بامتطاء الیل»، وصول به خداوند یک سفر طولانی است که این سفر بدون مرکب نمیشود، این وصول به سوی خداوند سفری است که جز با نماز شب ممکن نمیشود، اگر کسی خواست با مراحل بالایی قرآن ارتباط برقرار کند راهی جز نماز شب و نشستن در کنار سجاده ندارد.
حوادث جدید زمینه فهم بیشتر معارف قرآن را فراهم میکند
وی ادامه داد: فرمود مطالب قرآن که لفظ نیست، وقتی ما آن را از لوح محفوظ منتقل کردیم گاه به صورت عربی میگوییم به صورت کاملتر و عمقدارتر و گاهی به صورت سریانی برای انبیا پیشین میگوییم، در سوره مبارکه بروج هم میفرماید این قرآن «فی لوح محفوظ» است، آن جا قرآن نه عبری و نه عربی است، کسی که در محضر قرآن کریم باشد با طنابی کار میکند که اگر آن را تکان بدهد او را به فیض الهی نزدیک میکند و برای این که بالاتر برود باید عربی مبیناش را در حد اجتهاد برساند و سپس با نماز شب بالاتر برود و هر چه که پیشتر رفت و مطالبی که آورد آن مطالب بوی آب و خاک نمیدهد، بوی فرشته میدهد، وقتی شما در خانه اهلبیت(ع) میروید حرفهایشان این گونه است.
حضرت آیتالله جوادی آملی گفت: راه قرآن برای همه باز است، پیش رفتن در عمق قرآن برای کسی حرام نیست، اوج قرآن تنها برای اهلبیت(ع) در دسترس است نه این که حرام باشد، کسی نمیتواند برود، اما مراحل پایینترش هم در دسترس افراد است و انسان باید تلاش کند، حوادث جدیدی هم که همچون جنگ جهانی، مشروطه و انقلاب که به وجود میآید سؤالهای جدیدی را ایجاد میکند، الان المیزان با خیلی از تفاسیر گذشته تفاوت دارد، این سؤالهای جدید پاسخهای جدیدی را هم ارائه میکند، نظر قرآن راجع به مباحث جدید، پاسخهای جدید را هم میطلبد اگر حادثه جدیدی پیش میآید انسان باید سؤالهای جدید را نزد قرآن ببرد و پرسشهای خود را به بهترین نحو مطرح کند.
وی اظهار کرد: اگر کسی بخواهد قرآن عربی مبین را به فارسی ترجمه کند خیلی به زحمت میافتد، چون زبان فارسی با همه امکاناتی که دارد، غنای زبان عربی را ندارد، «علم لدنی»، علمی در برابر حکمت و اصول و فلسفه نیست، اگر انسان این معارف را از استاد و کتاب یاد بگیرد علم عربی مبین و اکتسابی میشود و اگر این معارف را از نزد خداوند یاد بگیرد علم لدنی است، و این علم لدنی بالاصاله به معصومان(ع) داده است و شاگردان اینان به هر اندازه که به آنها نزدیک شوند از این علم سهمی میبرند./914/پ202/ج1