شورای عالی انقلاب فرهنگی به همه اهدافش دست پیدا نکرد

۲۲ بهمن ماه ۵۷ تنها نقطه پایان برای رژیم ستم شاهی نبود، بلکه سرآغازی بود برای تحولات عمیق در همه عرصه‌های اجتماع ایران اسلامی بود و بی تردید عرصه فرهنگ از مهمترین آن‌ها به شمار می‌رفت، از این رو پیشوای حکیم انقلاب امام خمینی(قدس سره) همواره بر موضوع فرهنگ بعنوان مهمترین عرصه انقلاب تاکید داشت، تاجایی که در ۲۳ خرداد ۵۹ دستور تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی را صادر کردند، اما بازهم به همین اکتفا نکرده و با صدور پیامی در ۱۹ آذر ۶۳ و با تاکید بر فراگیر شدن انقلاب فرهنگی در همه شئون کشور «شورای عالی انقلاب فرهنگی» با دستور ایشان تشکیل شد.

سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در راستای اعتلای فرهنگ و به مناسبت سالروز تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی در پرونده ای ویژه با نام «هدایتگران فرهنگ» به تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی پرداخته است.

در این پرونده سعی شده به بررسی ابعاد تغییر ساختار فرهنگی، اهمیت فرهنگ و رسانه و تبیین خواست رهبر معظم انقلاب از این شورا پرداخته شود.

جهت پیگیری عملکرد این شورا با دکتر محمد فتحعلی خانی رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی، شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت‌وگویی انجام شده است که در ادامه می خوانید:

رسا- لطفا کمی خود را معرفی کنید

من محمد فتحعلی خانی، دانش آموخته حوزه علمیه قم، با تحصیلات درس خارج فقه و اصول، دارای مدرک دکتری فلسفه از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران هستم.

رسا- شورای عالی انقلاب فرهنگی چگونه نهادی است؟

شورای عالی انقلاب فرهنگی نهادی سیاست گذار در حوزه علم و فرهنگ، که برآمده از انقلاب اسلامی است ولی به جهت دشواری های عرصه فرهنگ، ویژگی های یک نهاد انقلابی در اندازه مورد انتظار رهبری را پیدا نکرده است.

رسا- هدف از تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی چه بوده است؟

هدف از شورای عالی انقلاب فرهنگی اصلاح و ارتقاء فرهنگ، ساختارهای فرهنگی و نهادهای تعلیمی و تربیتی به تراز فرهنگ قرآنی و اسلامی متناسب با مقتضیات عصر است.

رسا- آیا به اهداف خود در این مدت دست یافته است؟

متأسفانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به همه اهداف خود دست نیافته است و عواملی موجب کندی سرعت آن شده و از کارآمدی سازوکارهای این نهاد کاسته است و توفیق این شورا در سیاست گذاری و سمت دهی به فرهنگ را کم کرده است؛ برخی از این عوامل را می توان در این موارد خلاصه کرد:

تهاجم فرهنگی دشمنان انقلاب اسلامی

اقتضاءات فرهنگی ناشی از رشد و گسترش سریع امکانات سایبری و رسانه های اجتماعی

بروز اولویت هایی نظیر شرائط جنگ تحمیلی و جنگ گسترده اقتصادی

محوریت یافتن اقتصاد در برنامه های پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی

رسا- مطالبه رهبر انقلاب از این شورا در رابطه با تحول در قرارگاه اصلی سیاست گذاری چیست؟

به عقیده من شورای عالی انقلاب فرهنگی به جز مداخلات موردی در حوزه فرهنگ و دانش، دو گونه سیاست گذاری را پشت سرگذارده است.

نخست، تلاش در اصلاح قوانین و مقررات حوزه فرهنگ و علم براساس سیاست های مرتکز ذهن اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و دوم سیاست گذاری از طریق تدوین اسنادی نظیر سند مهندسی فرهنگی، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سایر اسناد کلان مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی.

دیدگاه رهبری در دور جدید که از مدتها قبل خطاب به اعضای شورا در مناسبت های مختلف بیان می داشتند، پرداختن به مسائل فراگیر و اولویت دار جامعه با توجه به مقدورات واقعی نیروهای انقلابی است؛ دراین رویکرد به جای هدفگیری قلمروهای گسترده فرهنگی، و غلبه این تصور که همه نهادهای ریز و درشت کشور قابل سامان دهی در آرایشی یکپارچه و همگانی هستند، تصوری انقلابی و قرارگاهی حاکم خواهد شد که نهادها و امکانات در دسترس را به صورت واقع بینانه شناسایی و در جهت مقابله با مسائل مشخص و عینی بسیج می کند.

 در این رویکرد، شورای عالی انقلاب فرهنگی صرفا بر معضلات و فوریت­ های ناشی از تهاجم دشمنان انقلاب اسلامی تمرکز نمی کند، بلکه رهیافتی خلاقانه و مبتکرانه را پیش خواهد گرفت تا از انفعال، خارج شده و فعالانه قلمرو فرهنگ را به سمت تعالی سوق دهد.

رسا- سخنان اخیر رهبر انقلاب درباره شورای عالی انقلاب فرهنگی را چگونه ارزیابی می کنید؟

تلقی بنده از فرمایشات اخیر ایشان در پاسخ پرسش قبل منعکس است؛ استعاره «قرارگاه» از سوی رهبر معظم انقلاب، گویای روش کار مطلوب برای شورای انقلاب فرهنگی از منظر ایشان است ولی باید با تمسک به دیگر سخنان ایشان درباره مقصد و محتوای مطلوب ایشان در قلمرو فرهنگ از سوء فهم در خصوص این استعاره جلوگیری شود.

رسا- چگونه شورای عالی انقلاب فرهنگی منعکس کننده نقطه نظرات اندیشمندان حوزوی می شود؟

در حال حاضر شورای تخصصی حوزوی که از شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی است، مسیر رسمی ارتباط حوزه با شورا است؛ البته این مسیر، افزون بر حضور شخصیت­ های حوزوی در شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

تجربه بیش از یک دهه شورای تخصصی، گواهی است بر اینکه ظرفیت حوزه برای تأثیرگذاری گسترده و عمیق در فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی به مراتب بیش از چیزی است که اکنون وجود دارد؛ امیدواریم نهادهای حوزوی با ارتقاء سطح نگرش سیاست­ گذارانه خود در اندازه­ ای بیش از فعالان عادی قلمرو فرهنگ، به کمک شورای عالی انقلاب فرهنگی روی آورند.