«مرهم»؛ روایتی ناقص از زیست طلبگی
سریال «مرهم»، که به زندگی طلبه‌ها و خانواده‌هایشان می‌پردازد، نتوانسته نمای دقیقی از زیست طلبگی ارائه دهد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سریال «مرهم» در حالی به روی آنتن رفته که قرار است به زندگی طلبه‌ها و خانواده‌هایشان بپردازد، اما آنچه در این اثر ارائه شده، نه تنها بازتابی کامل و منصفانه از زیست طلبگی نیست، بلکه با غفلت از مؤلفه‌های اساسی این سبک زندگی، تصویری ناقص و حتی گمراه‌کننده به مخاطب عرضه می‌کند.
طلبه انقلابی؛ غایب بزرگ روایت
یکی از ضعف‌های مشهود این سریال، نادیده گرفتن طلبه انقلابی است. طلبه‌ای که نه‌تنها یک عنصر مذهبی، بلکه در بطن جامعه حضور فعال دارد، به مسائل روز آگاه است، و نقشی اساسی در تحولات اجتماعی و فرهنگی ایفا می‌کند. اما در "مرهم"، این بُعد از طلبه کاملاً به حاشیه رانده شده و جای خود را به روایت‌هایی داده است که گویی تنها به نمایش مشکلات شخصی و فردی آنان اکتفا کرده‌اند. این در حالی است که زندگی طلبه‌ها تنها به این بُعد محدود نمی‌شود و اساساً حرکت انقلابی بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت بسیاری از آنان است.
زن طلبه؛ روایتی که به هویت‌زدایی نزدیک شده است
از سوی دیگر، این اثر یکی از اولین آثاری است که قرار است به همسران طلبه بپردازد، و همین موضوع اهمیت آن را دوچندان می‌کند. اما آنچه در سریال مشاهده می‌شود، ارائه تصویری ناقص از زنان طلبه است. در این روایت، شخصیت همسران طلبه نه به عنوان زنانی که نقش فعال در جامعه دارند و در کنار همسرانشان، بار مسئولیت‌های دینی، اجتماعی و فرهنگی را بر دوش می‌کشند، بلکه به‌گونه‌ای نمایش داده می‌شوند که گویی تنها وقتی ارزشمندند که دارای مدرک دانشگاهی خاصی باشند. این تصویر، در حقیقت، تقلیل جایگاه حوزه و تحصیل علوم اسلامی است و این پیام را به مخاطب القا می‌کند که ارزش و اعتبار زن طلبه تنها در گرو تحصیلات مدرن و غیردینی است.
مسئله مکان و تصویر اجتماعی طلبه‌ها
در سریال «مرهم»، اگر در قالب مکان‌هایی همچون "مجتمع‌های مسکن مهر غیر طلاب" و همسران غیر طلبه بودند تفاوتی پیدا نمی‌کرد. به این معنا که اگر همین خانم ها را در قالب زندگی و همسران غیر طلبه می‌ساختند و داستان درباره آن‌ها بود تفاوتی با زن طلبه پیدا نمی‌کرد. تفاوتی میان زیست طلبگی و زیست ساکنان سایر مجتمع‌های غیرطلبگی در این روایت دیده نمی‌شود. این نوع مکان‌یابی نشان‌دهنده رویکردی است که طلبه را در جایگاه اجتماعی خاصی قرار می‌دهد که می‌تواند برای برخی از مخاطبان، جای سوال باشد. آیا واقعاً قرار است بهترین طلبه‌ها با این ویژگی‌ها معرفی شوند؟ آیا این انتخاب‌ها به‌گونه‌ای انجام شده که جامعه تصویری واقع‌بینانه و قابل افتخار از آنان دریافت کند؟ این سؤالات، ابهاماتی جدی را درباره اهداف پشت پرده این سریال ایجاد می‌کند!
نویسندگی و دغدغه‌مندی روایت
از نگاه نویسندگی، نیز مشکلاتی اساسی در این اثر به چشم می‌خورد. حضور نویسندگانی که آشنایی چندانی با زیست طلبگی ندارند، موجب شده روایت سریال دچار کلیشه‌های سطحی و برداشت‌های سطحی از این سبک زندگی شود. آیا واقعاً زندگی یک طلبه تنها در حد مشکلات شخصی و روزمرگی‌های او خلاصه می‌شود؟ آیا قرار نیست این روایت، بُعد حماسی و آرمانی طلبگی را نیز نشان دهد؟
در نهایت، «مرهم» اگرچه گامی ابتدایی برای پرداختن به زندگی طلبه‌ها و خانواده‌هایشان است، اما روایتی ناقص و جهت‌دار ارائه کرده که نمی‌تواند بازتاب‌دهنده حقیقت این زیست باشد.
هر سریالی که به زندگی شخصی طلبه‌ها بپردازد مردم خواهند دید اما مهم این است که چه روایتی از زندگی طلبه‌ها در ذهن ها ماندگار شود؛ طلبه انقلابی یا طلبه... .
ارسال نظرات