دلایل استقبال مردم از مبلغان غیر بومی/ محتوای خوب تنها عامل جذب مخاطب

به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، بار دیگر ماه محرم، ماه عشق و دلدادگی، ماه پیوند خوردن با مکتب عاشورا فرا رسید و دهه نخست آن نیز سپری شد. عزاداران سالار شهیدان ضمن مغتنم شمردن فرصت محرم تلاش کردند تا با در آمیختن شعار و شعور حسینی معرفت و گسترش محبت اهل‌بیت(ع) را افزایش دهند.

بی‌شک یکی از مهم‌ترین طیفی که در این روشنگری و بصیرت‌دهی افراد نقش قابل توجهی داشته و دارد، مبلغان و روحانیان برجسته حوزه‌های علمیه هستند که با بیان سخنان و گفتار برگرفته شده از تعالیم اسلام و اهل‌بیت(ع) می‌توانند قدمی برای ارتقای و رشد مخاطبان خود داشته باشند.

در ایام سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) شبکه عظیم تبلیغ با اعزام مبلغان به اقصی نقاط کشور تلاش می‌کند تا خیل عزاداران حاضر در مجالس حسینی را با مکتب فکری و سیاسی اهل‌بیت(ع) آشنا کند و با سخنرانی‌های هدفمند در باب «معارف دینی»، «امام شناسی»، «سبک زندگی اسلامی» و «مسائل تربیتی و اخلاقی» به تقویت ایمان و معرفت افزایی و بصیرت افزایی آن‌ها کمک کند.

حوزه‌های علمیه استان قزوین نیز به عنوان «دارالمومنین» ایران از مراکز شاخص حوزوی کشور دارای سابقه‌ای درخشان در تربیت طلاب در طول تاریخ هستند و همواره به عنوان یکی از استان‌های پیشتاز در آگاه سازی و بصیرت افزایی عشاق اباعبدالله الحسین(ع) مطرح هستند.

ما نیز برحسب وظیفه برای تقدیر از مسؤولان اعزام مبلغ استان قزوین در دهه نخست ماه محرم و همچنین بررسی آسیب‌ها ـ نقاط قوت و ضعف ـ تصمیم گرفتیم بر اساس سخنان مسؤولان این استان نگاهی هر چند گذار به وضعیت تبلیغی استان داشته باشیم تا قدمی در راستای ارتقای مباحث مطرح شده در محافل اهل‌بیت(ع) برداشته شود.

در گزارش پیشرو سعی می‌شود تا بر اساس سخنان حجت‌الاسلام علی نعمت‌الهی مدیرکل، حجت‌الاسلام عباس نظری معاون فرهنگی، حجت‌الاسلام مسیح‌الله میرزایی مسؤول اعزام مبلغ اداره کل تبلیغات اسلامی و حجت‌الاسلام مصطفی نوروزی مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین نگاهی آسیب شناسانه به وضعیت تبلیغی استان قزوین داشته باشیم.

محرم و صفر؛ فرصتی برای بهره‌گیری از هزار و 400 مبلغ در شبکه تبلیغ استان قزوین

حجت‌الاسلام علی نعمت الهی، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قزوین از پیش بینی هزار و 400 مبلغ برای دهه نخست محرم در استان به خبرگزاری رسا خبر می‌دهد و یادآور می‌شود که این افراد از 22 مهرماه تا 4 آبان ماه در مناطق مختلف استان قزوین به تبلیغ پرداختند.

وی ضمن تأکید بر این‌ نکته که مبلغان اعزامی دهه نخست محرم استان قزوین از استان‌های قم، تهران، اصفهان، مشهد و... بودند، تعداد آن‌ها را 900 نفر دانسته و اظهار می‌کند که این مبلغان در کنار 400 مبلغ روحانی بومی مقیم استان در دهه پایانی صفر نیز در سطح مساجد، هیأت‌ها و مکان‌هایی که تقاضای اعزام مبلغ داده باشند، مشغول تبلیغ خواهند شد.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قزوین تعداد مجالس و مراسم‌های عزاداری برپا شده در ماه محرم این استان را بر اساس هیأت‌های مذهبی 2 هزار و 100 عدد بیان و تصریح می‌کند: از این تعداد هزار و 900 هیأت به صورت دائم در مساجد و حسینیه‌ها دایر و 200 هیأت نیز در تکیه‌های موقت فعال بودند.

حجت‌الاسلام نعمت‌الهی در تشریح جزئیات مبلغان اعزامی در دهه نخست محرم در استان قزوین از سوی اداره‌های تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه این استان نیز تأکید می‌کند: از سوی سازمان اداره کل تبلیغات اسلامی استان 400 نفر و اداره کل اوقاف و امور خیریه 200 نفر در دهه نخست محرم برای تبلیغ اعزام شدند.

وی ادامه می‌دهد: افزون‌بر تعداد بیان شده، 400 نفر روحانی مقیم و 200 نفر نیز روحانی مبلغ که به صورت مردمی و خودجوش و سنتی از سوی مردم دعوت شده‌اند، در این ایام به امر تبلیغ پرداختند. البته ممکن است از این تعداد نیز بیش‌تر برای امر تبلیغ آمده باشند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قزوین در بخش دیگری از سخنان ضمن تأیید این سخن که استقبال مردم از مبلغان غیر بومی بیشتر از مبلغان بومی است، آن را یک امر طبیعی تلقی و اظهار می‌کند: همه ما به دنبال امور و افراد جدید برای دستیابی به اطلاعات جدیدتر هستیم. از این‌رو گاه با تغییر و جابه‌جایی مبلغان در شبکه بومی تبلیغ، درصدد تنوع طلبی در حوزه تبلیغ خواهیم بود.

وی تأکید می‌کند: گاهی افراد فکر می‌کنند، مبلغان بومی به سبب این‌که در طول سال حرف‌های خود را به شکل‌های مختلف بیان کرده‌اند، لذا حرف جدیدی ندارند؛ به همین دلیل از مبلغی که از دیگر استان‌ها به ویژه قم ـ که مرکز دینی کشور است ـ برای تبلیغ می‌آید، بیشتر استقبال می‌کنند.

البته حجت‌الاسلام نعمت‌الهی تأکید می‌کند که توانایی مبلغان حرف نخست را در جذب مخاطبان می‌زند. به همین دلیل از مبلغان بومی می‌خواهد تا به مسائل روز برای پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه تسلط داشته باشند.

مخاطبان معتقدند سطح علمی مبلغان غیر بومی از مبلغان بومی بالا است

وی با انتقاد از برخی مبلغان به دلیل کوتاه بودن دامنه مطالعاتشان نیز بیان می‌کند که یکی از آفات تبلیغ در عدم بروزرسانی اطلاعات و مطالعات مبلغان است. وی معتقد است همین موضوع سبب جذب نشدن مخاطبان به ویژه نسل جوان به مجالس می‌شود.

مدیرکل تبلیغات اسلامی قزوین می‌گوید: پیام دهنده یا مبلغ باید اطلاعات خود را در حوزه تخصصی بروز کند و دانش لازم را برای پاسخ‌گویی به سؤالات مخاطبان داشته باشد.

از دیدگاه حجت‌الاسلام نعمت‌الهی عدم مخاطب شناسی از دیگر مشکلات مبلغان ما در عرصه تبلیغ است و تأکید می‌کند: در پای منبر افراد در سنین و سلیقه‌های مختلفی می‌نشینند که باید بر حسب نیاز آن‌ها و توانمندی مبلغ مجلس اداره شود.

وی ادامه می‌دهد: همچنین محتوای پیام هر چه پخته‌تر، کارآمدتر و بروزتر باشد، بی‌شک میزان تاثیرگذاری آن نیز بیشتر خواهد بود.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قزوین، آگاهی و به کارگیری تکنولوژی‌های مختلف صوتی و تصویری را از عوامل بسیار مؤثر در انتقال پیام دین به اقشار مختلف می‌داند و یادآور می‌شود: اگر هر کدام از این اصول در تبلیغ مورد استفاده روحانیان و مبلغان قرار گیرد، بی‌شک قدرت سخنان و کلام او نیز بیشتر خواهد شد و در نتیجه‌ موفق‌تر ظاهر خواهد شد.

حجت‌الاسلام نعمت‌الهی ترجیح می‌دهد سخن خود را در توصیه به هیأت‌های عزاداری به خاتمه برساند و ضمن بیان این‌ نکته که رقابت فرهنگی صحیح‌ امری طبیعی و مثبت است، چرا که سبب رشد هیأت‌ها و کمک به آن‌ها می‌شود، بر دوری هیئات از افراط و تفریط‌ها تأکید می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: متأسفانه گاهی رقابت فرهنگی میان هیأت‌ها از حالت طبیعی خارج و جنبه تبلیغی برای برندسازی به خود می‌گیرد که امری نامناسب و نامعقول به شمار می‌آید و باید از این‌ کارها دوری کرد.

اعزام بیش از 700 مبلغ از سوی اوقاف قزوین

حجت‌الاسلام عباس نظری، معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی استان قزوین نیز به عنوان دیگر مسؤول اعزام مبلغ استان در گفت‌وگو با رسا یکی از مهم‌ترین اولویت‌های سازمان تبلیغات اسلامی در ماه‌های محرم و صفر را اعزام مبلغ و مبلغه برای تبلیغ به نقاط مختلف بیان می‌کند.

وی بر این نکته نیز تأکید می‌کند که در دهه نخست ماه محرم سال جاری 178 مبلغ و مبلغه از سوی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم به استان قزوین اعزام شده که از این تعداد 120 نفر مبلغ و 58 نفر مبلغه هستند و ادامه می‌دهد: همچنین در این دهه تعداد 580 نفر از مبلغان استانی اعزام شدند که از این تعداد 440 نفر مبلغ و 140 نفر مبلغه بودند.

معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی استان قزوین مجموع مبلغان اعزامی در دهه نخست محرم امسال استان به مناطق مختلف را 758 نفر مبلغ و مبلغه می‌داند و مساجد، حسینیه‌ها و اماکن متبرکه شهرها، روستاها به ویژه روستاهای فاقد روحانی را اماکن تبلیغی این افراد در 12 روز تبلیغ خود عنوان می‌کند.

حجت‌الاسلام نظری یکی از مهم‌ترین وظایف اداره‌های کل تبلیغات اسلامی استان‌ها به ویژه قزوین را سازماندهی مبلغان بیان می‌کند و برای بیان دغدغه‌مندی اداره کل تبلیغات اسلامی استان قزوین در این زمینه به همایش «طلایه‌داران تبلیغ» اشاره می‌کند.

وی می‌افزاید: این همایش با حضور حدود 350 نفر از ائمه جماعات و جمعه، مبلغان خواهر و برادر و با همکاری نهادها و مراکز مختلف برگزار شد که در آن از مبلغان خواسته شد بیشتر به بیان مباحثی از قبیل «فلسفه قیام امام حسین(ع)»، «فرهنگ سرخ عاشورای حسینی»، «اهمیت نماز»، «عزاداری صحیح» و «بیان احکام شرعی» در این دهه همت بگمارند.

محتوای خوب بهترین راه جذب افراد است

برای افزایش غنای این گزارش به سراغ حجت‌الاسلام مصطفی نوروزی، مدیرکل اوقاف و امورخیریه استان قزوین نیز رفتیم که وی نیز از برگزاری طرح «بصیرت عاشورایی» با هدف بصیرت‌افزایی در استان خبر داده و می‌گوید: در دهه نخست محرم امسال بالغ بر 110 مبلغ ـ 60 مبلغ اعزامی از قم و 70 مبلغ بومی ـ از سوی اداره کل اوقاف و امورخیریه استان قزوین همانند سنوات گذشته به امامزادگان و بقاع متبرکه استان اعزام شد.

وی اعزام مبلغان به امامزادگان و بقاع متبرکه را در راستای اجرای نیات واقفین خیراندیش و از محل عوایدی حاصل از موقوفات مرتبط به منظور ترویج سنت حسنه وقف بر می‌شمارد و می‌گوید: این مبلغان وظیفه سخنرانی، برگزاری نماز جماعت، مداحی، پاسخ‌گویی به شبهات مردم در مورد مسائل دینی و رسالت حسینی را بر عهده داشتند.

حجت‌الاسلام نوروزی همچنین از به کارگیری 60 مبلغ از سوی اداره کل اوقاف و امور خیریه قزوین در این شهر خبر می‌دهد و عنوان می‌کند که 50 نفر از این افراد مبلغان اعزامی از شهر قم و 15 نفر نیز مبلغان بومی و ثابت استان هستند که امامزادگان شهرهای قزوین، آبیک، الموت غربی و شرقی و منطقه طارم با محوریت وقف و فرهنگ عاشورایی را تحت پوشش قرار دادند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین 90 درصد مبلغان اعزامی از شهرهای مختلف به ویژه قم را روحانیان و طلاب مقیم این استان در شهرهای دیگر بیان کرده و یادآور می‌شود: برای نمونه 42 نفر از 50 نفر مبلغ اعزامی استان قم در دهه نخست محرم امسال به استان، قزوینی‌های مقیم این شهر بودند.

به عقیده حجت‌الاسلام نوروزی بومی یا غیر بومی بودن مبلغان اعزامی به تبلیغ در شهرهای مختلف تأثیر چندانی در جذب مخاطب ندارد، بلکه وی معتقد است که محتوای خوب می‌تواند مخاطبان را جذب کند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه شهر قزوین یکی از مؤلفه‌های تبلیغ را ایجاد آمادگی بیشتر در مبلغان برای انجام این وظیفه خطیر دانسته و در این‌باره به برگزاری دوره‌های آموزشی مختلفی همانند «روانشناسی»، «شناخت شبهات و پاسخ‌گویی به آن‌ها» و «آشنایی با علوم جدید» برای مبلغان در طول سال از سوی این اداره خبر می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: البته از آنجایی که اعزام‌های این اداره از سوی موقوفات امام حسین(ع) صورت می‌گیرد، طبیعتاً درخواست ما از مبلغان توجه بیشتر به فرهنگ وقف در سخنرانی‌ها خواهد بود؛ چرا که اگر این فرهنگ به درستی در جامعه تبیین و مورد توجه قرار گیرد، بسیاری از مشکلات اجتماعی کشور از قبیل «مسکن»، «ازدواج»، «تأمین جهیریه» و «کمک به ایتام، بی‌سرپرستان و ناتوانان» حل می‌شود.

حجت‌الاسلام نوروزی نیز بخش پایانی سخنان خود را به خالی بودن جای موقوفات استان قزوین درباره «بیماران صعب‌العلاج»، «تأمین جهیزیه نیازمندان»، «ازدواج» و غیره اختصاص می‌دهد و تأکید می‌کند: مبلغان از فرصت محرم و صفر برای ترویج و آگاه کردن مردم نسبت به اهمیت وقف در این عرصه‌ها تلاش بیشتری داشته باشند تا نیازهای امروز و فردای جامعه اسلامی از این راه تأمین شود.

هیأت‌ها از مبلغان بومی و مردم از مبلغان غیر بومی استقبال می‌کنند

گزارش رسا می‌افزاید حجت‌الاسلام مسیح‌الله میرزایی، مسؤول اعزام مبلغ اداره تبلیغات اسلامی قزوین نیز نخست سخنان خود را به بیان چگونگی ثبت‌نام و اعزام مبلغان در استان معطوف و از افزایش آمار ثبت‌نام سال جاری نسبت به سال‌های گذشته ابزار خرسندی کرده و می‌گوید: این نشانگر آمادگی طلاب و مبلغان جهت حضور در شبکه تبلیغ است.

حجت‌الاسلام میرزایی با بیان این‌که 95 درصد مبلغان استان قزوین را مبلغان استان‌های قم، مشهد، اصفهان، همدان و... تشکیل می‌دهند، بر استقبال هیئات مذهبی از مبلغان بومی به سبب پایین بودن هزینه‌های آن تأکید می‌کند.

وی درباره استقبال مخاطبان از مبلغان غیربومی نیز عنوان می‌کند: برعکس هیأت‌ها، استقبال مخاطبان بیشتر از مبلغان غیر بومی و اعزامی از دیگر استان‌ها به ویژه قم است؛ چرا که تصور می‌شود این افراد دارای توانمندی و گستره مطالعاتی بیشتر و به روزتری نسبت به مبلغان بومی دارند و می‌توان از دایره اطلاعات و سخنرانی‌های آن‌ها استفاده کرد.

مسؤول اعزام مبلغ اداره تبلیغات اسلامی قزوین البته تأکید می‌کند که در وهله نخست این امر بیشتر دیده می‌شد، ولی به مرور زمان مخاطبان بر اساس محتوا و شیوه بیان مبلغ پای منبر او می‌نشیند و از مبلغی که در این عرصه توانمندتر است، استقبال بیشتری می‌کند. این در حالی است که تفاوتی میان بومی یا غیر بومی بودن مبلغ ندارد.

وی همچنین خواستار گسترش دامنه مطالعات طلاب در مباحث به روز برای پاسخ‌گویی به پرسش‌های مختلف می‌شود؛ چرا که این کار سبب استقبال بیشتر مردم از مجالس می‌شود و بیان می‌کند: مبلغان با ورود در حیطه مخاطب ‌شناسی و نیاز سنجی سخنان خود را تنظیم و بیان کنند تا مخاطبان نیز بیشتر و بهتر از جلسات و نکاتی که در جلسات ارائه می‌شود، بهره ببرند.

حجت‌الاسلام میرزایی بر این موضوع نیز اذعان دارد که مبلغان افزون‌بر مطالعات دینی، باید در زمینه مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره نیز مسلح به سلاح اطلاعات به روز و جامع باشند تا مخاطبان به ویژه جوانان بیشتری از منبر و سخنان آن‌ها استقبال کنند.

سخن آخر

نخست، همان‌گونه که در این گزارش مشاهده می‌شود، بیشتر مبلغانی استان‌ قزوین از استان‌‌ها مختلف به ویژه از قم به آن‌جا اعزام شده‌اند و حتی به گفته مسؤولان بخش اعظمی از این افراد قزوینی‌های مقیم شهرهای دیگر هستند.

دوم، شاید بومی و یا غیر بومی بودن مبلغ در انتخاب مخاطب نقش آفرینی کند، ولی آن‌چه مخاطب را به عنوان مستمع ثابت در پای منبر و خطابه می‌نشاند، به روز بودن و میزان آمادگی مبلغ و اطلاعات و نحوه بیان وی است؛ چرا که اگر کسی از مبلغان به نام باشد ولی نتواند مخاطب خود را اقناع کند، بی‌شک دیگر مخاطبی نخواهد داشت که خطابه‌های خود را ایراد کنند.

لذا توصیه همیشگی اساتید و مسؤولان برجسته به طلاب مبلغ در ایام تبلیغ این است که با آمادگی کامل در جلسات حاضر شده و پیش از هر سخنرانی مطالعاتی در حوزه مطالب جمع‌آوری شده داشته باشند تا مخاطب از تمامی جهات در جلسه مذکور حظ و بهره وافی و کافی را ببرد.

بی‌شک در این صورت می‌توان در جنگ همه جانبه فرهنگی دشمن گام اساسی در راستای معرفت و بصیرت‌افزایی نسل جوان برداشت و اهداف، سیره و سبک زندگی اهل‌بیت(ع) را برای همگان روشن‌تر کرد.

/955/501/ر