انتشار نخستین کتاب مستقل در تبیین اندیشه های اصولی آیت الله سیستانی

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، کتاب «حکم، سنت و شریعت؛ خوانشی از دیدگاه های اصولی آیت الله سیستانی» که به تبیین و ارائه برخی دیدگاه های راهگشا و پیشرو آیت الله سیستانی در مباحث اصولی به زبان فارسی می پردازد، به قلم حمید رضا تمدن و علی الهی خراسانی تحقیق و تدوین گشته و از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام) که از انتشارات برتر در نشر کتب دانشگاهی در زمینه علوم انسانی اسلامی است به زیور طبع آراسته شده است.

یکی از تأثیر گذار‌ترین و برجسته‌ ترین و با نفوذترین مراجع تقلید شیعه امامیه و از بزرگان مکتب تشیع در عصر حاضر، حضرت آیت‌ الله العظمی سیدعلی سیستانی (دام‌ ظله) است که از نامورترین شاگردان مرحوم آیت ‌الله العظمی خوئی (قدس ‌سره) به شمار می رود و در نبوغ و دانش و فضل و شایستگی، یکی از سرآمدن مراجع کنونی هستند.

آیت الله سیستانی از نظر جایگاه علمی دریای معلومات مختلف و متنوعی هستند که در طول شصت سال تحقیق و پژوهش و مطالعه کتب و منابع مختلف به آن نائل آمده اند. معظم له یک فقیه دور اندیش، اصولی متبحر، رجالی سرشناس و یک شخصیت ذو ابعاد در مباحث مختلف است که از ایشان آثار فقهی، اصولی، رجالی، کتب فتوایی و تقریرات متعدد در مباحث مختلف به رشته تحریر درآمده است.

از ویژگی های شاخص شخصیت علمی آیت الله سیستانی می توان از تلفیق و پیوند مکاتب مختلف فقهی در عصر حاضر نام برد. ایشان توانسته با ذکاوت و عقلانیت خود، مکاتب مشهد، قم و نجف را به هم پیوند دهد و با تلاش های خود و از رهگذر تلمذ در محضر اساتید عظام، مکاتب نجف اشرف را در بحث اصول و فقه خود، جمع ببندد. در تفقه و نگرش های اصولی آیت الله سیستانی، آرای میراز مهدی اصفهانی از «مکتب مشهد»، سید حسین طباطبایی بروجردی از «مکتب قم» و سید ابوالقاسم خوئی از «مکتب نجف» مشهود است. ویژگی متمایز دیگر شخصیت علمی حضرت آیت الله العظمی سیستانی، تخصص، کاردانی و توانایی در فقه عام و احادیث عامه است، ویژگی سوم شخصیت علمی ایشان وارد کردن نظریات برگرفته از علوم دیگر به بحث فقه و اصول است.

از مشخصه های بارز علمی حوزه علمیه نجف نیز که ایشان در آن جا کرسی تدریس داشتند و درحال حاضر در مقام افتا و انجام رسالت مرجعیت شیعیان در شهر نجف مشغول هستند، تنوع مکاتب و روش های تدریس در آن است که از اندیشه های مختلف فکری در این حوزه استقبال می شود. به طوری که روش فقهی در حوزه نجف اشرف مبتنی بر تحقیق و تجدید است و به تتبع کلمات و تفسیر آنها منحصر نمی شود بلکه بر تحقیق قواعد و تنقیح آنها نیز مبتنی است و هر فقیه و یا مجتهدی در نجف اشرف تلاش می کند که طرح جدیدی در سطح قواعد مختلف فقهی ابداع کند.

با توجه به معرفی و شناخت اجمالی که از شخصیت علمی این فقیه دور اندیش ذکر شد، کتاب حاضر به ارائه خوانشی از برخی دیدگاه ها و نوآوری های اصولی آیت الله سید علی سیستانی در احکام، سنت و شریعت اسلامی می پردازد که برای نخستین بار به زبان فارسی توسط نگارندگان آن مطرح شده است و نشان دهنده گوشه ای از جایگاه برجسته علمی ایشان است.

آنچه باعث تدوین این کتاب شده است، نوآوری ها و اندیشه های راهگشای آیت الله سیستانی در مباحث فقهی و اصولی و رجالی است که توجه و اهتمام به آن ها از سوی اندیشمندان علوم اسلامی می تواند این علوم را چند گام به پیش ببرد.

اندیشه هایی همچون اعتقاد به دگرگونی گفتمان اصول و اصول فقه و استظهار از متون با از بین رفتن نظام «عبد و مولا» و جایگزینی نظام قانونی یا توجه به متون دینی در پرتو اهداف ثابت و مسلم شریعت و ارزیابی اخبار و روایات با توجه به این اهداف و مقاصد است. همچنین ارائه تصویری از تاریخ فقه و فقیهان امامیه ضمن تبیین معنای قیاس و وجه نسبت دادن آن به فقیهان شیعی و نهایتا توجه به «مناطق فراغ تشریعی» و لزوم در نظر گرفتن «شأن ولایی امامان» و تأثیر آن بر «تعارض روایات» و نیز قانون گذاری های دنیای امروز، همگی نشان از لزوم طرح و تبیین اندیشه های نوآورانه ایشان و سپس نقد و بررسی آن توسط متخصصان این عرصه است.

کتاب حاضر در پنج فصل توسط نگارندگان آن تنظیم و سامان یافته است. در فصل اول به شخصیت علمی و مکتب اصولی آیت الله سیستانی پرداخته می شود. در فصل دوم از یکی از نظریات آیت الله سیستانی با عنوان نظریه اعتبار قانونی و ابعاد مختلف آن سخن به میان می آید. فصل سوم نیز به بحث از نظریه روح شریعت در مباحث اسلامی همت گماشته می شود. بحث ابن جنید و مسئله قیاس و دیدگاه آیت الله سیستانی در این مسئله در فصل چهارم بررسی می شود و در نهایت در فصل پنجم به تبیین شناخت حکم ولایی و مبحث منطقه الفراغ از منظر آیت الله سیستانی پرداخته می شود.

در نگارش این کتاب تقریرات دروس رجال، حدیث، فقه و اصول آیت الله سیستانی از ابتدا تا انتها مطالعه شده تا چنانچه نظری به ایشان منتسب می شود دارای پشتوانه قابل اتکا باشد. بیان این نکته ضروری است که با وجود مستند بودن مطالب این کتاب به آراء ایشان، اما مطالب این کتاب در نهایت، فهم و خوانش نویسندگان از این آراء و اندیشه هاست و تلاش شده از پرداختن تفصیلی به مسائل تا حد امکان پرهیز شود تا راه برای پژوهش های بعدی هموار شود.

لازم به ذکر است جناب اقای حمید رضا تمدن یکی از نگارندگان این اثر، در زمینه اندیشه های آیت الله سیستانی پایان نامه ای را برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد خود در رشته فقه و مبانی حقوق در دانشگاه امام صادق (علیه السلام) با عنوان «نقش یابی مقاصد شریعت در اجتهاد شیعی» به رشته تحریر دراورده که علاقه مندان به دیدگاه های آیت الله سیستانی می توانند به این پایان نامه برای شناخت هر چه بیشتر این اندیشه های راهگشا در مباحث اسلامی مراجعه کنند.

کتاب «حکم، سنت و شریعت؛ خوانشی از دیدگاه های اصولی آیت الله سیستانی» در قطع رقعی و با قیمت 28000 هزار تومان و در 183 صفحه از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. برای تهیه این اثر و سایر آثار دانشگاه امام صادق علیه السلام می توانید با شماره 02166954603 تماس حاصل نمایید.

افزون بر این علاقه مندان می توانند برای شناخت هرچه بیشتر ابعاد مختلف شخصیتی آیت الله سیستانی(حفظه الله) به کتاب «فقیه دوراندیش» به قلم استاد محمد جواد مروجی طبسی که در سال 1398 منتشر شده است، مراجعه کنند. این اثر، مفصل‌ترین و جامع‌ترین کتابی است که راجع به زندگانی نامه آیت‌الله سیستانی و ابعاد شخصیتی ایشان به رشته تحریر درآمده است./826/