شماره ۵۷ فصلنامه «پژوهش در نظام‌های آموزشی» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، شماره 57 فصلنامه «پژوهش در نظام های آموزشی» صاحب امتیازی انجمن پژوهش های آموزشی ایران با مدیرمسئولی و سردبیری فریبرز درتاج منتشر شد.

این فصلنامه در 5 مقاله منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و سبک‌های مقابله با استرس با فرسودگی تحصیلی: نقش واسطه‌ای اهمال‌کاری تحصیلی

یاسمن عقیلی مهریزی؛ سمیه پوراحسان؛ افسانه توحیدی

چکیده: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و سبک‌های مقابله با استرس با فرسودگی تحصیلی و نقش واسطه‌ای اهمال‌کاری تحصیلی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر کرمان بود. طرح پژوهش از نوع طرح همبستگی است و گروه نمونه ۴۹۸ نفر از دانش‌آموزان مدارس حسابی و با‌خدا در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بودند که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل سیاهه فرسودگی تحصیلی مسلش (2002)، سیاهه سبک‌های مقابله با استرس اندلر و پارکر (1990)، سیاهه ویژگی‌های شخصیت نئو (1992) و سیاهه اهمال‌کاری تحصیلی سولومن و راث بلوم (1994) بود. نتایج با استفاده از روش معادلات ساختاری به دست آمدند و نشان می‌دهد ضریب مسیر غیر‌مستقیم ویژگی‌های شخصیت (برون‌گرایی/ درون‌گرایی (31/0-)، روان‌‌رنجورخویی (30/0)، گشودگی به تجربه (25/0-)، سازگاری (23/0-)، وظیفه شناسی (21/0-)) از طریق اهمال‌کاری تحصیلی روی فرسودگی تحصیلی معنادار است (p<0/001) به علاوه ضریب مسیر غیرمستقیم سبک‌های مقابله با استرس (مساله‌محور(32/0-)، هیجان-محور(30/0)، مشغولیت اجتماعی و حواس پرتی (19/0-) از طریق اهمال‌کاری تحصیلی روی فرسودگی تحصیلی معنادار است (001/0 p<. بنابراین از آنجایی که افراد با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خود از سبک‌های مقابله با استرس استفاده می‌کنند، آموزش راهبردها و مهارت‌های مقابله با استرس در افراد دارای ویژگی‌های شخصیتی‌(برون‌گرایی، درون‌گرایی، روان‌نژندی، وظیفه‌شناسی و سازگاری و گشودگی به تجربه) علاوه بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی در جهت کاهش فرسودگی تحصیلی نیز موثر است.

پیش‏‌بینی سرزندگی تحصیلی دانش‌‏آموزان براساس حمایت تحصیلی و خودپنداره‌‏ی تحصیلی

علی شیخ الاسلامی

چکیده : پژوهش حاضر با هدف پیش‏بینی سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان براساس حمایت تحصیلی و خودپنداره‏ی تحصیلی در دانش‏آموزان انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه‏ی آماری پژوهش را کلّیه‌ی دانش‏آموزان دوره‌ی متوسطه‌ی دوّم شهر اردبیل تشکیل می‏دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای تعداد 240 دانش‏آموز ‏به عنوان نمونه انتخاب شدند که در نهایت پرسشنامه‏ی 235 دانش‏آموز قابل تحلیل بود. از پرسشنامه‌ی سرزندگی تحصیلی حسین‏چاری و دهقان‏زاده، پرسشنامه‌ی خودپنداره‌ی تحصیلی یسن‏چن و پرسشنامه‌ی حمایت تحصیلی سانذز و پلاکت برای جمع‏آوری داده‏ها استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از آزمون‏های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته‏ها نشان داد که بین حمایت تحصیلی (و مولفه‏های آن) و خودپنداره‏ی تحصیلی (و مولفه‏های آن) با سرزندگی تحصیلی دانش‏آموزان رابطه‏ی مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که تقریباً 30 درصد از کل واریانس سرزندگی تحصیلی براساس حمایت تحصیلی و خودپنداره‏ی تحصیلی قابل پیش‏بینی است که متغیر حمایت تحصیلی سهم بیشتری داشت. بنابراین، می‏توان نتیجه گرفت که حمایت تحصیلی و خودپنداره‏ی تحصیلی از متغیرهای مرتبط با سرزندگی تحصیلی دانش‏آموزان ‏می‏باشند.

شناسایی و رتبه بندی شاخص های موثر در برنامه ی درسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه دانشجو معلمان با رویکرد تحلیل سلسله مراتب فازی

مرجان معیری

چکیده : هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی شاخص های موثر در برنامه ی درسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه دانشجو معلمان با رویکرد تحلیل سلسله مراتب فازی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش مطالعه موردی و ابزار مصاحبه باز با رویکرد تحلیل محتوای کیفی تلخیصی که برای شناسایی مهمترین شاخص های موثردر برنامه ی درسی رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان گردآوری شد که در این مرحله 20 دانشجو معلم با بهره گیری از نمونه گیری هدفمند و رعایت اصل اشباع شدگی و حداکثرتنوع به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. در مرحله دوم برای رتبه بندی شاخص های انتخاب شده تعداد 10نفر از کارشناس خبره در زمینه برنامه درسی در آموزش و پرورش استان هرمزگان شهرستان بندرعباس به صورت هدفمند انتخاب و میزان اهمیت هر یک از شاخص ها را نسبت به سایر شاخص ها در پرسشنامه مشخص شده تعیین نمودند و سپس اطلاعات از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی فازی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . علیرغم اینکه برنامه ریزان درسی دانشگاه معتقدند همه عناصر برنامه درسی در آموزش ریاضی به نحو شایسته ای دیده شده است؛ براساس یافته ها راهبردهای تدریس، محتوا و فعالیت های یادگیری، اهداف، فضای فیزیکی، منابع درسی و ارزشیابی به ترتیب بیشترین اهمیت را داشتند. با توجه به نتایج بیان شده می توان دریافت که دانشگاه های فرهنگیان می توانند جهت انتخاب شاخص های موثر در برنامه درسی رشته آموزش ریاضی خود از نتایج این تحقیق استفاده نمایند.

مدل رتبه بندی گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌های ایران

زینب رشیدی؛ حسن رشیدی

چکیده :تعیین جایگاه و اهمیت گروه‌های آموزشی در ساختار عملیاتی دانشگاه و نقش به سزای آن در ارتقای کیفیت فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشکده‌های یک دانشگاه، یکی از مسائل مهم برای دانشگاه‌ها است. برخی دانشگاه‌ها مدل‌های ساده‌ای برای رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی ارائه کرده‌اند، اما هنوز نظام منسجم و کاملی برای رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها وجود ندارد. هدف اصلی این تحقیق ارائه مدل مناسبی جهت رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در سطح کشور بود. در این پژوهش کیفی روش‌های تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه نیمه-ساختاریافته مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل محتوای کیفی به شیوه استقرایی انجام شد و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته پیرامون موضوع و نحوه امتیازدهی و رتبه‌بندی طبقه‌ها و زیر طبقه‌ها با مشارکت-کنندگان پژوهش صورت گرفت. برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، از روش تحلیل تفسیری استفاده شد و در نهایت مؤلفه‌های مدل و امتیازهای آن‌ها استخراج گردید. رسالت، اهداف و جایگاه سازمانی؛ دوره‌های آموزشی و برنامه‌های درسی و غیر درسی؛ هیئت‌علمی؛ دانشجویان؛ راهبردهای یادگیری/یاددهی؛ امکانات و تجهیزات آموزشی؛ پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها، سمینارها، قراردادهای پژوهشی و کرسی‌ها و دانش‌آموختگان مؤلفه‌های مدل رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران بودند. نتایج حاصل از این مدل رتبه‌بندی، می‌تواند برای همه گروه‌های آموزشی و رشته‌های تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد. هم‌چنین تدوین این مدل در قالب یک سیستم مکانیزه برای استفاده‌های مختلف نظیر مقایسه گروه‌های علمی در دانشگاه‌ها و سطح‌بندی دانشکده‌ها نیز مفید خواهد بود.

بررسی تحلیلی روش تربیتی مبتنی‌بر تشویق از منظر آموزه‌های دینی اسلام: الگویی برای نظام تربیت کارگزاران در جامعه اسلامی

معین صوراسرافیل؛ سید محمدمهدی احمدی؛ احمد مرادخانی

چکیده : در آموزه‌های دینی اسلام، تشویق، به‌عنوان روش‌ تربیتی مورد تأکید قرار گرفته است. آموزه‌های دینی، در جهت تربیت و هدایت انسان‌ها، از روش تشویق استفاده کرده است. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی برای نظام تربیت کارگزاران در جامعه اسلامی مبتنی‌بر روش تشویق مورد نظر آموزه‌های دینی بود. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر روش گردآوری داده‌ها، توصیفی؛ و از نظر ماهیت داده‌ها، کیفی بود. بر این اساس، ابتدا، از طریق روش تحلیل محتوای کیفی، آموزه‌های دینی مرتبط با روش تشویق استخراج شد. سپس، از طریق نظریه زمینه‌ای، طی سه فرایند کدگذاری باز، محوری و گزینشی به تحلیل اطلاعات اقدام شد. نتایج نشان داد، رهبری تحول‌گرا، رهبری هدف‌گذار، رهبری بصیرت‌افزا، رهبری مبتنی‌بر مصلحت‌ اجتماعی، رهبری انگیزه‌بخش و رهبری دوراندیش، عوامل نظام تربیت کارگزاران در جامعه اسلامی هستند. بر این اساس، در یک چشم‌انداز کلی، پدیده تربیت تحول‌آفرین در نظام تربیت کارگزاران جامعه اسلامی شناسایی شد.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه «پژوهش در نظام های آموزشی» می توانند به نشانی تهران - خیابان ولیعصر(ع)،خیابان نظامی گنجوی،نبش کوچه هفت پیکر،پردیس دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه ششم با شماره تلفن 09197731877 یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس  http://www.jiera.ir/ مراجعه کنند یا تماس بگیرند.