راز توفیق علامه طباطبایی زندگی قرآنی بود/ کلام خداوند انسان را زنده نگه داشته و او را بالا می برد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر برجسته قرآن کریم امشب در یازدهمین همایش اساتید تفسیر حوزه علمیه قم که در دار القرآن علامه طباطبایی(ره) برگزار شد، با خیر مفدم به حاضران گفت: جریان تفسیر بحث خاص داشته و مفسری همانند علامه طباطبایی بحثی مخصوص می خواهد.

وی افزود: راز این که مرحوم علامه طباطبایی این توفیق را پیدا کرد که یک مفسر ناب شود و رهاوردی تازه ارائه کند، زندگی قرآنی این عالم دینی بود؛ قرآن کریم مردم را به دو گروه تقسیم می کند و می فرماید برخی در دنیا زندگی می کنند و برخی دیگر بر روی زمین و زیر آسمان زندگی کرده و از آب و هوا و درختان استفاده می کنند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که کسانی که در دنیا زندگی می کنند گرفتار تکاثر هستند، اظهار داشت: این افراد اگر از هستی شناسی سخن بگویند سر از پوچ گرایی در می آورند، همچنین اگر دم از معرفت شناسی بزنند، از وهمی و خیالی بودن عالم سخن می گویند.

وی ادامه داد: کسانی که در زمین و زیر آسمان زندگی می کنند اگر از هستی شناسی سخن بگویند فیلسوف متکلم می شوند، همچنین اگر این افراد به معرفت شناسی بپردازند از وهم و خیال گذشته و از مرحله علم عادی نیز عبور می کند.

حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این که قرآن به هر عالمی بها نمی دهد، ابراز داشت: قرآن مطالب میانی را با علما در میان می گذارد اما مطالب اوحدی فهم رابه علما نمی گوید و با «لقوم یعلمون و یعقلون» مطرح می کند؛ چنانچه بخش های عملی و سیاسی و اجتماعی را با عادل در میان نمی گذارد بلکه به افراد قائم به قسط می گوید.

وی عنوان کرد: برخی عالم هستند و فقط یک سری اصطلاحات را فراگرفته اند اما برخی قائم به علم هستند، جنس قوم عالم و عاقل از جنس قوم عرب و عجم نیست، کسی جزء قوم عالم و عاقل است که از علوم حوزه و دانشگاه فراتر بیاید و قائم به علم باشد، همچنین کسی که قائم به عقل باشد «لقوم یعقلون» نامیده می شود.

مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این که افراد قائم به علم و عقل مطالب اوحدی را درک می کنند، خاطرنشان کرد: قرآن می فرماید عادل بودن برای مطالب ضعیف کافی است، همچنین می فرماید برای مطالب میانی قائم بودن به قسط لازم است، انسان برای درک مطالب اوحدی باید قوام به قسط باشد.

وی گفت: کسی که در دنیا زندگی می کند یا در مسیر صراط نبوده و نیست یا اگر باشد در حد عدل و علم است اما کسی که در زمین زندگی می کند اهل عقل و حقیقت است، از همین رو در هستی شناسی و معرفت شناسی نظر دقیق دارد؛ قرآن کریم بین این دو گروه فرق جدی قرار داده است.

استاد برجسته اخلاق افزود: قرآن زمین را نشانه حق می داند و می گوید که زمین عالم و آگاه بوده و تمام کارهای شما را شاهد است و در روز قیامت شهادت می دهد اما کسی که با حقیقت زمین کاری ندارد و در تکاثر اسیر است گاهی در مراحل پنج گانه سوره حدید و گاهی نیز در مراحل دوگانه سور دیگر محصور می شود.

وی با اشاره به مراحل پنجگانه سوره حدید اظهار داشت: خداوند در قرآن می فرماید حیات دنیا لهو، لعب، تفاخر و تکاثر است که همه این موارد برابر با پوچی است، اگر انسان نباشد دنیایی وجود ندارد اما با نبود انسان زمین و آسمان خواهد بود.

حضرت آیت الله جوادی آملی ادامه داد: اهل دنیا با امور اعتباری سر و کار دارند، از همین رو نمی توانند نظر به حقیقت تکوین داشته باشند و به معرفت شناسی و مسائل علمی بپردازند، رسول اکرم(ص) فرمود انسانی که خوابیده است، خوا می بیند که دارای مقاماتی است اما در زمان بیداری دست او خالی می شود، بسیاری تصور می کنند که دارای مقاماتی هستند اما در زمان احتضار دستشان خالی است.

وی با بیان این که چیزی ملک انسان می شود که همیشه همراه او باشد، ابراز داشت: چیزی که انسان را تا گور رها می کند ملک انسان نیست؛ کسی که در دنیا زندگی می کند خواب است، خواب نمی تواند مفسر، معرفت شناس و آشنای با تکوین تربیت کند.

مفسر برجسته قرآن کریم با اشاره به این که علامه طباطبایی همواره بیدار بود، عنوان کرد: علامه در دنیا زندگی نمی کرد بلکه به زمین توجه داشت، امام حسین(ع) فرمودند که من در دنیا زندگی نمی کردم بلکه به آیات الهی که زمین است توجه داشتم.

وی خاطرنشان کرد: کسی که با تکوین سرو کار داشته باشد می تواند مفسر قرآن باشد اما کسی که اهل دنیا است نمی تواند مفسر بشود، قرآن کتاب حقیقت و تکوین است؛ تکوین حقیقت بوده و دنیا اعتبار است، بین حقیقت و اعتبار هیچ سنخیتی وجود ندارد.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه با بیان این که مردان الهی منزه از اعتبار هستند، گفت: مردان الهی نه تنها به سمت اعتبار و بازی نمی روند بلکه اعتبار، بازی و بازیگران دست شان به آنها نمی رسد؛ بنابراین بازی آنان را سرگرم نمی کند.

وی افزود: ممکن است کسی به دنبال لغو نرود ولی بگوید بچه های من، دوستان من و حزب من مرا مجبور کردند که فلان گفته را بگویم، چنین شخصی مصداق آیه سوره نور نیست؛ ایمان و عمل صالح انسان را به حیات طیبه می رساند.

مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این که علامه طباطبایی از حیات طیبه برخوردار بود، اظهار داشت: علامه سعی کرد تا در دنیا زندگی نکند، از همین رو عناوین اعتباری برای این عالم دینی جذابیت و جاذبه نداشت؛ اگر کسی می خواهد در خدمت قرآن باشد باید زندگی خود را قرآنی کند.

وی ادامه داد: حیات طیب این است که انسان تمام نیازهای روز را فهرست کند، به پیشگاه قرآن کریم ببرد، از قرآن کریم جواب بگیرد و جواب این نیاز را با گفتار یا نوشتار به جامعه منتقل کند تا مظهر هو الحی الذی لا یموت شود.

حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این که ارتباط با قرآن خستگی ندارد، اظهار داشت: اگر کسی در دل خود ذره ای آمادگی داشته باشد نور قرآن کریم او را به عقیق یمن تبدیل می کند، خاصیت نور این است که سبب رشد می شود.

وی ادامه داد: قرآن این هنر را دارد که انسان ها را بپروراند البته به شرطی که انسان در تکاثر زندگی نکند و در اختیار کوثر باشد، کسی که اهل تکاثر است به یقین نمی تواند کوثر را درک کند؛ کسی که کوثری سخن می گوید باید کوثری فکر کند اگر کسی کوثری سخن بگوید اما تکاثری فکر کند به قرآن نمی رسد.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که حیات بخشی قرآن در مقابل مرگ و خواب است، ابراز داشت: قرآن حیات و بیداری را به انسان ها می دهد؛ مؤمن همیشه بیدار است و اگر می خوابد با این هدف است که در خواب رویایی از سوی حق و حقیقت ببیند، در روایات آمده اگر انسان مراقب بیشتری کند با ملائکه مصافحه می کند.

وی عنوان کرد: کلام خداوند متعال انسان را زنده نگه داشته و او را تغذیه می کند و بالا می برد، از همین رو اساتید تفسیر به جای هفته ای یکبار تفسیر گفتن باید چند روز را به این کار تخصیص دهند؛ انسان باید با اعتصام به حبل الهی خود را به درجات عالیه برساند.

حضرت آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کرد: معنویات، علوم و معارف الهی نه تنها ظرفیت انسان را پر نمی کند بلکه ظرفیت انسان را افزیش می دهد، مظروف علم ظرف وجودی انسان را توسعه می دهد؛ خاصیت علم توسعه دادن ظرف انسان است.

وی درپایان سخنانش گفت: انسان باید بداند که در دنیا یا زمین زندگی می کند، مادامی که انسان در دنیا باشد فقط یارانه می گیرد اما اگر در زمین باشد با آیات الهی زندگی خواهد کرد./1323/پ201/ج