مرحوم نائینی در تعریف حکومت به مردم، سرزمین و سرنوشت آنها توجه خاصی دارد

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام یزدانی مقدم در پیش نشست کنگره بین‌المللی میرزای نائینی در شهرستان نائین اظهار داشت: ما دانشی به نام اندیشه سیاسی داریم که در واقع با نظام آموزشی دارای انسجام است به یقین می توانیم بگوییم علامه نائینی دارای اندیشه سیاسی است یعنی مجموعه‌ای از افکار و اندیشه ها که در انسجام با یکدیگر است و همدیگر را تائید می کنند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: در محاوره علمی دو اصطلاح حکومت و کشور وجود دارد دانش سیاسی امروز در مورد کشور و دولت بحث می کند، اینکه اندیشمندان ما وقتی سخن می گویند در مورد حکومت سخن می گویند یا کشور و دولت حرف می زنند را در این بخش مورد ارزیابی قرار می دهیم.

وی بیان کرد: وقتی در مورد حکومت صحبت می کنیم فقط از گروه حاکمان حرف می زنیم ولی در مورد کشور و دولت حرف می زنیم در مورد جامعه و سیستم اجتماعی و سیاسی و فرهنگی سخن می گوییم که بخشی از آن حکومت است.

وی با اشاره به اینکه مرحوم نائینی در تعریف جکومت به مردم و سرزمین و سرنوشت آنها توجه خاصی دارد عنوان کرد: اینکه علامه نائینی و دیگران در مورد حکومت سخن گفته اند آنها در مورد کشور صحبت می کنند چون در مورد گروهی که سر کار آمده اند حرف نمی‌زنند بلکه در مورد یک کشور و سرزمین و یک نظام سیاسی حرف می زنند اینکه موجب اشتباهات برخی از صاحب نظران شده منظور از واژه حکومت آن نیست که فقط در مورد حاکمان باشد.

حجت الاسلام یزدانی مقدم تصریح کرد: میرزای نائینی بسیار متمرکز بود در مورد حکومت اینکه چه کسانی حاکم شوند و یا فکر می کردند در مورد سرزمین و مردم و سیستم سیاسی حرف می زنند.

وی خاطرنشان کرد: میرزای نائینی و امثال ایشان در جهان اسلام و حتی از حکومت عثمانی وقتی تصمیمات سیاسی و قانون گذاری می شد در مورد مردم و سرزمین بود و حتی جناب آخوند نامه می نوشتند و استفتا می کردند و تغییرات با نظر آقایان نجف بوده در عین حال شخصی به نام نائینی بسیار به فکر ایران بود و ناخودآگاه تحت تاثیر قرار داشت گاهی اظهار می داشت من برای آینده ایران نگرانم و گویا مشاهده کردم ساختمانی دارد می ریزد و ولی عصر آن را نگاه داشته است و من وقتی پرسیدم گفتند این ساختان ایران است.

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: همه شخصیت های جهان اسلام به ایران توجه داشتند، حتی آقایان می گفتند وقتی از امام خینی در سال 42 می پرسیدند نمی ترسید آسیبی به شما برسد می گفت چون برای ایران نگران شدم خواستم ایران را نگاه دارم.

وی بیان کرد: در واقع ایران برای این علما بسیار مهم بود یکی از مباجث مهم اندیشه سیاسی این است که حکومت چیست؟ ایده ای را جناب نائینی در مورد حکومت عرضه می کند که از پیشرفته ترین ایده ها در مورد حکومت است آن ایده چیزی است که ایشان با تعبیر حقوق مشترک نوعییه نام می برد ایشان در کتاب تنبیه الامة و تنزیه الملة ده بار از این اصطلاح استفاده کرده است منطور ایشان از این اصطلاح این است که ایشان می گوید حکومت از آن مردم است و اختصاص به فرد خاصی ندارد.

حجت الاسلام یزدانی مقدم تصریح کرد: حتی ایشان مثالی می زند که مانند موقوفه عامه است و همان طور که همه شریک هستند در یک جامعه نیز همه شریک هستند و اختصاص به افراد خاصی ندارد ایشان بارها به آیات قرآن و روایات برای این موضوع استناد می کندایشان می گوید وقتی ملکه صبا نامه به ایشان رسید گفت ای بزرگان من با نظر شما تصمیم می گیرم.

وی عنوان کرد: در اسلام نیز این گونه است پیامبر و امامان معصوم با شورا و رجوع به دیدگاه مردم تصمیم می گرفتند می گوید باید با شورای مردم نیز اداره شد البته متذکر می شود پیامبر و معصوم از ان جایی که دارای عصمت هستند و استبداد نمی ورزند برای حکومت متعین هستند و در زمن غیبت ایشان چون قوه عصمت وجود ندارد لازم است یک قانون اساسی بنویسیم و حاکم ملزم به این قانون شو و مجلسی قرار دهیم که ناظر بر اعمال حاکم شود.

این استاد حوزه اظهار داشت: بحث های مختلفی در این زمینه وجود دارد استدلالی برای نقش مردم است اول اینکه حکومت از حقوق مشترک نوعییه و نوع مردم وظایفی دارند بدون جکومت نمی توانند وظایف را انجام دهند و چون مردم به دلیل مالیاتی که می پردازند در حکومت شریک هستند.

وی گفت: حتی در دوران پیامبر (ص) و معصوم نیز بر پایه شورا بوده است پس بنابراین حکومت از آن مردم است  باید با نظر مردم اداره شود یک دیدگاه بسیار مهم نیز مرحوم نائینی در رابطه با ولایت فقیه دارد که بسیار گسترده و دارای مباحث فراوان است.

حجت الاسلام یزدانی مقدم افزود: یک برهه ای شایعه ای منتشر شده بود که مرحوم نائینی دستور داده اند نسخه های کتاب جمع شود و در دسترس مردم قرار نگیرد ما هیچ تائیدی بر این شایعه نداریم بلکه قرائنی برخلاف این شایعات وجود دارد، یکی از این قرائن آن است که بعد از فوت جناب نائینی، شاگردان ایشان از جمله مرحوم علامه طباطبایی تنبیه الامة و تنزیه الملةرا باز میکردند  از رو می خواندند پس شاگردان، نائینی را متعهد را به دیدگاه تنبیه الامه می دانستند.

وی متذکر شد: اگر بزرگان بتوانند همت کنند گفته می شود از ایشان متنی در دست شخصی محترم و بزرگوار وجود دارد که تاکنون با اصراهای گوناگون حاضر نشده این متن را در اختیار دیگران قرار بدهد و این متن نیز تائید کننده این اثر تنبیه الامه است.