معاد برای به مقصد رساندن جهان آفرینش امری لازم است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله عبدالله جوادی آملی پیش از ظهر امروز در درس تفسیر خود که در مسجد اعظم برگزار شد، به ادامه تفسیر آیات ابتدایی سوره مبارکه سبأ پرداخت و گفت: چه مشرک و چه موحد نعمت دنیا را قبول دارند، اما نعمت آخرت را هم ملحدان و هم مشرکان انکار می‌کنند، ملحدان انکار می‌کنند چون خالقیت را قبول ندارند، اما مشرک به این دلیل انکار می‌کند که خیال می‌کند، انسان با مردن می‌پوسد، نعمت آخرت یکی جنات و مشتهیات نفسانی است و دوم اجرای عدل الهی است که مؤمنان و کافران به پادششان می‌رسند.
وی با اشاره به آیه «وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَا تَأْتِینَا السَّاعَةُ قُلْ بَلَى وَرَبِّی لَتَأْتِیَنَّکُمْ عَالِمِ الْغَیْبِ لَا یَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِن ذَلِکَ وَلَا أَکْبَرُ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ» افزود: اگر او رب است باید جهان را درست اداره کند، سوگند به ربوبیت در این آیه سوگند به برهان است، اگر خدا رب است و خاصیت ربوبیت این است که هر چیزی را به کمال برساند و به مقصد برساند، اگر معاد نباشد عالم عبث می‌شود، باید ظالم و عادل کیفر شوند، خدا به ربوبیت خود سوگند یاد می‌کند، اگر نظامی به مقصد نرسد یعنی مدیر ندارد، آیا نظام به مقصد نمی‌رسد و هر که هر چه کرد، کرد؟ هم خاطرات درونی و هم رفتار و گفتار و نوشتار حساب و کتابی دارد، آن‌چه که در ادامه جمله «قُلْ بَلَى وَرَبِّی» می‌آید تشریح ربوبیت خداوند است.
دلیل این‌که چرا معاد هنوز رزق حوزه‌های علمیه نشده است
مفسر برجسته قرآن کریم ادامه داد: خداوند می‌فرماید قسم به ربوبیت خدا که معاد حق است، این قسم به بینه است و نه قسم در قبال بینه، همچنین جریان قیامت را عقل ثابت می‌کند که استدلال می‌کند دنیا جای امتحان و آزمون است، عده‌ای از گناهکاران هم راحت زندگی می‌کنند، متقیان هم که مظلوم هستند، تناسخ هم محال است، پس بشر حتما باید به جایی برود که در آن بهشت و جهنم است، این برهان برهان عقلی است، یک وقت ادله نقلی‌ای امضا و تأیید همین براهین عقلی است، یک وقت هم سلسله براهینی درباره معاد است که ترکیب عقل و نقل است.
وی با اشاره به دلیلی عقلی و نقلی درباره معاد ابراز کرد: از نظر عقل ذات اقدس اله قدرت دارد دوباره موجود مرده را زنده کند، این امکان وجود دارد، اما قرآن که صادق مصدق است از وقوع این امکان خبر می‌دهد، آن چه که ممکن الوجود بود و صادق و مصدق هم خبر داد، می‌شود یقینی‌الوقوع، خداوند از معاد به عنوان ضروری خبر داد، پس معاد از نظر عقلی ممکن است و شارع خبر داد که این چنین روزی واقع می‌شود که در نتیجه معاد حقا و حتما واقع می‌شود.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که چرا علامه طباطبایی گفته‌اند، معاد هنوز رزق حوزه‌های علمیه نشده است؟ پاسخ داد: خداوند درباره معاد می‌فرماید: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَیْرَ الأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُواْ للّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ» سؤالاتی مانند این‌که زمین چه گونه تبدیل می‌شود و کی تبدیل می‌شود، یا اول آسمان و زمین به هم می‌خورد و آن‌ها در مجموع آسمان و زمین هستند یا هم‌زمان این دو کار صورت می‌گیرد، این با 7، 8 سال درس خواندن میسر نمی‌شود و جان کندن می‌خواهد، به همین دلیل علامه طباطبایی می‌فرماید معاد هنوز رزق حوزه‌های علمیه نشده است.
برخی به دنبال عاجز کردن رهبران الهی هستند
وی با قرائت آیه «لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِکَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ» خاطرنشان کرد: صرف ایمان برای ورود در بهشت کافی نیست، اگر ایمان و عمل صالح باشد انسان به بهشت می‌رود، اما صرف گناه سبب جهنمی شدن می‌شود، برای جهنمی شدن کفر لازم نیست، در خلود و امثال خلود فرق است، می‌فرماید برای بهشتی‌های برای آنان آمرزشی و رزق نیکو و ارزشمند خواهد بود، کسی که مؤمن است به اندازه کار خود تنها جزا نمی‌بیند، این‌ها وافد بر کریم هستند و مغفرت و رزق کریم برای آنان آماده شده است.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم با اشاره به آیه «وَالَّذِینَ سَعَوْا فِی آیَاتِنَا مُعَاجِزِینَ أُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مِّن رِّجْزٍ أَلِیمٌ» اظهار کرد: کسانى که در ابطال آیات ما کوشش مىورزند که ما را درمانده کنند برایشان عذابى از بلایى دردناک باشد، درباره تبه‌کاران همچو چیزی نگفت، گفت برای آنان عذاب است، تازه نفرمود که همه عذاب را به آنان می‌دهیم، بلکه یک قدری عذاب از رجز الیم به آنان می‌چشد، این «من» در این آیه من تبعیضیه است، آنان محصول کار خودشان را می‌بینند، این‌که رزقش از رزق کریم ناشی شود، این چنین نیست.
وی خاطرنشان کرد: آنان که معاجز هستند، عده‌ای زیادی جلوی تبلیغ اسلام را گرفتند در بخش تعلیم، تبلیغ و تزکیه برخی به دنبال عجز رهبران الهی هستند، آنان در برابر خدا نیستند، فرمود هرگز کسانی نمی‌توانند از ما جلو بیفتند، مرگ که به حیات شما خاتمه می‌دهد به دست ما است، تمام تلاش و کوششان این است که در تعلیم و تبلیغ و تزکیه انبیا کارهای ضدفرهنگی کنند و این کار معجز و معاجز دارد.
موحدان درباره معاد صد در صد حرف حق را می‌زنند
مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیاة ابراز کرد: آنان تلاش و کوشش می‌کنند که دین و آیات ما را از پای دربیاورند،و گرنه فرض ندارد کسی که جلوی آیات الهی را بگیرد زیرا نمی‌توانند جلوی آیات الهی را بگیرند، معجزه آیات الهی را عاجز می‌کند، البته ممکن است جلوی پیشرفت کسی گرفته شود، به همین دلیل فرمود کسانی که علیه آیات ما تلاش و کوشش می‌کنند باید بدانند که کیفر تلخشان غذابی از رجز الیم است.
وی با اشاره به آیه «وَیَرَى الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ هُوَ الْحَقَّ وَیَهْدِی إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ» ادامه داد: خداوند در این آیه می‌فرماید رأی علما و صاحب‌نظران درباره معاد این است که معاد حق است و در آن شکی نیست، دعوای شما با مشرکان لفظی نیست، گاه یک نزاعی است که طرفین حق باشند و نزاع لفظی باشد، گاه چون صورت مسأله تبیین نشده است، طرفین گاه از جهتی حق می‌گویند و از جهتی باطل می‌گویند، در این آیه فرمود این نزاع از نزاع سنخ اول و دوم نیست.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی ابراز کرد: فرمود آنان که موحد هستند درباره معاد صد در صد حرف حق را می‌زنند، آنان که منکر معاد هستند، همه حرف‌هایشان باطل است، معاد هم از نظر بود و نبود و هم از نظر باید و نباید حق است، معاد بخشی از عالم است، همان طور که آسمان حق است و زمین حق است، معاد هم حق است، اما اگر چنان‌چه از نظر نماز و روزه بگوییم، گفته می‌شود که از نظر باید و نباید حق است.
مشرکان آیا خلقت خود و خلقت آسمان‌ها و زمین را از یاد برده‌اند؟
وی با قرائت آیه «وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا هَلْ نَدُلُّکُمْ عَلَى رَجُلٍ یُنَبِّئُکُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّکُمْ لَفِی خَلْقٍ جَدِیدٍ» اظهار کرد: مشرکان با خود می‌گویند شنیدی خبر چیست؟ یک خبر تازه‌ای آمده است؟ یک کسی آمده است که می‌گوید شما وقتی مرده شدید، زنده می‌شوید؟ مشابه آن آیه همین جا است، در این آیه بر اساس نقل قول پیامبر(ص) از انسان کاملی مانند پیامبر(ص) تعبیر به رجل می‌کند که با تنوین تحقیر هم می‌آید و از مردن هم به تکه‌پاره شدن تعبیر می‌کند، ذات اقدس اله فرمود شما برهان ندارید، شما قدرت علمی و یقین ندارید، شما استبعاد دارید، در مسائل علمی و کلامی استبعاد لازم نیست، بلکه یقین لازم است، حالا بیایید برهان اقامه کنید.
مفسر برجسته قرآن کریم با اشاره به آیه «أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَم بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِی الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِیدِ» ابراز کرد: می‌گویند آیا این مرد بر خدا دروغى بسته یا جنونى در اوست به این عقل کل می‌گفتند صاحب است، اینان دو تا کار دارند، یکی بیراهه می‌روند و در گودال می‌روند، این گودال چون مهم بود اول ذکر کرد: به لحاظ پایان کار و ار راه هم خیلی پرت هستند، در عذاب و گمراهى دور و درازند.
وی با قرائت آیه «أَفَلَمْ یَرَوْا إِلَى مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِن نَّشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَیْهِمْ کِسَفًا مِّنَ السَّمَاءِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِّکُلِّ عَبْدٍ مُّنِیبٍ»، ادامه داد: شما خودتان را که به یاد دارید، این آسمان و زمین را که قبول دارید، این یک قطره آب بی‌ارزش را قبول دارید که تبدیل به انسان شد یک عده را ما طعمه زمین کردیم، مشکل شما چیست؟ حالا اگر ملحد محض باشید آن یک حرفی است، این شهاب‌سنگ‌ها اگر با آن عظمت از کره‌ای جدا شده است، فرمود اگر بخواهید ما این کارها را می‌کنیم، منیب هم دو معنا دارد، یا به معنای این است که همیشه نوبت می‌گیرد که بیاید در خانه اگر از از ریشه، یا اگر از ریشه انقطاع باشد به این معنا است که همیشه منقطع است، یعنی هر کس عبد منیب باشد این را به عنوان آیه الهی تلقی می‌کند./914/پ201/ج