با عظمت یاد کردن نام پیامبر و اهل بیت سبب تقویت قلبی انسان می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا،  محسن اسماعیلی عضو شورای نگهبان شامگاه چهارشنبه 8 بهمن ماه در جلسه ای از سلسله جلسات تفسیر نهج البلاغه در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی در ادامه تفسیر نامه 69 نهج البلاغه با اشاه به اینکه یکی از بزرگترین بزرگان، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم است گفت: ببینید چقدر در قرآن تاکید شده که پیامبر را با عظمت نام ببرید. نه اینکه توهین نکنید؛ نام پیامبر را ساده و عادی نبرید.

وی در ادامه افزود: در سوره حجرات می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَن تَحْبَطَ أَعْمَالُکُمْ وَأَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ». ای کسانی که ایمان آورده اید (و عظمت و بزرگی پیامبر را پذیرفته اید) در سخن گفتن با پیامبر مواظب باشید صدای شما از صدای پیامبر بالاتر نرود (نشانه ادب است).

استاد دانشگاه افزود: به گونه ای که دو تا آدم عادی با هم صحبت می کنید و هم را خطاب می کنید، پیامبر را صدا نزنید. اگر این گونه صدا بزنید، هرچه عمل خیر کسب کرده اید از بین می رود؛ در حالیکه شما شعورش را ندارید و متوجه نمی شوید.

وی در ادامه افزود: اگر انسان، اسم پیامبر را با عظمت نبرد و صدایش را بالا ببرد، اعمالش هبط می شود و چیزی در کارنامه اش نمی ماند؟ چون این بی ادبی نشان می دهد که ایمان در دل ما راسخ نبوده است؛ اگر واقعا ایمان به پیامبر داشته باشیم و او را بشناسیم که اینطور با او صحبت نمی کنیم. قرآن بلافاصله در نقطه مقابل می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ یَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ »؛ آنهایی که موقع صحبت با پیامبر ادب نشان می دهند و صدایشان را پایین می آورند، این نشانه تقوای قلبی آنهاست؛ اگر انسان قلبا با تقوا باشد، لسانا هم اسم او را درست می گوید.

استاد دانشگاه با اشاره به اینکه آنها که بی ادبانه از پیامبر نام می بردند همه اعمالشان هیچ می شود خطرنشان کرد: آنهایی که با احترام از پیامبر نام می برند، اگر خطایی کرده باشند بخشیده می شوند و به کارهای نیکشان پاداش بزرگ تعلق می گیرد.

وی اظهار داشت: قرآن در ادامه می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ یُنَادُونَکَ مِنْ وَرَاءِ الْحُجُرَاتِ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْقِلُونَ»؛ اینهایی که می آیند تو را همین طوری با خطاب «محمد! محمد!» صدا می زنند، عقل ندارند. لذا بی دلیل نیست که شرع مقدس به ما اینطور دستور داده است؛. باید بزرگی آنها در الفاظ ما هم آشکار شود.

عضو  شورای نگهبان با طرح این سوال که هیچ فکر کرده اید که چرا خداوند متعال مس اسم پیامبر بدون وضو را حرام کرده است؟، تصریح کرد: چون این اسم، نشانه کس دیگری است. اگر من و شما هم نام پیامبر باشیم، اشکالی ندارد که بی وضو دست بزنیم؛ ولی نام او را بدون وضو نمی شود دست کشید. چرا؟ چون این اسم آدم عادی نیست. حتی خیلی از فقها مانند مرحوم آیت الله خویی هستند که اسامی همه انبیا و اسم مبارکه صدیقه طاهره را هم مشمول همین قاعده می دانند. چرا؟ چون این اسم به خاطر عظمت مسمای خودش عظمت پیدا کرده است.

وی ادامه داد: با عظمت یاد کردن یک اسم، نشان دهنده این است که آن مسمی در دل و جان ما بزرگ است. عکس این مطلب هم درست است. اگر در گفت وگوهای خودمان اسم این بزرگان را با عظمت یاد کنیم، خود این عظمت الفاظ سبب تقویت عظمت قلبی ما هم می شود. بین لفظ و معنی رابطه دوسویه وجود دارد. هرچه اسامی را با بزرگی یاد کنیم، ایمان ما بیشتر می شود و هرچه ایمانمان به عظمتشان بیشتر شود، اسامی را هم با عظمت و بزرگی یاد می کنیم.

اسماعیلی با تأکید بر اینکه آنها که نام پیامبر خدا را بدون عظمت یاد می کنند عقل ندارند عنوان کرد: در دوران جاهلیت بود که این گونه اسم می برده اند. ظاهرا دنیا به همان جاهلیتی که بود برگشته است؛ حتی بدتر. آنها بدون قصد اهانت بی ادبی می کردند. اینها ادعای عقل و تمدن و پیشرفت دارند و با قصد و غرض، بی ادبی می کنند؛ اینها از آنها که هزار و چند صد سال قبل زندگی می کرده اند هم وحشی تر و جاهل تر هستند. این نشان دهنده این است که در دل و جان اینها هیچ روزنه ای از احترام به معنویت نیست و آن چیزی که انسان را غصه دار می کند همین است وگرنه خاک پاشیدن به خورشید که اثری در خورشید ندارد.

وی افزود: همه این دستوراتی که به ما داده اند برای همین است که شما یاد بگیرید و ما یاد بگیریم که آدم بزرگ را باید با بزرگی یاد کرد. « لَا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضًا»؛ مبادا با پیامبر مانند خودتان صحبت کنید و مانند خودتان او را صدا بزنید. حق ندارید.

مفسر نهج البلاغه با اشاره به اینکه وقتی درباه پدر و مادر و معلم و پیامبر باید این طور رفتار کرد، گفت: ببینید بحث خود خدا چه خواهد شد؟ چقدر باید مراقب باشیم که «نام» خدا را (نه خود خدا را) با عظمت ببریم. علی علیه السلام می فرماید: «وَعَظِّمِ اسْمَ اللهِ». خودتان را عادت دهید که اسم خدا را با عظمت یاد کنید. انسان حبیب باید نام محبوبش را محترم بدارد. عاشق به اسم معشوق خودش عشق می ورزد و با شنیدن نامش جان می دهد: مرحبا ای پیک مشتاقان بده پیغام دوست تا کنم جان از سر رغبت فدای «نام» دوست.

وی تأکید کرد: اگر کسی واقعا به درجه محبت خدا رسیده باشد اینگونه است؛ اگر هم در ابتدائیات گیر کرده باشیم و برده نفسمان باشیم؛ بنده باید نام مولا و ولی نعمتش را با احترام ببرد. چون خدا بزرگ است، اسمش هم باید بزرگ برده شود.

اسماعیلی ادامه داد: آن آیه «سبح اسم ربک الأعلى» هم وقتی نازل شد، پیامبر فرمود: «اجعلوها فی سجودکم». چرا؟ تا انسان چندین بار در روز، صبح و ظهر و شب، خدایش را به بزرگی و ادب یاد کند تا قلب باور کند. کافی نیست که ما قلبمان به یاد خدا باشد. کافی نیست. اسم خدا را باید به زبان بیاوریم.

وی تصریح کرد: روزی چند بار الحمدلله و الله اکبر و سبحان الله بگوید و به بهانه های مختلف خدا را یاد کند. آدم اگر محبت واقعی داشته باشد، ناخودآگاه اسمش را می برد. می خواهد کس دیگری را اسم ببرد، ولی او را صدا می کند. اگر انسان واقعا به خدا علاقمند باشد، اسم او را با عظمت می برد.

عضو شورای نگهبان تأکید کرد: امیرالمومنین در نامه 69 همین را می فرمایند: «وَعَظِّمِ اسْمَ اللهِ »؛ اسم خدا را با عظمت ببرید و نام خدا برای شما عادی نباشد؛ همان طور که در ظاهر نباید بدون وضو دست به نام خدا زد؛ انسان باید خجالت بکشد که باطن آلوده ای داشته باشد و اسم خدا را ببرد.

وی افزود: یکی از برکت های نام خدا این است که اگر انسان اسم او را با عظمت برد، مخلوقات در چشمش کوچک می شوند: «تبارک اسم ربک ذی الجلال والإکرام».

اسماعیلی با بیان اینکه، امیرالمومنین سلام الله علیه می فرمایند: اسم خدا را با عظمت یاد کن تا خدا در دلت بزرگ جلوه کند؛ که اگر این طور شد از مخلوق حساب نمی بری، گفت: حکمت 129 نهج البلاغه میفرماید: «عظم الخالق عندک یصغّر المخلوق فى عینک»؛ اگر خدا در نزد شما بزرگ باشد، مخلوقات در چشمتان کوچک می شود. و خطبه 216 نهج البلاغه میگوید: «انَّ مِنْ حَقِّ مَنْ عَظُمَ جَلاَلُ اَللَّهِ سُبْحَانَهُ فِی نَفْسِهِ وَ جَلَّ مَوْضِعُهُ مِنْ قَلْبِهِ أَنْ یَصْغُرَ عِنْدَهُ لِعِظَمِ ذَلِکَ کُلُّ مَا سِوَاهُ »؛ اگر کسی واقعا در جان و قلبش خدا را بزرگ دیده باشد و جایگاه خدا در دلش بزرگ باشد، بقیه را و غیر خدا را کوچک می بیند.

وی ادامه داد: اگر ما دیگران را بزرگ می بینیم به این علت است که خدا را کوچک می بینیم؛ حضرت در خطبه 192 فرمودند: «عظم الخالق فی أنفسهم فصغر ما دونه فی أعینهم»؛ متقین کسانی هستند که خدا در دلشان بزرگ است و در نتیجه غیر از خدا در دلشان کوچک شده است.

مفسر نهج البلاغه در خاتمه با اشاره به اینکه، اگر خدا در نزد کسی بزرگ بود؛ اولیا و دوستان خدا هم، مانند انبیا و در راس آنها پیامبر اسلام، در چشمش بزرگ خواهند بود، خاطرنشان کرد: در زیارت جامعه می خوانیم: «اسمائکم فی الاسماء»؛ اسم شما را دیگران هم دارند اما «فما احلی اسمائکم» چقدر اسم شما شیرین است./817/پ201/ب6