وزارت ارشاد اراده کافی برای اجرای قانون ندارد

به گزارش خبرگزاری رسا، علی مطهری در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی، در تشریح سوال خود از علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: متاسفانه در چند سال اخیر میزان استفاده محصولات و اماکن از کلمات بیگانه رشد بسیاری پیدا کرده است که از این عناوین می‌توان به بـِیْ‌بی شاپ(baby shop)، بیگ‌بوی(big boy)، مستر پیچ، تین اسپورت،‌ استاپ برگر، هانس اشاره کرده و همچنین کلماتی مانند سِل (sale) به‌جای عبارت حراج و کلمه آف (off) به جای کلمه تخفیف به کار می‌رود.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: متاسفانه این عبارات با حروف بزرگ در پشت فروشگاه‌ها و مغازه‌ها درج می‌شود و هیچ نظارتی هم بر این موضوع وجود ندارد. معمولا کلمات انگلیسی و فارسی به صورت انگلیسی بر کلمات فارسی در بسته‌های محصولات تولید داخل غلبه دارد و عبارات فارسی نیز به صورت ریز در گوشه‌ای آورده می‌شود، به گونه‌ای که انسان متوجه نمی‌شود که این کالا تولید داخل است یا خارج! گویی خجالت می‌کشند که کلمه فارسی را به صورت درشت استفاده کنند.

وی ادامه داد: اینگونه اقدامات و موارد مغایر با قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی و اصطلاحات بیگانه است. به طوری که براساس تبصره 5 این قانون کارخانه‌ها و اماکن تولیدی و خدماتی موظف هستند ظرف 2 سال از تاریخ ابلاغ این قانون اسامی تولیدات و ظرف مدت یک‌سال تمامی اماکن خود را به واژه‌های فارسی و غیربیگانه تغییر دهند. همچنین براساس تبصره 6 این قانون چاپخانه‌ها و روزنامه‌ها و سایر مطبوعات مکلف به رعایت این قانون بوده و در صورت تخلف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است مطابق تبصره 8 همین قانون برخورد کند.

مطهری افزود: همچنین براساس تبصره 8 این قانون مجازات متخلفان شامل اخطار کتبی از سوی وزارت ارشاد، تعویض علائم و نشانه‌ها توسط وزارت کشور یا دستگاه‌های ذی‌ربط با هزینه متخلف، تعطیلی موقت محل کار، لغو پروانه کار است.

وی ادامه داد: ممکن است بگوییم که بخشی از اجرای قانون از دست وزارت ارشاد خارج است، ولی در ماده 17 آیین‌نامه اجرایی این قانون آمده است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ناجا موظف هستند که اقدام متناسب در این رابطه انجام دهند، ولی در واقع متولی اجرای قانون وزارت ارشاد معرفی شده است. بنابراین قانون مشخص و آیین‌نامه اجرایی آن از سال 75 بوده و متولی اجرا نیز وزارت ارشاد می‌باشد، ولی نگاهی به تابلوهای فروشگاه‌ها، شرکت‌ها و هتل‌ها خصوصاً در شهرهای بزرگ نشان می‌دهد که اسامی انگلیسی و یا فارسی با حروف انگلیسی رو به افزایش است و اگر اقدامی در اجرای این قانون صورت گرفته، ولی متاسفانه حتی کاهش محسوسی دیده نشده است، به گونه‌ای که به نظر می‌رسد وزارتخانه در اجرای قانون سهل‌انگاری کرده است.

مطهری تصریح کرد: به نظر وزارتخانه ارشاد این پدیده را یک مسئله و معضل نمی‌داند و به طور حتم این معضل زمینه رواج فرهنگ غربی است، زیرا هر زبان، فرهنگ خود را نیز به دنبال دارد. به تعبیر مقام معظم رهبری چقدر دولت آمریکا و انگلیس باید پول خرج کنند تا بتوانند اینطور آسان زبان خود را در میان یک ملت بیگانه ترویج کنند. اسم فارسی را با خط لاتین می‌نویسند یا اسم‌های غربی روی محصولات تولید داخل درج می‌کنند. من از این موضوع احساس خطر می‌کنم.

وی ادامه داد: همچنین شهید مطهری در این‌خصوص می‌گوید که اگر استقلال فکری نباشد، یک‌روز پیشنهاد تغییر خط مطرح می‌شود، و یک‌ روز پیشنهاد تغییر لباس و روزی دیگر تغییری دیگر. تبعیت از مد و لباس و غذاخوردن و گفتن بای‌بای و گودبای و اسم فرنگی روی بچه گذاشتن، غذای فرنگی خوردن و لباس فرنگی پوشیدن نشانه عدم استقلال فکری است. اهمیت ندادن به شعارهای ملی و دینی و پذیرفتن شعارهای دیگران دلیل بر عدم استقلال فکری است.

این نماینده مردم تهران در مجلس نهم گفت: از دیگر اسامی بیگانه‌ای که بر روی محصولات و فروشگاه‌های کشورمان وجود دارد می‌توان به ساب زرو، ال‌سی‌من، الگانس، سان‌سیتی، ست اسپورت، تورینو، بالسا، تاپ،‌ رومنس، پرنسس، مورانو و یا بستنی‌هایی مانند پریما، موهیتو، میرکس، ویکتوریا و... و حتی فروشگاه‌هایی هستند که فاکتور انگلیسی به مشتری می‌دهند یا در فهرست برخی غذاخوری‌ها به جای فیله مرغ می‌گویند چیکن فیلت و به جای میگو سوخاری می‌گویند فراید شریم و به جای ساندویچ ماهی می‌گویند فیش برگر و به جای پتیزای مخصوص می‌گویند پیتزای اسپی‌شیال و... و گاهی به جای تحویل در محل از واژه دلیوری و به جای تند از کلمه چیلی استفاده می‌کنند. همچنین گاهی اوقات به جای استفاده از کلمه شهر بازی از کلمه تهران لند استفاده می‌کنند.

وی افزود: همچنین بلیت‌های هواپیماهای ما به زبان انگلیسی شده است،‌ گرچه در این رابطه علاوه بر وزارت ارشاد وزارت راه نیز مسئول است. رسانه ملی نیز که محصولات را با اسامی انگلیسی مانند هوم‌کر، بارلی، بایودنت، اکتیو، اویلا، پریل و... و همچنین اداره ثبت شرکت‌ها که اقدام به ثبت این اسامی می‌کنند، مسئول هستند. گرچه متولی اجرای قانون وزارت ارشاد است.

مطهری تصریح کرد: همانطور که مشاهده می‌شود تابلوهای در شهرهای بزرگ و شهرهایی در غرب مازندران به گونه‌ای است که گویی در اروپا هستیم. حتی به جای استفاده از عبارت این فروشگاه به زودی افتتاح می‌شود، می‌گویند کامینگ سون. آیا اینها جز خودباختگی و احساس خودکم‌بینی نسبت به فرهنگ غربی است و جز این است که با استفاده از عبارات انگلیسی و لاتین احساس شخصیت می‌کنیم؟ آیا اینها مصداق نفوذ فرهنگی نیست.

نماینده مردم تهران در مجلس افزود: البته بعد از مطرح سوال من در مجلس هشتم، وزارت ارشاد اقداماتی را انجام داد و به پیشنهاد کمیسیون فرهنگی شورایی مرکب از نهادهای ذی‌ربط مانند سازمان ثبت شرکت‌ها،‌ ثبت احوال و وزارت صنعت تشکیل داد و جلساتی برگزار شد. در این دولت نیز در این راستا اقداماتی صورت گرفت که گام مثبتی به شمار می‌رود، ولی تا زمانی که کاهش محسوس این پدیده احساس نشود،‌ در واقع کاری صورت نگرفته است. ممکن است جلسات زیادی تشکیل شود ولی اقدام عملی نداشته باشد،‌ولی مهم این است که ما چه ارزشی برای این موضوع قائلیم.

وی گفت: ممکن است برخی معتقد باشند که این پدیده مسئله مهمی نیست و در دنیای امروز که به سوی جهانی شدن پیش می‌رویم باید تسلیم باشیم. ولی این حرف باطلی است، رواج زبان بیگانه در میان ملت لاجرم منجر به ترویج فرهنگ آن زبان می‌شود. در مجلس هشتم که با فراکسیون شاهد به حضور مقام معظم رهبری رسیدیم، وقتی یکی از افراد کلمه فراکسیون را به کار برد، ایشان فرمودند چرا برای این کلمه معادل وضع نشده است؟ همچنین من به ایشان گفتم که سوالی در این‌خصوص از وزیر مطرح کردم که ایشان در پاسخ گفتند که سوال از وزیر باید همینطور استخوان‌دار و اساسی باشد و نه سوالاتی که وقت دولت و مجلس را بگیرد.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: همچنین در رسانه‌ها این موضوع مطرح شد که رهبر معظم انقلاب در یکی از سفرهای داخلی خود وقتی خلبان با برج مراقبت به زبان انگلیسی صحبت کرد، ایشان فرموده بودند که آیا می‌شود در پروازهای داخلی با زبان فارسی با یکدیگر صحبت کنند. نکته قابل توجه اینکه کشورهایی که الفبای عربی و فارسی خود را تبدیل به الفبای انگلیسی کرده‌اند، در مدت زمان کوتاهی از فرهنگ خود دور شده‌اند و تغییر هویت داده‌اند که می‌توان به ترکیه اشاره کرد. مثلا مسلمانان این کشور تا چندی پیش قرآن عربی را می‌خواندند ولی اکنون قرآن با حروف انگلیسی را می‌خوانند که به هیچ وجه معانی قرآن در آن به درستی منتقل نمی‌شود. به این ترتیب ارتباط مردم ترکیه با گذشته و فرهنگ خود قطع شده و البته در سال‌های اخیر اقداماتی برای بازگشت به اسلام انجام داده‌اند.

وی ادامه داد: همینطور تا چندین سال پیش حروف الفبای مردم مالزی حروف عربی و فارسی بود، ولی متاسفانه در دوره موهاتیر محمد با آنکه فردی آگاه و روشن است، حروف الفبای خود را تبدیل به انگلیسی کردند و اکنون نسل جوان این کشور قادر به خواندن قرآن عربی و مبانی اسلامی و معنوی خود نیستند و فرهنگ غربی نیز به سرعت در کشور مالزی نفوذ کرده است.

مطهری تصریح کرد: کشور پاکستان نمونه دیگر است که زبان اردو با الفبای عربی و فارسی از زبان‌های اصلی آنها است. اما از چند سال پیش زبان تدریس در دانشگاه‌ها را زبان انگلیسی قرار داده‌اند و نتیجه آن شده که اکثر جوانان این کشور قادر به خواندن قرآن و ادعیه و متون عربی و فارسی و ارتباط با گذشته خود نیستند و ارتباط آنها با فرهنگ اسلامی در حال قطع شدن است. همچنین زمانی که انگلیسی‌ها وارد هندوستان شدند،‌ زبان فارسی را که از زبان‌های رسمی هند بود و مکاتبات اداری این کشور به زبان فارسی انجام می‌شد،‌ حذف کردند و زبان انگلیسی را جایگزین کردند و این امر تاثیر زیادی در انتقال فرهنگ غربی به این کشور بود.

نماینده مردم تهران در مجلس نهم افزود:‌ در کشور ما هنوز خطر به آن درجات و مراتب نرسیده است ولی بی‌تفاوتی مسئولان فرهنگی کشور نسبت به اسامی و عناوین و اصطلاحات بیگانه ما را نیز در آن مسیر قرار داده است. امروز اعداد در نامه‌های دولتی به انگلیسی ذکر می‌شود که باید اصلاح شود. البته باید توجه شود که به‌کار بردن نشانه‌های صنعتی مثل سامسونگ و سونی منعی ندارد ولی در همین موارد هم قانون می‌گوید این اسامی با حروف فارسی باید سه برابر حروف انگلیسی باشد. ولی این رعایت نمی‌شود.

وی ادامه داد: از طرف دیگر کالاهایی که تولید داخل است و بخشی از آن به خارج صادر می‌شود، چه ضرورتی است که مجوز اسم خارجی به این قبیل کالاها داده می‌شود و بسته‌بندی آن نیز کاملا انگلیسی است؟ نمونه آن شکلات یا آدامس با مارک وایت است که در روزنامه‌فروشی‌ها نیز به فروش می‌رسد. آیا اگر کالایی صادراتی هم باشد، نباید نام فارسی داشته باشد تا نوعی ترویج فارسی باشد که زبان دوم دنیای اسلام است و در کنار آن نام انگلیسی با حروف کوچکتر بیاید؟ البته باز روشن است که در حوزه تحصیل علم هیچ مخالفتی با استفاده از کتاب‌های علمی به زبان‌های انگلیسی نداریم، بحث ما در حوزه زندگی اجتماعی مردم است.

مطهری تصریح کرد: به نظر می‌رسد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اراده کافی برای اجرای قانون نداشته و به اندازه کافی جدی نبوده زیرا ما شاهد افزایش این پدیده هستیم. تابلوهایی که 3 سال پیش در نقاط مختلف بوده، هنوز هم مشاهده می‌شوند و تغییری نکرده و در حال اضافه شدن نیز هستند. زمانی می‌توانیم بگوییم وزارت ارشاد در اجرای قانون موفق بوده که بشود اسامی و عناوین بیگانه را فروشگاه‌ها و تولیدات داخلی مشاهده نکنیم./858/د102/ج