شناخت بهتر تقی زاده در کتاب زندگی و زمانه

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت هشتم بهمن ماه سالمرگ سید حسن تقی زاده کتابی در مورد شخصیت و کارهای سیاسی او خدمت دوست داران کتاب معرفی می شود.

بررسی و شناخت تاریخ معاصر ایران، بدون شناخت انقلاب مشروطه، علل و عوامل، ریشه های انحراف، علل پیدایش استبداد رضاخانی از دل این انقلاب و موضوعاتی از این دست میسر نخواهد بود؛ در این بررسی، رجال و شخصیت های مؤثر تاریخ معاصر سهم به سزایی دارد.

در بررسی رجال عصر مشروطه، سید حسن تقی زاده از چهره های مؤثر به شمار می رود. وی که در بین چهره های روشنفکر غربگرا، از شهرت خاصی برخوردار است، نه تنها شعار «از ناخن پا تا موی سر باید غربی شد» را سرداد، بلکه به تعبیر خود «اولین بمب تقلید از غرب را در ایران منفجر کرد» و در نهایت به این آموزه ها نیز عمل نمود.

سید حسن تقی زاده از چهره های صاحب نام و ذی نفوذ در دستگاه وابسته ماسونی بود و تا مرتبه «استاد اعظم»ی ترقی کردو از همین راه عده ای از اهل قلم و فرهنگ این مرز و بوم را به تشکیلات فراماسونری ساخت؛ هر چند برای فرار از بیان واقعیات تاریخی و کتمان وابستگی اش به لژهای ماسونی، تجاهل کرده و آن را افسانه ای بیش نمی خواند.

از دیگر اقدامات ناپسند تقی زاده که البته در مقام پاسخگویی و در توجیه عملش، خود را «آلت فعل»ی بیش ندانسته، تمدید قرارداد دارسی در عصر رضاخانی است. این اقدام وی در 1933 م. مُهر ننگی دیگر از وابستگی را بر پیشانی اش نشاند؛ ننگی که تا پایان عمر توان زدودن آن را نیافت.

وی که مبلغ جدایی دین از سیاست بود، در مقابل دین، دیانت و روحانیت ایستاد؛ گواه اقدامات وی، مشارکتش در ترور شهید آیت اللّه سید عبداللّه بهبهانی است. این اقدام وی را منفور اهل فتوی گرداند و با صدور فتوای مرحوم آخوند خراسانی و احراز «فساد سیاسی»اش، صلاحیت او برای حضور در مجلس شورای ملی رد شد.

بررسی زندگی سیدحسن تقی زاده، شاید نکات کم و بیش مثبتی در عرصه های تحقیقی، ادبی و تاریخی به وی نسبت دهد، اما در میدان عمل، سیاست و حکومت، اقدامات خائنانه وی و اطاعت محض از استادان غربی اش، از او چهره ای ساخت که حتی نزدیکترین دوستان و فرزندان فکریش نیز نتوانستند آن طور که باید و شاید از او دفاع کرده و تطهیرش کنند.

انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، کتاب زندگی و زمانه سیدحسن تقی زاده، نوشته علی علوی را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

1. در کتاب زندگی و زمانه سید حسن تقی زاده با این عناوین آشنا خواهید شد:

2. تبریز زادگاه تقی‌زاده یکی از مهمترین مراکز نوگرایی

3. تقی‌زاده؛ کودکی تا مشروطه

4. تقی‌زاده در دوره اول مجلس

5. نقش انجمن‌ها،کمیته‌های مخفی و لژهای فراماسونی در نهضت

6. هیئت مدیره و دادگاه عالی

7. سخنی پیرامون فرقه «اجتماعیون - عامیون»

8. دوره دوم مجلس و احزاب سیاسی در ایران

9. خروج تقی‌زاده از کشور

10. تقی‌زاده از بازگشت به ایران تا خروج رضاخان از کشور

11. اوضاع ایران پس از جنگ جهانی دوم

12. لژهای فراماسونی در ایران

13. مقدمات تشکیل مجلس مؤسسان و مجلس سنا

14. مجلس سنا و حوادث ملی شدن نفت

15. موضع تقی‌زاده در برابر اصلاحات ارضی در دولت امینی

ویژگی های اثر

1. پرداختن به تاریخ معاصر ایران

2. معرفی زندگی و شخصیت سید حسن تقی زاده

3. مواضع و دیدگاه های سید حسن تقی زاده

4. مشخص کردن نقش سید حسن تقی زاده در انقلاب مشروطه

برشی از کتاب

در صفحه 165 و 166 این کتاب در مورد مشروطه این مطالب نگاشته شده است:

حیدرخان عمواوغلی، خود نقل می کند. می گوید: «پس از تفصیلات مسجد جمعه و رفتن به حضرت معصومه قم، اول کسانی که به سفارت انگلیس متحصن شدند طلاب مدرسه سپهسالار بودند که هر یک را پنج هزار دینار[پنج ریال] پول داده به سفارت فرستادم، چون مشغول سیم کشی چراغ برق به مسجد سپهسالار بودند و من هم برای سرکشی به آنجا می رفتم، لهذا با طلاب صحبت کرده موفق شدم.

پس ازمراجعت علما از قم، مظفرالدین شاه دستخطی در باب مشروطیت داد که بعضی نواقص داشت. اشخاصی که با ما، هم عقیده بودند از خارج شدن مردم از سفارت مانع شده آن فرمان را قبول نکردند تا اینکه شاه مطابق میل و پیشنهاد ملت یعنی مجتمعین سفارت فرمان مشروطیت را امضا نمود.

از آنجایی که متحصنین سفارت مطلقا اطلاعی از وضع مشروطیت نداشته و ترتیب آن را مسبوق نبودند فلهذا هیئتی از عالمان مملکت همیشه دستورالعمل های باطنی خودشان را به آنها تلقین می نمودند که من هم جزء آن هیئت مشغول کار بودم. می توانم بگویم که اغلب دستورها از خانواده مرحوم صنیع الدوله بیرون می آمد.

زمان انتخاب وکلا رسید، جهد کاملی داشتیم که اشخاص عالم برای وکالت انتخاب شوند. یک حوزه غیر منظمی از جوانان اهل بازار تشکیل داده شده بود که موقع لازمه بالضروره جمع شده و شور می نمودند. سعی کردیم که آنها را تحت یک اصولی آورده منظم نماییم و به این نقشه موفق شده دو قسم حوزه تشکیل شد: یکی حوزه خصوصی که عبارت از هفت نفر بود، دیگری حوزه عمومی که اشخاص زیاد[ی] از خوبان اهل بازار در آنجا عضویت داشتند.

انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی کتاب ««زندگی و زمانه سید حسن تقی زاده» را در قطع رقعی و در 600 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به آدرس: تهران، خیابان شهید دستگردی(ظفر)، نبش گوی آبادی، پلاک 75، تلفن: 26705079 021 مراجعه کنند./826/