اخلاص و تقوا لباس میهمانی خداست
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، زمان بی وقفه در حال گذر است و انگار دقایقی پیش بود که برمنابر سخن از ماه رجب و ندای این الرجبیون می گذشت و اکنون دعای «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضى مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِىَ مِنْهُ» در گوش جان نجوا می شود که حکایت از بسته شدن دفتر پربرکت ماه شعبان دارد.
گرچه صد حیف که شعبان در گذر است اما صد شکر که شهر الرمضان در پیش است اما آنچه مهم است این است که از فرصت های از دست رفته شعبان و رجب متنبه شده و خود را برای ورود و بهره بهتر از شهر صیام مهیا کنیم و این مهیا شدن آدابی دارد که برای دانستن این آداب به سراغ حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا صفایی بوشهری استاد اخلاق حوزه علمیه و راهکار های استفاده حداکثری از ماه مبارک رمضان را از ایشان جویا شدیم.
رسا_ در آیات و روایات بر اهمیت ماه مبارک رمضان تأکید بسیار شده است وجوه این اهمیت چیست؟
خداوند ماه هایی همچون رمضان شعبان و رجب را به انسان هدیه می کند و او پس از گذر از رجب و شعبان به رمضان می رسد و در این سیر به بلوغ معنوی دست می یابد و در واقع تجلی بلوغ معنوی و روحانی انسان در رمضان است
ماه مبارک رمضان ارمغان های متعددی با خود به همراه می آورد که از جمله این سوغات و ارمغان تقواست به عبارت سادهتر این ماه ماه تقوا و پرهیزکاری شدن انسان است بدین معنی که او در این ماه خود نگهدار میشود و خود را در برابر تهاجم دشمن درون و برون نگه می دارد لعلکم تتقون و در واقع یکی از اصول اساسی جامعه اسلامی همین تقواست
دومین ارمغانی که رمضان با خود برای انسان می آورد اخلاص است و هر کاری که انسان در این ماه انجام می دهد باید مزین به اخلاص باشد و در حقیقت اخلاص دستاورد ماه رمضان است چرا که روزه به اخلاص ان آدمی استواری می بخشد همان طور که حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود روزه موجب تقویت اخلاص است و روزه برای این قرار داده شده تا اخلاص انسان تقویت شود استواری بیاورد و این مهم در ماه رمضان اتفاق میافتد.
دو عنصری که به انسان هویت انسانی و الهی میبخشد تقوا و اخلاص است و وقتی تمام اعمال انسان زیر چتر تقوا و اخلاص قرار گیرد پذیرفته می شود و می تواند انسان را بهشتی کند و تحقق این دو در ماه رمضان آسان تر خواهد بود.
سومین ویژگی و سومین دلیل برای اهمیت ماه مبارک رمضان این است که در این ماه توجه به نیاز نیازمندان می شود ما در ماه های دیگر هم به نیازمندان کمک می کند این ماه در این رابطه اثر خاص دارد چرا که انسان گرسنگی میکشد تشنگی را تحمل میکند و از اینرو نیازمندی و دردمندی را بهتر درک می کند
چهارمین وجه اهمیت ماه مبارک رمضان آرام بخشی دلها است چرا که این ماه ذکر است ماه یاد خداست الا بذکر الله تطمئن القلوب و با یاد خدا دلها آرام میگیرد ذکر زبانی خوب است اما ذکر قلبی آرامش حقیقی به انسان می دهد عدم یاد خدا آرامش را می برد و دنیا و مقام اگر برای رضای خدا نبود موجب کنار رفتن آرامش می شود« ومن اعرض عن ذکری فإنّ له معیشة ضنکا» و انسان باید به سراغ یاد خدا برود تا آرامش پیدا کند و این در ماه مبارک رمضان میسر می شود.
رمضان روزه دل است و صیام القلب است یعنی بواسطه این ماه دل از اندیشه گناه منصرف می شود و برطبق روایات روزه دل از روزه دهان جایگاه بالاتری دارد، بنابراین پنجمین وجه اهمیت ماه رمضان پاک شدن دل از زنگار گناه است.
ششمین ویژگی ماه رمضان معیار بودن آن در تشخیص روزه واقعی است چرا که روزه تنها روزه دهانی نیست و باید همه اعضاء وجوارح انسان در صیام باشند.
هفتمین وجه اهمیت ماه رمضان این است که این ماه ، ماه غلبه برنفس است و پهلوان واقعی کسی است که بر نفس خود مستولی می شودو رمضان شرایط را برای غلبه انسان بر نفس خود فراهم می کندو انسان را از وادی حیوانیت به بهشت انسانیت وارد می کند، این است که ما می گوئیم ماه رمضان ماه خودسازی است و علامه می فرمودند ما کاری مهمتر از خودسازی نداریم بنابراین ماهی مهتر از رمضان نداریم.
ویژگی مهم دیگر و هشتمین وجه اهمیت رمضان انسی است که انسان با قرآن پیدا می کندو فضایی است که برای تدبر در قرآن فراهم می شودو انسان باید خود را در محضر قرآن ببیند وهم در قرآن و هم در روایات تدبر کنیم چرا که روایات عدل قرآن هستند و نباید چنین باشد که بخوانیم و بگذریم.
ماه رمضان پایگاه شناخت و معرفت پیدا کردن به خداوند متعال است واین وجهی دیگر از اهمیت ماه مبارک است و دراین ماه با اسماء وصفات الهی بهتر آشنا می شویم و چنین شرایطی در ماه های دیگر کمتر برای عموم فراهم می شود و خداوند متعال خودش ما را در این کسب معرفت یاری می کند و انسان بواسطه این دستگیری در یافتن معرفت، هویت پیدا می کند و به خودش بر می گردد و انسان تا به معرفت الهی دست نیابد در حقیقت انسان نیست.
آنچه به آدمی انسانیت می بخشد، بندگی و وارد دایره عقل شدن است و عقل هم به او امر می کند که تو خدایی داری و خدا را بشناس، آنوقت است که انسان می شود و کسی که خداشناس نشد خود فراموش می شود و مصداق آیه «وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ» می شود.
از دلایل اهمیت ماه رمضان و به عبارتی دهمین دلیل بر اهمیت آن این است که این ماه، ماه توبه است و در این ماه انسان خود را از ظلمت گناه می رهاند و آن گمشده تحت ولایت شیطان به واسطه این ماه عزیز متنبه می شود و به واسطه توبه بیدار می شود و برمی گردد، البته ممکن است گاهی بنده ای سیه روز هم پیدا شود که از اساس به سراغ توبه نرود و تنها در این ماه فقط نمی خورد و نمی آشامد و چنین فردی مصداق این شعر است که می فرماید:
«کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش کی روی ره ز که پرسی چه کنی چون باشی؟
نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی که بسی گل بدمد باز و تو در گل باشی»
رمضان نوبهار توبه است و شاید این ماه رمضان آخرین فرصت توبه باشد و ما باید سوالاتی که در این شعر آمده از خود بپرسیم.
اهمیت دیگری که برای ماه رمضان می توان متصور شد این است که این ماه دستاوردهای شیطان را از بین می بردو دوازدهمین ویژگی ماه رمضان این است که این ماه، ماه صبر و استقامت است به گونه ای که انسان در خوردن و آشامیدن که مباح است صبر می کند حرام که جای خود را دارد.
رسا_ لازم است برای استفاده بیشتر از برکات ماه مبارک رمضان آمادگی لازم را برای ورود به این ماه کسب کنیم، چگونه این آمادگی را بدست آوریم؟
برای دستیابی به آمادگی ورود به ماه رمضان کارهای متعددی باید انجام داد که از جمله این ها به دست آوردن شناخت از خداوند متعال است و اولین گام برای کسب آمادگی این است که میزبان را بشناسیم چرا که میهمان بر صاحبخانه ای که او را نمی شناسد وارد نمی شود.
دومین کاری که برای آمادگی یافتن برای ورود به ماه مبارک رمضان باید انجام داد شناخت این ماه است و وقتی شناخت درستی از این ماه برای انسان حاصل شد این شناخت بدل به محبت به ماه رمضان می شود.
هدف شناسی سومین کاری است که در راستای کسب آمادگی برای ورود به ماه مبارک باید انجام دادو انسان باید بداند هدف از ورودش به ماه رمضان چیست، آیا تنها هدفش انجام یک روزه فقهی است یا اثرات بالاتری را جستجو می کند که همان نورانی شدن در ماه رمضان است؟
چهارمین کار برای کسب آمادگی عزم و اراده و شوق برای ورود به این ماه است و وقتی انسان، خداوند، ماه رمضان و اهداف ورود به ماه رمضان را شناخت، شوقی برای ورود به این ماه پیدا می کند بنابراین اراده و عزم ورود به این ماه پیدا می کندو به عبارت دیگر انسانی که شناخت برای او حاصل شده شوق پیدا می کند برای شرکت در میهمانی خدا و از اوامر میزبان تبعیت می کند.
از دیگر عوامل آمادگی برای ورود به ماه مبارک رمضان پرهیز از حق الناس است و انسان باید تلاش کند تا در ابتدای ورود حق الناسی به گردن نداشته باشد و اگر بدهکار است بدهی خود را بپردازد و اگر آبروی کسی را برده حلالیت بطلبدو حتی اگر حقی از اهل خود را ضایع کرده باید جبران کند و حلالیت بطلبد و نگوید این همسر من است.
ششمین عمل برای کسب آمادگی ورود به ماه مبارک توسل به معصومین(ع) است تا به این واسطه کسب توفیقات معنوی پیدا کند.
توبه و استغفار دیگر عملی است که انسان باید در راستای کسب آمادگی و اذن دخول به ماه میهمانی خدا انجام دهدو لباس میهمانی که همان اخلاص و تقواست را بر تن کند و چرا که میهمان لباس تمیز و مناسب میهمانی به تن می کند و خود را پاکیزه می کند چرا می خواهد به محضر بزرگی شرفیاب شود.
هشتمین کاری برای کسب این آمادگی مراقبه داشتن نسبت به اعمال و کردار خود است و انسان از چشم، گوش و زبان و غرایز خود حساب بکشد و در هنگام خفتن اعمالش را محاسبه کند و بداند که حساب کتابی هست.
تطهیر دل از رذایل اخلاقی نهمین کار برای رسیدن به آمادگی برای ورود به ماه صیام است و باید خود را به فضائل اخلاقی مزین کنیم و در نهایت باید به خواست پروردگار منان توجه کنیم و بدانیم که میزبان از ما چه می خواهد و این خواست در حقیقت الهی شدن و فرشته خو شدن است و انسان باید تصمیم بگیرد این الهی بودن را ادامه بدهد و از او مراقبت کند که این مراقبت بعد از ماه مبارک خود مقوله دیگری است که باید در جای دیگری به آن پرداخت./1399/