آیت الله بهجت در عبادت با نشاط و خستگی ناپذیر بود

حضرت آیت الله بهجت از بزرگترین مراجع تقلید معاصر به شمار می رفتند، و نیز معلم بزرگ اخلاق، عرفان و سرچشمه فیوضات معنوی بی پایان بودند. دل نورانی و مصفای این پارسای پرهیزگار، آیینه ی روشن و صیقل یافته ی الهام الهی، و کلام معطر او راهنمای اندیشه و عمل رهجویان و سالکان بود. از ویژگی های برجسته این عبد صالح خدا عبادتهای خالصانه و شب زنده داری های عاشقانه او به خصوص در ماه مبارک رمضان بود؛ بدین جهت برای شناخت کامل و آگاهی بیشتر از این مرجع عظیم الشأن جهان تشیع گفتگویی را با حجت الاسلام علی بهجت فرزند آن استاد فرزانه صورت دادیم.

حضرت آیت الله بهجت انسانی بسیار متواضع بودند، یک مقداری در مورد تواضع و فروتنی ایشان بفرمایید. 

آقا هر وقت مجلسی می رفت، بی سر و صدا و تا کسی بلند نشده، سریع می رفت یک گوشه ای می نشست. در مجلس بر خلاف دیگران این جوری بود که خصیصه اش این بود.

آیا ایشان موت اختیاری داشتند؟

موت اختیاری حالتی است که برخی می توانند برای مدتی از بدن شان فاصله بگیرند، ولی اشراف به بدن دارند؛ اولین شخصی که این حالت آیت الله بهجت(ره) را بیان کرد، حضرت امام خمینی(ره) بود که به فرزند خود حاج آقا مصطفی(ره) گفت، اما خود آیت الله بهجت(ره) افراد را از بیان این سخنان در مورد خودشان منع می کردند.

معظم له در ماه رمضان به درس و یا تفسیر آیات قرآن برای طلاب می پرداختند؟

ایشان هرگز به گفتن تفسیر نمی پرداخت، ولی تدبر در قرآن را در سحرها و بین الطلوعین داشت؛ در ماه رمضان در میان روز هم تدبر در قرآن داشتند.

حضرت آیت الله بهجت چه آدابی را در شب های قدر رعایت می کردند؟

ایشان در شب های قدر ادعیه وارده در آن شب ها را مراعات می کرد و شب های قدر را که بیدار می ماند قرآن سر می گرفت. البته ایشان قرآن سر گرفتن را مخصوص شب قدر نمی دانست و معتقد بود که خیلی از عبادت ها وجود دارد که ما به جهت این که نوشته است در فلان زمان آن را باید بجا آورد، ما خود را از آن محروم می کنیم، لذا در وقت شدت و گرفتاری ها قرآن به سر گرفتن را توصیه می کرد و در ایام دیگر همانند شب های جمعه خود نیز مشغول این امر می شد.

علاوه بر این، ایشان شب ها قبل از خواب حدیث کساء را حتما قرائت می کردند و همچنین با وضو به بستر خواب می رفتند و بعدها که به جهت مشکلات نمی توانستند وضو بگیرند با تیمم می خوابیدند و بعضی شب هایی را که می خواستند احیاء بگیرند یک مقداری استراحت می کرند و سپس بلند می شدند و می فرمودند که حضرت زهرا(س)، حسنین(ع) را شب زودتر می خواباندند تا قبل از نیمه شب برای احیاء بلند شوند.

طریقه عزاداری ایشان در شب ضربت خوردن و شهادت حضرت علی(ع) به چه نحوی بود؟

آیت الله بهجت در تمام ایام وفیات کارش این بود که زیارتی را از آن حضرت بجا بیاورد، ایشان علاوه بر این، زیارت می کرد، منتهی در زیارتش احوالات مخصوصی داشت که گاهی با حزن و اندوه همراه بود و شب هایی که وفات بود هنگامی که برای شام می آمد برای بچه ها داستان های تاریخی که در این زمینه داشت(همانند شیوه شهادتی که در روایات آمده بود) را نقل می کردند و در چشمانش اشک جمع می شد و از دشمنان اهل بیت(ع) تبری می جستند، در حالی که در شب های معمولی ممکن بود با برخی از بچه ها شوخی کند.

توصیه های آیت الله بهجت در انجام اعمال اعیاد همانند روز عید فطر به دیگران را بیان کنید.

ایشان در تشخیص عید فطر دقت عجیبی داشتند و حاضر نبودند زود حکم کند و معمولا حکم هم نمی کرد و مقدماتی را توصیه می کرد که اگر می توانید نماز هزار توحید را بخوانید و اگر نمی توانید به جای هزار تا، صدتا بخوانید و در روایاتی که می خواند به بچه ها اعمالی را توصیه می کرد و هیچ گاه توانایی خود را به دیگران تحمیل نمی کرد و ناتوانی در عبادت برایش ناچیز بود، به عنوان مثال با عبادت شارژ می شد و قوت می گرفت و خود را هرگز به رخ دیگران نمی کشید و اگر به ایشان برای میزان عبادت شان اعتراض می شد می گفت «کسانی بودند که دو برابر من عبادت می کردند» و همیشه آن هایی را که بیشتر از ایشان عابد و زاهد بودند را معرفی نموده و تعریف می کرد، البته برای این که خود را کم جلوه دهد این اقدام را انجام می داد.

ایشان از لحظات عمر خود به چه نحوی استفاده می کردند؟

بنده با این که نزدیک به 50 سال با ایشان محشور بودم، نمی دانستم که مجموع عبادات متصل ایشان بیش از 11 ساعت است و ایشان دائم وقت ها و ثانیه ها را همانند کسی که احساس می کند نباید قطره های آب را هدر داد، دقت می کرد که ثانیه ها را هدر ندهد ولی هرگز خود را به اهل منزل نمود و جلوه نمی دادند و اگر متوجه می شد که کسی به ایشان توجهش جلب شده است، به نحوی او را منصرف می نمود و در این زمینه مهارت خاصی داشت و اگر آن فرد خیلی پابرجا و اصرار داشت، تصرف می نمود تا او از توجه بیشتر منصرف شود و بعد ها ما متوجه شدیم که ایشان این امر را با اخلاص در تضاد می دانست.

لطفا حالات ایشان را در عبادت هایشان توصیف کنید.

ایشان هر روز دو ساعت زیارت حرم شان طول می کشید، در سال های 60 روزی دو بار به حرم مشرف می شدند و بار دوم بعد از نماز مغرب و عشاء می رفتند و بعدها که از نظر جسمی برایشان مشکل بود در مواقع مخصوص دو بار به حرم مشرف می شدند و اصلا در عبادت خستگی نداشت و هرگز ندیدم که ایشان در وسط عبادتش دچار خواب آلودگی شده باشد با این که نصف اهل خانه می خوابیدند، ولی نشاطش بسیار بیشتر از اهل خانه بود.

آیت الله بهجت در نماز و زیارت چه احوالی داشتند؟

نماز فشار بسیاری بر ایشان می آورد و در نماز فشار سنگینی را تحمل می نمود و تعرق شدید داشت، ولی در عبادت های دیگر همانند زیارت ائمه اطهار(ع) بسیار نشاط پیدا می کرد، یعنی از حرم که بر می گشت یقین می کردیم که در حرم یک انرژی قوی ای بدست آورده است.

کتاب های معظم له در حال حاضر در چه مرحله ای از چاپ قرار دارند؟

ایشان نمی گذاشتند که کتاب های علمی شان در زمان حیات تدوین و چاپ شود و هرگز وجوهات را صرف چاپ کتاب هایشان نمی کردند و حتی اگر برای این کار بانی پیدا می شد ایشان آن ها را منصرف می کرد و حتی یک دفعه یکی از ناشران که خدمت ایشان رسیده بود و برای چاپ کتاب خیلی اصرار کرد بود ایشان گفته بود «مایلم اول بکشیدم بعدا برای این کار اقدام کنید» و این حرف برای ما بسیار عجیب بود؛ لذا کتاب فتوای ایشان را با مشقت و سختی توانستیم از ایشان امضا بگیریم و چاپ کنیم.

ما هم بعد از رحلت ایشان برای چاپ کتاب ها سعی می کنیم علاوه بر این که علما اجازه خرج کردن وجوهات را داده اند اما با این وجود باز هم در این سال ها این کار صورت نگرفته است. چون ایشان چهل سال به مدت دو ماه به مشهد مشرف می شد و در این چهل سال در مشهد چهل متر زمین نداشت، یعنی ایشان سالی یک متر زمین هم حاضر نشد که تهیه کند؛ علاوه براین از اموال خودش هم برای مدرسه سازی صرف می کرد؛ بنابراین کار ما در چاپ آثار ایشان بسیار سنگین تر و دشوار تر است که هم با دست خالی باید کار کنیم و کار هم بسیار زیاد است.

/968/گ403/ر