وعاظ و سخنوران مخاطب را به تفکر وادار کنند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی در درس تفسیر قرآن کریم که در بیست و دومین روز از ماه مبارک رمضان در مسجد مدرسه مبارکه حجتیه قم برگزار شد، با اشاره به آیات «هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ» و «اصْلَوْهَا الْیَوْمَ بِمَا کُنتُمْ تَکْفُرُونَ» از سوره مبارکه یاسین گفت: هر برنامه اسلامی و تربیتی از دو عامل تشویق و انذار ترکیب شده است.

وی با بیان اینکه در برنامه‌های تربیتی چه سماوی و الهی و چه بشری و زمینی باید عواملی که افراد را وادار به انجام کاری کند و یا آنان را بترساند از مخالفت وجود داشته باشد، افزود: در کنار بشارت، انذار و در کنار انذار نیز بشارت است و قرآن مجید پیامبران را مبشرین و منذرین خوانده است.

این مرجع تقلید بشارت به تنهایی را راه یهود خواند و اظهار کرد: راه یهود همه بشارت است و از انذار خبری نیست، همه می‌گویند نحن ابناءالله ما فرزندان خدا هستیم، اگر هم گنهکار باشیم یکی دو روز در جهنم می‌مانیم و هرچه هست همه بشارت است، ما شأن مختار و امت برگزیده‌ایم.

وی ادامه داد: اگر تنها بشارت باشد نتیجه‌اش یهود است، در مقابل یهودیان جمعیت سابق از مسیحیان هستند که همه سخنان شان انذار و ترساندن است، اگر آن هم باشد صحیح نیست چراکه انسان‌ها محروم هستند و ترس به قدری زیاد خواهد بود که طرف خود را عاجز می‌بیند.

حضرت آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه «إِنَّ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ الْیَوْمَ فِی شُغُلٍ فَاکِهُونَ» بشارت و «هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ» انذار است، گفت: گاهی اوقات مجرمی پیدا می‌شود که صد در صد خطای خود را در دادگاه انکار می‌کند، اما وقتی فیلم صحنه جرم را به او نشان دهند، وا می‌رود.

وی افزود: مشرکان جهنم را انکار می‌کردند و می‌گفتند دوزخی نیست، اما یک مرتبه پرده بالا می‌رود و جهنم را می‌بینند و خدا می‌فرماید «هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ»، البته جهنم از مؤنثات سمائی است، این یک نوع تحقیر است مانند قاضی که فیلم را به مجرم نشان می‌دهد.

این مرجع تقلید با اشاره به جلسه‌ای که با حضور ابوسفیان بعد از به خلافت رسیدن عثمان در خانه او تشکیل شد، گفت: ابوسفیان گفت که در این خانه غیر از ما بنی‌امیه کسی نیست، ای فرزندان بنی‌امیه، این خلافت را که بعد از عمر به عثمان رسیده است، اجازه ندهید از خانه شما بیرون رود.

وی تصریح کرد: بنی‌امیه می‌گفتند که بهشت و جهنمی وجود ندارد، اما وقتی روز قیامت گفتند «هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ» خیلی شرمنده، حقیر و کوچک می‌شوند، جهنم را که نشان دادند می‌گویند بفرمایید چراکه «اصْلَوْهَا الْیَوْمَ بِمَا کُنتُمْ تَکْفُرُون».

حضرت آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه در روز قیامت به مشرکان می‌گویند به سبب کفری که انجام می‌دادید یا امروز وارد دوزخ شوید یا بفرمایید در آتش بسوزید، تصریح کرد: اگر انسان‌ها اندازه یک دانه جو، حتی به صرف این گفته‌ها ایمان بیاورند، کمتر گناه می‌کنند.

وی یادآور شد: سبب به آتش افکندن مشرکان «اصْلَوْهَا الْیَوْمَ بِمَا کُنتُمْ تَکْفُرُون» است، چراکه رسولان خدا را مسخره می‌کردند و سخنان پیامبران را نپذیرفتند؛‌ البته کلمه بفرمایید در مقام احترام گفته می‌شود.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ابراز کرد: در ذهن کسانی که قرآن را می‌خوانند یک مسأله پیش می‌آید که آیا اینها را بدون محاکمه به دوزخ می‌برند یا محاکمه می‌کنند، آنها که بهشت می‌روند و آنها که به جهنم انداخته می‌شوند، آیا روی حساب و کتاب است؟

وی در پاسخ به این سؤال با بیان اینکه قرآن برای جهانیان آمده است و دادگاه خدا فرمایشی نیست و حساب و کتاب دارد، گفت: در روز قیامت از آدم اقرار نمی‌گیرند، بلکه از راه‌های دیگر واقعیت‌ها برملا می‌شود؛‌ زبان را می‌بندند اما دست‌ها و پاها به گناه خود اعتراف می‌کنند.

حضرت آیت‌الله سبحانی یادآور شد: اگرچه انگشت‌نگاری و پانگاری امروزه حقایق را روشن می‌کند، اما اعتراف آخرت اینگونه نیست،‌ مانعی ندارد که عضوی در شرایطی صامت باشد و در شرایط دیگر ناطق؛ اکنون هر کار خیر و یا گناهی که انجام شود در بدن ذخیره است اما شرایط اجازه سخن گفتن را نمی‌دهد و اگر شرایط مساعد شد هر عضو صامت، ناطق می‌شود.

وی ادامه داد: در آیه دیگر نیز می‌فرماید «حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصَارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» ؛‌اینجا گوش، چشم و جلد با دست و پا منافاتی ندرد که در یک مرحله دست‌ها و پاها و در مرحله دیگر گوش‌ها، ‌چشم‌ها و جلدها به کردار انسان گواهی دهد.

این مفسر برجسته قرآن کریم با بیان اینکه مثل ما نسبت به آخرت مثل جوجه در میان تخم‌مرغ است، توضیح داد: وقتی به جوجه داخل تخم بگویند که غرب و شرق کجاست، تنها اطراف خود را می‌بیند و تصورش برای او سخت است، اما وقتی سر از تخم بیرون آورد، تازه می‌فهمد چه خبر است.

این مرجع تقلید در پایان با طرح سؤالی از حاضران در جلسه خواست که تنها گوینده نباشند و مستمعان خود را به تفکر وادار کنند؛ وی افزود: منبری‌های ما غالبا تنها سخن می‌گویند و در شنونده،‌ استعداد بالا رفتن را کمتر ایجاد می‌کنند، بهتر این است که سخنران، مدرس و واعظی که درس می‌دهد در طرف هم ایجاد فکر کند./920/پ201/ج