تجربه سهساله از فعالیت مسجدی در عرصه اربعین

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، اربعین فقط یک مسیر نیست که از نجف آغاز شود و به کربلا ختم شود. اربعین، یک فرهنگ است؛ فرهنگی که هر سال، محله به محله، کوچه به کوچه و مسجد به مسجد در سراسر ایران جان میگیرد و جریان پیدا میکند. امروز دیگر اربعین تنها تجربه زائرانِ در راه نیست؛ بلکه فرصتی است برای هر محله، تا به سهم خود در این موج جهانی مشارکت کند.
در این میان طرح «محله اربعینی3» تلاش میکند مساجد را به مرکز روایتگری، خدمت و جهاد تبیین تبدیل کند؛ با فعالسازی رسانههای محلهای، پشتیبانی محتوایی و ایجاد شبکهای برای دیدهشدن این تلاشها.
در گفتوگو با حجتالاسلام نیما کریمی، مسئول عملیات بنیاد هدایت درباره شکلگیری این طرح، اهداف آن، دستاوردهای سهساله و ویژگیهای دوره جدید بیشتر آشنا میشویم.
سهسالگی یک ایده مردمی
حجتالاسلام کریمی با اشاره به سابقه این طرح، اظهار کرد: اکنون سومین سالی است که رزمایش محله اربعینی در حال برگزاری است. هر سال متناسب با شرایط آن دوره و وظایفی که بر عهده ما بوده، تلاش کردیم اقدامات مؤثری را از سوی مساجد در سطح محلات رقم بزنیم. محور اصلی این طرح، مخاطبانی هستند که بهعنوان بازماندگان شناخته میشوند؛ یعنی افرادی که امکان حضور در پیادهروی اربعین را نداشتهاند. این افراد عمدتاً در دل مساجد و محلهها حضور دارند و ما نیز برنامهها را برای آنان طراحی کردهایم.
او با اشاره به تقارن این طرح با سایر فعالیتهای بنیاد هدایت در حوزه جهاد تبیین افزود:امسال پیش از اجرای این رزمایش، درگیر عملیات بزرگتری بودیم با عنوان "سنگر مقاومت". هدف ما در آن عملیات، فعالسازی مساجد با تمرکز بر ایدههای جهاد تبیینی، رسانه محله و ارتباط با مخاطب بینالمللی بود.
وی ادامه داد:در گام نخست، مخاطبان را به راهاندازی رسانه محلی با محوریت مسجد تشویق کردیم. این رسانهها یا برای مردم محله محتوا تولید میکنند، یا درباره فعالیتهای خود محله روایت میکنند.
در گام دوم، سعی کردیم این رسانهها را در حوزه فناوریهای مرتبط با جهاد تبیین فعال کنیم و در صورت وجود زیرساخت، آنها را ارتقا دهیم.در مرحله سوم نیز، آنها را به سمت ایجاد هستههای رسانهای سوق دادیم تا در نهایت با مخاطبان بینالمللی پیوند بخورند. این سطح البته پیشرفتهتر است و طبیعتاً تنها برخی از مساجد میتوانند به آن به آن دست پیدا کنند.
دو هزار رسانه محلی در دل محلات
کریمی با بیان دستاوردهای این مسیر گفت:نتیجه این تلاشها، شکلگیری دو تا دو هزار و پانصد رسانه محلی در سطح کشور بود. ما تلاش کردیم برای این رسانهها در محله اربعینی خدمات مشخصی ارائه کنیم. در عین حال، رسانههای جدیدی که در ایام اربعین فعال میشوند ولی در عملیاتهای قبلی شناسایی نشده بودند را نیز به این مجموعه اضافه کردیم.
همکاری با ایتا؛ مسجد روی نقشه میآید
با گسترش روزافزون ظرفیتهای رسانهای در بستر فضای مجازی، فرصتهای تازهای برای معرفی و ترویج فعالیتهای مردمی و دینی فراهم شده است. یکی از این ظرفیتهای نوین، قابلیت «اطراف من» در پیامرسان ایتاست؛ قابلیتی که کاربران با استفاده از آن میتوانند موقعیت مکانهای اطراف خود را روی نقشه مشاهده کرده و به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند در همین راستا، کریمی توضیح میدهد : در توافقی که با پیامرسان ایتا انجام شد – مشابه آنچه در ماه مبارک رمضان نیز تجربه شده بود – تصمیمی کارآمد اتخاذ شده است تا مساجدی که در این ایام، برنامههایی ویژه همچون مراسم جاماندگان، برپایی موکبهای محلی در ایران یا حتی عراق برگزار میکنند، در نقشه اطراف من ثبت و برای عموم قابل مشاهده شوند. به این ترتیب، مردم بهراحتی میتوانند مسجد محله خود یا دیگر نقاط شهر را شناسایی کرده و در برنامههای اربعینی آنها مشارکت کنند.
مزایای حضور در «نقشه اطراف من»
او با اشاره به مزیت این امکان برای مخاطبان گفت:نقشه اطراف من در ایتا، بستری است در دسترس عموم. بهطور مثال، اگر فردی در شهری قصد شرکت در برنامههای اربعینی داشته باشد، با ورود به این نقشه، میتواند مساجد فعال اطراف خود را شناسایی کرده، اطلاعات برنامهها را ببیند و در آنها شرکت کند.
حجت الاسلام کریمی در پاسخ به این پرسش که آیا همه مساجد کشور میتوانند در این طرح شرکت کنند، گفت:
بله، همه میتوانند در این طرح ثبتنام کنند. البته در مرحله نخست، این خدمات بدون نیاز به ثبتنام به حدود دو تا سه هزار رسانه محلهای عرضه شده است، اما سایر مساجد نیز میتوانند با مراجعه به سایت محله اربعینی ۳ - رزمایش رسانههای محله، اطلاعات خود را وارد کرده و به این طرح بپیوندند.
برای تازهکارها هم آموزش هست
در پاسخ به کسانی که تجربه رسانهای ندارند اما علاقهمند به روایت برنامههای محله خود هستند، او توضیح داد:در عملیات قبلی، بستهای آموزشی طراحی کرده بودیم که نحوه راهاندازی رسانه محله را به شکل گامبهگام آموزش میدهد. این بسته شامل آموزشهای ابتدایی و روند عملیاتی راهاندازی رسانه است و از طریق کانالهای "اخبار میدان" و "حسینیه هدایت" قابل دسترسی است.
چه محتوایی بیشتر دیده میشود؟
حجتالاسلام کریمی با اشاره به نوع محتوای مطلوب برای این طرح گفت: محتواهایی که در قالب جهاد تبیینی تولید میشوند، بیشترین استقبال را دارند. این نوع محتوا، علاوهبر محله، ظرفیت انتشار در رسانههای بزرگتر را نیز دارد.
او در پایان تأکید کرد: مخاطب اصلی ما، کنشگران مسجدی و امامان جماعت هستند. اکنون امکانی فراهم شده تا این افراد بتوانند برنامههای خود را در فضای مجازی، بهویژه برای مخاطبانی که در همان شهرستان یا محله حضور دارند، عرضه کنند. این اقدام موجب افزایش بازدید، ارتقای تعامل با مخاطب و دیده شدن بیشتر فعالیتهای آنها خواهد شد.