گزارشی از گردهمایی فعالان حوزه هوش مصنوعی و علوم اسلامی

دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: این ستاد علاوه بر ۵ نهاد کلان حوزوی ۱۲ نهاد مؤثر حاکمیتی را نیز دربردارد و همچنین از ظرفیت ۱۰ نفر از متخصصین حوزه فناوری‌های هوشمند در موضوعات هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، بلاکچین، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بهره می‌برد.

 حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا سپس ضمن اشاره به اهمیت شناخت جایگاه هوش مصنوعی در علوم راهبردی گفت: تکنولوژی‌های اطلاعاتی به یکباره قواعد را جابجا کرده، مرزها را تغییر داده و جهان جدیدی را به وجود آورده‌اند.

وی گفت: ایران نیز همچون کشورهای مختلف دیگر در حوزه تکنولوژی‌های اطلاعاتی اقدامات و برنامه‌ریزی‌های راهبردی داشته است؛ تا جایی که نقش مرجعیتی در فضای بین الملل پیدا کرده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: حوزه‌های علمیه با استفاده از هوش‌مصنوعی توانسته‌اند منابع دیجیتالی را در اختیار طلاب قرار دهند و امر پژوهش و تولید علم را سرعت بخشیده اند.

وی گفت: حوزه که از فرصت این فناوری ها دارد استفاده می برد و باید ببرد، عقبه فرهنگی این علوم را نیز باید در نظر بگیرد و مراقب آمدن آن هم باشد.
حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا خاطرنشان کرد: در حوزه نانو بیشتر به صورت تکنیکال برخورد می شود؛ اما در حوزه هوش مصنوعی فضای فیزیکال بیشتر جریان دارد و درک و احساس همه از طریق صفر و یک های جهان دیجیتال در حال شکل گیری است.

وی اظهار کرد: قاعدتاً حوزه های فناوری ما را با مسائل مستحدثه ای روبرو می کنند که نیاز به پاسخگویی فقهی، حقوقی و اخلاقی هستند؛ این موضوعات می طلبد در حوزه های علمیه مورد شناخت و پاسخگویی بوسیله احکام تجهیزی واقع شوند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: حوزه اگر در این بخش ها فعال باشد عقبه نظام اسلامی و جهان اسلام را تقویت می نماید.

حجت الاسلام محسن انبیائی سپس با اشاره به روش استنباطی مقام معظم رهبری در مواجهه با موضوع تکنولوژی هوش مصنوعی افزود: در روش استنباطی مقام معظم رهبری ادله اصول عملیه انصراف دارند؛ یعنی در مسائل این‌چنینی نه برائت و نه احتیاط جاری می شود.

وی گفت: در مورد هوش مصنوعی با عناوین متعددی روبرو هستیم که ممکن است برخی از آن ها در فقه حرام باشند و برخی حلال به شمار آیند.

این محقق حوزه علوم اسلامی و فناوری های هوشمند خاطرنشان کرد: بررسی فلسفه هوش مصنوعی ضرورت اولیه ما در این رابطه است که حوزه های علمیه باید حتماً به آن بپردازند.

وی گفت: اینکه هوش مصنوعی در چه بستری شکل گرفت و در آینده به چه سمت و سویی خواهد رفت دو مسئله مهم هستند که باید در پژوهش های ما حوزویان مورد توجه قرار گیرند.

حجت الاسلام انبیائی گفت: در مورد هوش مصنوعی می توان گفت آنچه را که در فیلم های تخیلی دیده می شود در زندگی حقیقی به وسیله این تکنولوژی دیده خواهند شد.

دکتر سید سعید حسینی در ادامه این گردهمایی به ایراد نکاتی در موضوع اهمیت بومی سازی فناوری اطلاعات در کشور پرداخت و گفت: از نقطه نظر راهبردی باید قبل از اینکه در مورد هوش مصنوعی صحبت کنیم باید از بسترهای داده هوش مصنوعی بحث نماییم؛ قرآن کریم و سایر کتب دینی ما منابع و بسترهای داده هوش مصنوعی هستند.

وی تصریح کرد: از نظر من که در کشورهای اسلامی فعالیت می کنم باید ما شبکه های اجتماعی را بومی سازی کنیم.

این استاد دانشگاه صحار عمان ضمن اظهار نگرانی از استفاده مردم جهان اسلام از شبکه های اجتماعی خارجی اظهار کرد: ما داده هایمان دارد توسط واتساپ جمع آوری می شود؛ داده های نوشتاری، صوتی و ویدیوئی ما توسط دشمنان ما در حال جمع آوری هستند.

دکتر سید سعید حسینی با اشاره به لزوم حمایت مراجع عظام تقلید عنوان داشت: مراجع محترم تقلید باید در این زمینه به ما کمک کنند؛ داده های ما در حال حاضر دارند در اختیار کشورهای بیگانه قرار می گیرند و آن ها در حال طراحی الگوریتم های راهبردی خود در مورد ما هستند.

حجت الاسلام سعید صراف زاده با اشاره به مباحث مرتبط با پژوهش در حوزه هوش مصنوعی گفت: یکی از چیزهایی که در بحث هوش مصنوعی اثرگذار و دارای نقش است «هدف به کارگیری» و دومین موضوع «کاربست های هوش مصنوعی» است.

وی افزود: به نظر می‌رسد هوش مصنوعی در فرآوری اطلاعات، دخالت در موضوع شناسی، بررسی خطا و انجام استنتاج می تواند نقش ایفا کند و این ها از کاربست های این تکنولوژی به شمار می‌روند.

عضو شورای سیاست گذاری کلان پروژه هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: محدودیت‌های دسترسی به داده‌های تجمیع شده، مبانی نظری و روش های مورد استفاده در نرم افزارها نمونه هایی از حوزه‌های کاربست علوم اسلامی در فضای هوش مصنوعی هستند.

دکتر محمدرضا قاسمی در پایان این گردهمایی از تشکیل سه کارگروه مطالعات تحلیلی و راهبردی، کارگروه علمی در قالب فقهی، فلسفی، حقوقی، اخلاقی و پیامدهای اجتماعی و همچنین کارگروه فنی با محوریت کاربست هوشمندانه هوش مصنوعی در تولید دانش اسلامی از امروز در ستاد فناوری های هوشمند حوزه های علمیه خبر داد.

وی گفت: از تمامی متخصصین، صاحب‌نظران و دغدغه‌مندان دعوت می‌شود از طریق پایگاه رسمی ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه به آدرس itsetad.ir  برای عضویت در کارگروه‌ها و شرکت در فراخوان‌ها ثبت نام کنند.

لازم به ذکر است: در این گردهمایی از نشان ستاد راهبری فناوری های هوشمند حوزه های علمیه توسط حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا رونمایی شد./1399/