پژوهش‌های حوزوی باید در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی انجام شوند

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، سرکار خانم سیده زهره برقعی در آیین تجلیل از پژوهشگران برتر جامعه الزهرا (س) که به مناسبت گرامیداشت هفته پژوهش در سالن اجتماعات بیداری اسلامی این مؤسسه علمی حوزوی برگزار شد، ضمن عرض تسلیت به مناسبت شروع ایام فاطمیه، اظهار بیان داشت: امیدواریم هفته پژوهش برای همه فرهیختگان و محققان کشور به ویژه پژوهشگران و اساتید جامعه الزهرا (س) پربرکت باشد و به دعای حضرت زهرا (س)، علم حقیقی همراه با عمل، روزی همه طالبان علم شود.

پژوهش، همزادِ تدریس و تحصیل در حوزه‌های علمیه است

مدیر جامعه الزهرا (س) در ادامه به موضوع پژوهش در حوزه‌های علمیه اشاره کرد و افزود: پژوهش در حوزه‌های علمیه، سابقه ای بیش از هزار سال دارد و می‌توان گفت پژوهش، همزادِ تدریس و تحصیل در حوزه‌های علمیه است.

برقعی ادامه داد: مفسران، فقیهان، متکلمان و فیلسوفان بزرگ در طول تاریخ اسلام به پژوهش اهمیت داده اند؛ اما این سابقه طولانی با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است که لازم است علل و عوامل آن بررسی شود و نتایج آن روشنگر مسیر پژوهش ما باشد.

وی یادآور شد: وضعیت فعلی پژوهش در حوزه‌های علمیه از اهمیت ویژه ای برخوردار است که البته این امر، جدا از وضعیت پژوهش در مراکز دانشگاهی و کل کشور، بلکه منطقه و جهان نیست و با آنها در تعامل است.

مدیر جامعه الزهرا (س) بیان داشت: خروجی یک سیستم آموزشی موفق، پژوهشگرانی هستند که در اثر آشنایی با روش‌های پژوهش و به وسیله جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات، توانایی تولید نظریه‌های جدید را برای حلّ مشکلات و توسعه کمی و کیفی موضوعی خاص به دست آورده‌اند. متاسفانه نسل کنونی پیش از آنکه تولیدکننده و پردازنده دانش و بینش باشد، مصرف کننده اطلاعات و معلومات است و بیش از آنکه پردازشگر داده‌ها باشد، به اندوختن اطلاعات، بسنده می‌کند.

برخی دستاوردهای پژوهشی حوزه پس از انقلاب اسلامی

برقعی تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی در موارد متعدد به توجه جدی حوزه‌های علمیه در امر تحقیق، پژوهش، تعلیم و تعلم در رشته‌های گوناگون علوم اسلامی، به ویژه تلاش برای پیشرفت فقه و فقاهت و طرح اندیشه‌های جدید بر اساس مبانی فقاهت، تبلیغ معارف و حقایق دینی در داخل و خارج کشور، فهم و اطلاع از مسائل و تحولات عالم تأکید کردند.

وی در ادامه به رشد پژوهش در حوزه‌های علمیه پس از انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از نواقص جدی حوزه پیش از انقلاب اسلامی، عدم توجه جدی و نظام‌مند به امر پژوهش و فقدان نهادهای حمایتی و هدایتی در این راستا بود.

مدیر جامعه الزهرا (س) افزود: پس از انقلاب اسلامی و شکل‌گیری مرکز مدیریت با تاسیس معاونت پژوهش و پژوهشگاه‌های حوزوی، موضوع پژوهش و حمایت از پژوهشگران حوزوی مورد توجه قرار گرفت.

برقعی تصریح کرد: برگزاری ۲۲ دوره کتاب سال حوزه، ۱۲ دوره جشنواره علامه حلی(ره) برای طلاب جوان ، ۲۱ دوره جشنواره شیخ طوسی برای طلاب خارجی و ۲ دوره کتاب سال بانوان از سوی جامعه الزهرا (س) از اتفاقات مهم و مبارک در ارتقای جایگاه پژوهش در حوزه‌های علمیه است.

وی همچنین به انتشار نشریات و مجلات تخصصی حوزه و علوم اسلامی اشاره کرد و گفت: تعداد نشریات علمی حوزوی در مجموع حدود ۱۸۵ نشریه است. از نشریات علمی مصوبِ شورای اعطای حوزه تا سال ۱۴۰۰ ، تعداد ۴۸ نشریه دارای مجوز علمی-پژوهشی و ۳۸ نشریه دارای مجوز علمی-‌ترویجی هستند.

اولویت فعالیت جامعه الزهرا در ارتقای نشریات علمی

عضو هیئت امنای جامعه الزهرا (س) با بیان اینکه سهم حوزه‌های علمیه خواهران در میان نشریات علمی حوزوی با حدّ مطلوب، فاصله بسیاری دارد، عنوان کرد: معاونت پژوهش و گروه‌های علمی جامعه الزهرا (س) در این راستا قدم‌های موثری برداشته اند.

برقعی اظهار داشت: ارتقای نشریات علمی جامعه الزهرا (س) از اولویت‌های کاری ما است و در دستور کار پژوهشگاه مطالعات اسلامی قرار دارد؛ ضمن آنکه لازم است پژوهشگران حوزوی با هدف نشر آموزه‌های دینی و تعامل هدفمند، ارتباط مناسبی با نشریات دانشگاهی داشته باشند.

پژوهشگاه مطالعات اسلامی زمینه‌ای برای حضور بانوان پژوهشگر

وی به فعالیت مراکز پژوهشی حوزوی بانوان در سطح کشور اشاره کرد و افزود: هم اکنون «مرکز پژوهش‌های اسلامی معصومیه»، «پژوهشکده زن و خانواده» و «پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا (س)» از جمله مراکز پژوهشی حوزوی بانوان هستند که به تحقیقات و پژوهش‌های علوم اسلامی و انسانی می‌پردازند، اما ضروری است فعالیت بیشتری صورت گیرد و زمینه حضور جدی و سامان یافته بانوان پژوهشگر در این عرصه فراهم شود.

مدیر جامعه الزهرا (س) تصریح کرد: تأسیس پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا (س) بارقه امیدی را در بین پژوهشگران این مجموعه ایجاد کرده که امید است با همت روزافزون مسئولان پژوهشگاه، زمینه‌های حضور جدی بانوان پژوهشگر در پاسخگویی به نیازهای پژوهشی جامعه و نظام اسلامی بیش از پیش فراهم گردد.

برقعی به بایسته‌های لازم برای ارتقای وضعیت پژوهشی در مراکز پژوهشی حوزوی از جمله جامعه الزهرا (س) اشاره کرد و ترسیم نقشه‌راه نظام‌سازی پژوهشی، استعدادیابی پژوهشی طلاب، ظرفیت سنجی و ظرفیت سازی برای فرصت‌های مطالعاتی در گروه‌های مختلف علمی پژوهشی و ارتقای آموزش پژوهش محور را از مهم ترین این بایسته‌ها دانست.

وی همچنین بر لزوم توجه به سیر تاریخی پژوهش‌های حوزوی، سنت‌های پژوهشی در سیر تاریخی حوزه‌های علمیه، رابطه پژوهش حوزه‌های علمیه با مراکز علمی داخلی و بین‌المللی و راهکارهای تعامل با آنها، نحوه تأثیرگذاری پژوهشی حوزه‌های علمیه در عرصه دیپلماسی علمی، آسیب‌شناسی پژوهش در حوزه‌های علمیه و تعیین اولویت‌های پژوهشی متناسب با نیازهای مسلمانان، جامعه و نظام اسلامی تأکید کرد.

پژوهش‌های حوزوی باید در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی انجام شوند

مدیر جامعه الزهرا (س) یادآور شد: هر چند پژوهش در حوزه در طول این ۴۰ سال از رشد چشمگیری برخوردار بوده، اما تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله دارد. بخش مهمی از پژوهش‌های حوزوی انتزاعی بوده و به امور عینی(مسئله محور) در آنها کمتر توجه شده است.

دکتر برقعی تصریح کرد: پژوهش‌های حوزوی باید در تمام سطوح بنیادین، توسعه‌ای و کاربردی در چارچوب نیازها و مسائل علمی و اولویت دار جامعه اسلامی و در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی انجام شوند.

وی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در بازدید از نمایشگاه‌ مراکز علمی‌ و پژوهشی‌ حوزه‌ علمیه‌ قم، عنوان کرد: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه ای مدظله العالی در سخنانی فرمودند: «تحقیقات‌ و پژوهش‌های‌ حوزه‌ علمیه‌ در مسائل‌ فکری‌ باید به گونه‌ای‌ باشد که‌ هدایت‌ دینی‌ و جذب‌ مردم‌ را به‌ سوی‌ دین‌ در پی‌ داشته‌ باشد»؛ همچنین معظم له تصریح کردند: «در حوزه علمیه باید این ظرفیت و این توان به‌ وجود بیاید که بحران‌های فکری را پیش‌بینی کند».

پژوهش‌های حوزوی باید پاسخگوی نیازهای امروز جامعه و نظام اسلامی باشند

مدیر جامعه الزهرا(س) تأکید کرد: پژوهش‌های حوزوی علاوه بر اینکه باید پاسخگوی نیازهای امروز جامعه و نظام اسلامی باشند، باید با نگاهی آینده‌پژوهانه بتوانند با شناخت بحران‌ها و نیازهای فکری آینده جامعه و نظام اسلامی، پاسخ مناسبی برای آنها در اختیار گذارند.

وی با اشاره به سخنان رهبر فرزانه انقلاب مدظله العالی بر لزوم‌ جلوگیری‌ از تحقیقات‌ تکراری‌ و موازی‌، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب مدظله العالی فرمودند: «باید یک‌ مرکز ستادی‌ قوی‌ زیر نظر مدیریت‌ حوزه‌، هماهنگی‌ و هدایت‌ کارهای‌ پژوهشی‌ و تحقیقی‌ را به‌ سوی‌ خلاءها و مسایل‌ مورد نیاز و جلوگیری‌ از کارهای‌ تکراری‌ و موازی‌ عهده‌دار باشد».

مدیر جامعه الزهرا(س) پیشنهاد داد: فرصت را مغتنم شمرده و در محضر مدیر محترم حوزه‌های علمیه برادران، بر علاقه‌مندی و استقبال جامعه الزهرا(س) برای تحقق این فرمایش رهبر معظم انقلاب مدظله العالی و ایجاد یک ستاد قوی در حوزه، با هم افزایی حوزه‌های علمیه برادران و خواهران اعلام می‌کنیم.