مشارکت سیاسی مردم در منابع فقهی بررسی نشده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مسعود پورفرد، نایب رییس انجمن مطالعات سیاسی حوزه، پنج‌شنبه شب در نشست علمی «حق مشارکت از منظر اسلام» که در سالن‌ همایش‌های انجمن علمی حوزه برگزار شد، گفت: بحث درباره حق مشارکت از منظر اسلام است، مشارکت را به معنای تلاش سامان‌یافته شهروندان برای تأثیرگذاری در حوزه سیاسی اجتماعی معنا می‌کنیم.

وی با اشاره به این‌که در گذشته حق مشارکت زنان پذیرفته نشده بود، افزود: در نگاه اسلام، پس از از میان برداشتن نگاه جاهلی بحثی با عنوان بیعت مطرح می‌شود، در بیعت مشارکت، انتخاب و اطاعت مطرح می‌شود.

نایب رییس انجمن مطالعات سیاسی حوزه خاطرنشان کرد: بر اساس این سه ویژگی بیعت می‌توان گفت که حق مشارکت در نظام سیاسی اسلام وجود داشته است، در غرب پس از جنگ جهانی دوم حق مشارکت مطرح می‌شود.

وی ادامه داد: در اعلامیه حقوق بشر نیز شرکت در مباحث اجتماعی و عمومی را به عنوان یک حق دانسته‌اند و در قانون اساسی ما نیز این امر را یک حق الهی اشاره می‌شود.

پورفرد گفت: بنیان‌هایی که درباره حق مشارکت سیاسی در نظر گرفته شده متفاوت است، نظریه‌پردازانی که در نظام سیاسی به نقش فقیه در حوزه نظارتی اکتفا کرده‌اند و به فراتر از آن اشاره نکرده‌اند، اعتقاد دارند که این امر کاملا دینی است.

وی با بیان این‌که متاسفانه در منابع فقهی ما درباره حق مشارکت بحثی صورت نگرفته است، ابراز داشت: مرحوم نایینی در کتاب تنبیه الامه به این بحث پرداخته اما به نظر می‌آید این بحث در درس خارج مطرح نشده است.

نایب رییس انجمن مطالعات سیاسی حوزه بیان داشت: مرحوم شیخ‌ فضل‌الله در این باره بحث فقهی انجام داده است، مرحوم نایینی حق مشارکت سیاسی را حقی درجه یک اولیه و جزو موضوعات قدرت‌ده عمومی دانسته است.

وی با بیان این‌که مرحوم نایینی نگاهی کاربردی به حق مشارکت نداشته است، ادامه داد:‌ مرحوم شهید صدر نیز برای حق مشارکت عمومی حق مستقلی قائل شده است، ایشان از اندیشمندانی است که حق مشارکت سیاسی مردم را حقی طبیعی دانسته است.

پورفرد خاطرنشان کرد: مرحوم شمس‌الدین نیز معتقد است در نظام‌های سیاسی فقیه تنها در حوزه نظارتی قرار دارد و از آن فراتر نمی‌تواند برود و بیان می‌کند که مشارکت سیاسی مردم تکلیف نیست، بلکه حق است.

وی گفت: مرحوم سیدفضل‌الله و محمدجواد مغنیه نیز از این دست علما است و در این طیف قرار می‌گیرد و حق مشارکت را از نوع حق درجه یک می‌داند و به آن نگاه ابزاری نمی‌کند.

نایب رییس انجمن مطالعات سیاسی حوزه ابراز کرد: در نگاه نظریه‌پردازان مقابل گروه اول قرار دارد که معتقد هستند ولی‌فقیه امری فراتر از نظارت بر عهده دارد که امام خمینی(ره) و آیت‌الله مصباح یزدی از این‌گونه هستند.

وی گفت: امام(ره) نیز امر مشارکت را از گونه حق درجه یک ندانسته و آن را از سنخ تکلیف بیان کرده است، می‌توان مانند مرحوم آیت‌الله خویی میان گروه اول و دوم جمع کرد./914/پ202/ن