به زودی علوم انسانی اسلامی دیجیتال رونمایی می‌شود

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام و المسلمین محمد حسین بهرامی رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در مراسم رونمایی از کتابخانه کلام اسلامی نور گفت: نزدیک سه دهه از فعالیت مرکز می گذرد و کار بر روی فناوری دیجیتال بسیار فرق کرده که می توان فعالیت های مرکز را در سه نسل خلاصه کرد.

وی افزود: آثار این مرکز در حوزه حدیث واجد تمام منابع حدیثی شیعه در حوزه دیجیتال به همراه دقت ها و برچسب گزاری هایی بوده که در نسخه کاغذی آن امکان این دقت ها نیست؛ عمده کتب حدیثی اعراب گذاری شده اند و کتابخانه دیجیتال ما 70هزار جلد منابع اصلی رشته های علوم اسلامی را با قابلیت های جستجوی پیشرفته دارد.

حجت الاسلام والمسلمین بهرامی گفت: نسل دوم فعالیت های مرکز در فضای فناوری اطلاعات در محور علوم اسلامی رفع نقص جستجو های لفظی بود چرا که مشکلی که وجود داشت مفهوم لابه لای الفاظ مخفی می شد و بسیاری از نتایج لازم نمایش داده نمی شد و یا حاق مطلب را نمی رساند؛ جمعی از فرهیختگان مرکز مسیری پیش گرفتند که به صورت مبنایی با یک سری روش های ابداعی در بستر نرم افزار ها در قالب های جدید ارائه شد.

وی اظهار داشت: علومی که دارای محتوای حجیم و متنوعی هستد و ساختار و درخت واره منظم ندارند مانند حدیث و تفسیر، تحلیل موضوعی صورت گرفت؛ مثلا در کتاب بحارالانوار هر روایتی چکیده شده و کلیدواژه و نمایه استخراج شده است و با جستجوی کلمه مورد نظر که ممکن است در متن حدیث هم نیامده باشد اما با این کار موضوعی روایات مرتبط با کلیدواژه مورد نظر کاربر آورده می شود.

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری نور گفت: بخش قابل توجهی از محتوای علوم اسلامی در بستر فناورانه جمع آوری شد که اصلا در نسخه کاغذی امکانش وجود نداشت؛ در 20 سال گذشته دو گروه معجم الفاظ بحار الانوار را نوشتند که اگر با شرایط کاغذی قرار بود استفاده شود هر کسی امکان استفاده نداشت؛ پژوهشگر های مرکز برای رسیدن به این نرم افزار ها تلاش کردند.

وی تأکید کرد: در علومی که ساختار مند هستند درختواره تدوین شد و این امر سبب می شود مجموعه کلام یا فقه در یک درختواره به عنوان سیر طی شده ملاحظه شود؛ با دو چالش در نرم افزار های نسل دوم مرکز روبرو بودیم که حجم کار زیادی برد چرا که این نرم افزار به علت تخصصی بودنش پیچیدگی های زیادی دارد و مخاطب هم آموزش لازم را برای بهره مندی از خروجی فعالیت های دسته دوم بهره مند نشده اند.

حجت الاسلام و المسلمین بهرامی تأکید کرد: کاری مثل نور السیره مظلوم واقع شده و حجم زیادی از مطالب تاریخی تحلیل شده مورد استفاده قرار نمی گیرد و یا نرم افزار درایه النور که خیلی ها به عمق محتوای نرم افزار وارد نمی شود؛ تلاش داریم در بازآفرینی، این نرم افزار سهل الوصول تر باشد و مثل اتفاقی که در درختواره کلام افتاده در دیگر نرم افزار ها انجام دهیم و همچنین ساده سازی و آموزش را برای رفع این دو چالش انجام شده است.

وی با اشاره به مسیر طی شده در مرکز نور گفت: نسل سوم مسیر مرکز تحقیقات کامپیتوری علوم اسلامی در به کارگیری هوش مصنوعی است و اگر زمانی وقت زیادی برای تایپ کتب گذاشته می شد امروز به صورت ماشینی به متن تبدیل شده و حتی با همین فناوری مباحث ادبی نیز انجام می گیرد و با همین فناوری پیدا کردن نسخه های مختلف یک روایت در حال انجام است که کاربر بتواند به راحتی استفاده کند؛ در مرکز 30 محصول مبتنی بر هوش مصنوعی انجام شده است و دنیا به سمت فربه کردن رشته ای به عنوان علوم انسانی دیجیتال می رود که در این مرکز نیز به دنبال آن هستیم.

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی خاطرنشان کرد: به دنبال این هستیم تمام مراحل پژوهش از تحقیق، استنتاج و بازخوردگیری با هوش مصنوعی انجام گیرد که اگر ما انجام ندهیم در موضع انفعال با دشمن قرار می گیریم چرا که با پردازش اطلاعات منابع دینی ما شبهات زیادی وارد خواهند کرد که نباید دست ما خالی باشد.

وی در پایان گفت: برنامه داریم از آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم انسانی اسلامی دیجیتال در هفته پژوهش رونمایی شود که گام بلندی در علوم کامپیوتری اسلامی خواهد بود.