ماموریتی که برای اولین‌بار ایران را جهان‌نورد می‌کند

دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش در نخستین همایش ملی تمدن دریایی گفت: ما تا امروز در تمامی تنگه‌های راهبردی دنیا حضور داشته‌ایم و تنها در دو تنگه حضور نداشته‌ایم که در یکی از آن‌ها امسال حضور پیدا می‌کنیم و در حال برنامه‌ریزی برای حضور در تنگه پاناما هستیم. 

این گفته فرمانده نیروی دریایی ارتش به ماموریت ناوگروه 86 (360) این نیرو ارتباط دارد که از ابتدای مهرماه امسال ماموریت خود را آغاز کرده است.

ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش نخستین ناوگروهی است که طبق برنامه‌ریزی قرار است یک بار دور کره زمین را گردش کند. 

دریانوردی‌های نیروی دریایی ارتش از چه زمان آغاز شد؟

اعزام ناوگروه‌های نیروی دریایی به آب‌های آزاد از سال 1388 با هدف اولیه مقابله با پدیده دزدان دریایی با طی مسافت  3000کیلومتری در منطقه خلیج عدن و تنگه باب المندب آغاز شد و تا کنون 86 ناوگروه به منظور حراست از منافع کشورمان به منطقه خلیج عدن و دریای سرخ ، اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس اعزام می‌شوند.

حضور این ناوگروه‌ها در آب‌های آزاد و مناطق مختلف به قدری مهم و تاثیرگذار است که توانسته نقش اساسی را در حفظ و حراست منافع ناوگان دریایی همه کشورهای جهان ایفا کنند. در یکی از نمونه‌ها، یک کشتی تجاری متعلق به چین توسط تکاوران دریایی آزاد شد و سفیر وقت چین در ایران از نیروی دریایی ارتش تقدیر کرد.

ناوگروه 18 نیروی دریایی ارتش دیگر ناوگروهی است که برای اولین‌بار با عبور از کانال سوئز خود را به مدیترانه رساند. حضور این ناوگروه به قدری مهم و حساس بود که حساسیت صهیونیست‌ها را هم برانگیخت.

دریادار شهرام ایرانی فرمانده این ناوگروه که ناوشکن نقدی و ناو پشتیبانی خارک را فرماندهی می‌کرد در هنگام عبور از کانال سوئز، پاسخ تندی هم به صهیونیست‌ها داد. پاسخ او این بود؛ «!Shut Up» 

ناوگروه 24 نیروی دریایی ارتش نیز برای اولین بار در سال ۹۱ با عبور از اقیانوس آرام در بندر ژان ژیانگ چین پهلو گرفت. این ناوگره شامل ناو بالگردبر خارک و ناوشکن سبلان بود و پس از طی ۱۳ هزار کیلومتر و چهل روز دریانوردی، به ژان ژیانگ رسید. این ناوگروه برای رسیدن به چین، شمال اقیانوس هند، تنگه مالاگا، اقیانوس آرام و دریای چین را طی کرد و از خط استوا عبور کرد.

حضور ناوگروه‌های مختلف ایران در آب‌های آزاد ادامه داشت تا هنگامی که عدد ناوشکن‌ها به 75 رسید. ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش شامل ناوشکن سهند و ناوبندر مکران خود را به بندر سن پترزبورگ برساند تا برای نخستین‌بار در رژه دریایی روز نیروی دریایی ارتش روسیه شرکت کند.

نکته مهم در ماموریت 133 روزه ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش این بود که ناوگان ایران برای اولین‌بار با دورزدن قاره آفریقا و گذر از دماغه امیدنیک خود را از طریق تنگه جبرالطارق، کانال مانش، تنگه دوور، گریت بلت و خلیج فنلاند به سن پترزبورگ رساندند تا  آخرین دروازه‌های دریاهای دوردست هم به روی ایران گشوده شود. ( مجموع مسیر طی شده توسط ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش در رفت و برگشت ۴۵ هزار کیلومتر عنوان شده است.)

این مسیری است که به گفته دریادار شهرام ایرانی، ناوگروه نیروی دریایی در آن از سواحل 55 کشور جهان عبور کرده است.

یکی از مهم‌ترین دریانوردی‌های تاریخ ایران را همین ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش انجام داده باشد، فعالیتی که فرمانده کل قوا نیز از آن تقدیر کردند.

دریادار حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش یکی از اهمیت‌های ماموریت ناوگروه‌های ارتش را اسکورت و حفاظت از 4 هزار و 700 شناور عنوان کرده است.

چرا ماموریت ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش خاص است؟

نیروی دریایی ارتش در ادامه دریانوردی‌های بین‌المللی خود برای اولین‌بار یک اقدام شجاعانه را در دستور کار قرار داد. دریانوردان ایرانی این بار قطب‌نما را به سوی قاره آمریکا تنظیم کردند تا با سفر به آنجا بتوانند کره‌زمین را به طور کامل گردش کنند. 

نیروی دریایی برای این ماموریت از ناوشکن دنا و ناوبندر مکران استفاده می‌کند و این شناورها حرکت خود را از مهرماه امسال آغاز کرده و قرار است از چند بندر مهم عبور کنند. یکی از این بنادر، بندر جاکارتا در اندونزی است که این ناوگروه 22 آبان‌ماه با حضور در آنجا مورد استقبال گرم نیروی دریایی اندونزی قرار گرفت و ناخدایکم فرهاد فتاحی در این بندر یک نشست خبری را هم برای خبرنگاران اندونزیایی برگزار کرد. 

ماموریت ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش که خود یک اولین محسوب می‌شود؛ اولین‌های بسیاری را هم به همراه دارد از جمله اینکه سرلشکر موسوی فرمانده کل ارتش در یک اقدام جدید حین برگزاری رزمایش ذوالفقار 1401 ارتش با این ناوگروه به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد.

پیش از این نیز، آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان نیز با حضور در منطقه دوم دریایی ولایت نیروی دریایی ارتش به صورت تصویری با ناوگروه 86 و دو ناوگروه 85 و 87 نیز به صورت تصویری گفت‌وگو کرده بود.

حضور ناوگروه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تنگه پاناما که به نوعی حیاط خلوت آمریکا محسوب می‌شود، یک پیام بسیار مهم برای آمریکایی‌ها دارد. پیام این است؛ هیچ کسی قادر به ایجاد سد در برابر توان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیست و این ناوگان با پیام صلح و دوستی در همه آب‌های جهان دریانوردی می‌کند. 

دیگر نکته مهم حضور نیروی دریایی ارتش در حیاط خلوت آمریکا پاسخ به تهدیداتی است که آن‌ها هنگام اعزام نفتکش‌های ایرانی به ونزوئلا مطرح کرده بودند. البته نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه به دنبال تنش نیستند.

اهمیت دریانوردی‌های بین‌المللی؛ از توسعه دیپلماسی تا توسعه راهبرد دریامحور

«نیروی دریایی امروز در بسیاری از نقاط عالم و در کشور ما یک نیروی راهبردی است؛ به چشم یک نیروی راهبردی به نیروی دریائی باید نگریسته شود.» این سخن فرمانده کل قوا درباره نیروی دریایی ارتش را باید سرآغاز تحول در این نیرو دانست. یکی از ملزومات راهبردی‌شدن نیروی دریایی ارتش حضور در مناطق مختلف جهان و برافراشته‌کردن پرچم جمهوری اسلامی ایران در نقاط مختلف جهان است.

هنگامی که ناوهای ایرانی مشغول دریانوردی در نقاط مختلف جهان با پرچم جمهوری اسلامی ایران هستند آن‌گاه شناورهای سایر کشورهای جهان طبق مقررات به پرچم کشورمان ادای احترام می‌کنند. همچنین، این شناورها هنگام حضور در بندرگاه‌های مختلف مورد احترام آن کشور قرار می‌گیرند.

باید به این نکته هم اشاره کرد که یکی از لوازم گسترش دیپلماسی کشورها استفاده از دریا است. اگرچه از مهم‌ترین بخش‌های دیپلماسی، دیپلماسی سیاسی و یا روابط خارجی میان کشورها است. اما، محدوده دیپلماسی فقط به سیاست و روابط سیاست مداران محدود نیست بلکه وجوه دیگری هم دارد که دیپلماسی اقتصادی و دفاعی یکی از مهم‌ترین بخش‌های دیگر دیپلماسی است.

یکی از عناصر قدرت در جهان حضور نیروی دریایی کشورها در آب‌های جهانی است، حقوق بین الملل آزادی دریاها را به رسمیت شناخته است. معنای این حرف آن است که هر دولتی می‌تواند برای توسعه اهداف صنعتی، تجاری و حتی نظامی و دفاعی خود بدون دخالت در حریم حاکمیت دولت‌های دیگر از دریا استفاده کند.

حضور در دریاها می‌تواند علاوه بر گسترش دیپلماسی و تحکیم روابط با کشورهای دوست در سطح جهان، نقش مهمی هم در توسعه راهبرد دریامحور جمهوری اسلامی ایران باشد.