افشاگری درباره جواهرات دزدیده شده فرعون

این روز‌ها یک محقق ردِ جواهرات گمشده این مقبره را در موزه‌های ایالات متحده و بریتانیا پیگیری می‌کند. «مارک گابولد» (Marc Gabolde) استاد رشته مصرشناسی دانشگاه «پل والری مون‌پلیه» در فرانسه، در تحقیقاتی که نتایج آن در کنفرانسی واقع در «اقصر» به فاصله چهارم تا ششم نوامبر منتشر خواهد شد، برخی از این جواهرات گمشده و موقعیت مکانی احتمالی آن‌ها را شناسایی کرده است.

این مصرشناس عکس‌هایی که «هری برتون» در دهه ۲۰ میلادی از یافته‌های مقبره فرعون «توت‌عنخ‌آمون» ثبت کرده بود را مورد بررسی قرار داده و آن‌ها را با اشیائی مقایسه کرده که در موزه‌ها و حراجی‌ها پیدا کرده بود.

تحقیقات این مصرشناس به او اجازه داد گردنبندی که روی سینه «توت‌عنخ‌آمون» قرار داشت و اکنون بخش‌های مختلف آن که در نقش‌های مختلف و گا‌ها نامشخص وجود دارد، به طور مجازی بازسازی کند. «گابولد» معتقد است: بخش‌هایی از این گردنبند توسط «کارتر» ـ باستان‌شناس فرعون «توت‌عنخ‌آمون» ـ از مقبره خارج شده است و اکنون در «موزه هنر نلسون اتکینز» واقع در «کانزاس سیتی» نگهداری می‌شود. همچنین تعدادی از مُهره‌های این گردنبند اکنون در قالب گردنبند دیگری در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و مالک ناشناس آن در تلاشی ناموفق در سال ۲۰۱۵ سعی کرده بود این مُهره‌ها را در حراجی «کریستیز» به فروش برساند.

این مصرشناس تصاویری را که «برتون» از گردنبند به ثبت رسانده، با تصاویر موجود در سایت موزه و حراجی مقایسه کرده و دریافته است همگی این تصاویر در حقیقت یک گردنبند مشخص را به تصویر می‌کشند. وبسایت موزه «نلسون اتکینز» این مسأله را تایید می‌کند و در وبسایت موزه به آن اشاره کرده است.

از دیگر جواهرات گمشده مقبره فرعون «توت»، به مُهره‌های یک سربند می‌توان اشاره کرد. «گابولد» متوجه شد این مٌهره‌ها به عنوان یک گردنبند در کنار یکدیگر قرار داده شده‌اند و اکنون در مجموعه موزه هنر «سن لوئیس» در ایالات متحده آمریکا نگهداری می‌شود. در وبسایت این موزه نیز به این نکته که احتمالا این گردنبند به مقبره «توت» تعلق دارد، اشاره شده است.

از دیگر نمونه‌های مشابه می‌توان به گردنبندی اشاره کرد که مُهره‌های آن از مقبره «توت» خارج شده است و اکنون در مجموعه «موزه بریتانیا» واقع در لندن نگهداری می‌شود.

گردنبندی متشکل از سرامیک‌های لعاب‌دار از دیگر جواهرات گمشده مقبره محسوب می‌شود که در موزه هنر متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شد، اما در سال ۲۰۱۱ به مصر بازگردانده شد. به گفته «گابولد» این جواهر توسط «کارتر» برداشته شده بود.

در نامه‌ای که سال ۱۹۳۴ میلادی نوشته شد، «سر الن گاردینر» ـ فیلسوف برجسته ـ، «کارتر» را برای دستبرد زدن به مقبره «توت‌عنخ‌آمون» سرزنش کرد. «کارتر» به «گاردینر» یک طلسم باستانی هدیه داده و مدعی شده بود آن را از مقبره «توت» برنداشته است. «گاردینر» بعد‌ها متوجه شد این طلسم از مقبره خارج شده است، چرا که قالب آن با قالب سایر طلسم‌های کشف‌شده در مقبره مطابقت داشت. «گاردنیر» از «رکس انگلباخ»، مصرشناس و مهندس انگلیسی برای شناسایی این طلسم کمک گرفت.

«گاردینر» با ارسال نامه‌ای به «کارتر» نوشته است: «طلسمی که به من نشان دادی، بدون شک از مقبره توت‌عنخ آمون دزدیده شده و من عمیقاً متأسفم که در چنین موقعیتی ناخوشایندی قرار گرفتم، اما طبیعتاً به دیگران نگفتم که این طلسم را از شما گرفته‌ام.»

«باب بریر» که یک مصرشناس است، این نامه را در کتاب «توت‌عنخ‌آمون و مقبره‌ای که جهان را تغییر داد» منتشر کرده است. «گاردنیر» به هیچ‌کس حتی «انگلباخ» هم درباره دستبرد «کارتر» چیزی نگفته بود و «کارتر» نیز هیچ‌گاه متهم نشد.

اسنادی که در «موزه هنر نلسون اتکینز» وجود دارد نشان می‌دهد، «کارتر» بخشی از گردنبندی که بخش دیگر آن در این موزه نگهداری می‌شود را به جراحی به نام «Berkeley Moynihan» هدیه کرده بود.

به گفته «آیدان دادسان» ـ استاد رشته مصرشناسی دانشگاه بریستول ـ به نظر می‌رسد برخی از اشیاء این مقبره از نظر «کارتر» از اهمیت کمتری برخوردار بودند و فکر می‌کرد می‌تواند آن‌ها را به دوستانش بدهد. در برخی از موارد نیز «کارتر» این اشیاء را به انگلستان می‌آورد تا آن‌ها را مرمت کند و مورد بررسی قرار دهد.

«مارک گابولد» با این حال معتقد است: «کارتر» شاید قصد داشت برخی از این جواهرات را بررسی و مرمت کند،، اما پیش از پایان این کار درگذشت. اقدامات «کارتر» به رغم نیتی که داشت، غیرقانونی بودند.

با این‌که موزه هنر متروپولیتن جواهر فرعون «توت» را در سال ۲۰۱۱ به مصر بازگرداند، اما مشخص نیست که سایر موسسات در آینده این جواهرات را بازگردانند.