شبکه ملی اطلاعات؛ تهدید یا فرصت

خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، امروزه با پیشرفت علوم و تغییر سبک زندگی، زندگی ما دچار تغییرات فراوانی شده است. یکی از مهم ترین ابعادی که در زندگی ما باعث تغییرات فراوان شده، فضای مجازی است. فضای مجازی عرصه ای است که در آن چه خوب و چه بد، باعث تغییرات فراوانی در زندگی ما شده است. این عرصه که در خود فرصت ها و تهدیدات فراوانی دارد از موضوعات داغ امروز شده است. اتفاقات ناگوار فضای مجازی باعث حساسیت جامعه شده و تقاضا برای کنترل و نظارت بر آن را به درخواست عمومی تبدیل کرده است.

به همین مناسبت خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت و گویی با حجت الاسلام حسنی از پژوهشگران دفتر مطالعات اسلامی فضای مجازی انجام داده که در ادامه می خوانید:

رسا - با توجه به مسائل اخلاقی پیش آمده در فضای مجازی نظر شما در این رابطه چیست؟

باید دقت داشته باشیم که هیچ وقت نباید با یک نمونه حکم به خوبی و یا بدی یک جامعه کنیم. این امر مورد تأکید اساتید مطالعات اجتماعی است. اصولا یک نمونه  نشان دهنده خوبی و بدی یک جامعه نیست و فرد بالذات هم  اصطلاحا نیست. یعنی اینگونه نیست که یک نمونه‌ در تمام نمونه های دیگر جریان داشته باشد و برایند کلی جامعه شود. من برای اینکه معلوم شود که در جامعه ما چقدر بد و خوب بودن متأثر از فضای مجازی است مثالی برای شما می زنم. این را می توان از مقالات موجود درباره تاریخ معاصر دید.

در دوره صفوی نه رادیو، نه تلویزیون و نه فضای مجازی داشتیم. آغاز تاریخ معاصر ایران هم بوده است. برای اینکه بدانید میزان فساد در آن زمان چقدر بوده، همین مقدار اشاره می کنم که یکی از مواد توبه نامه شاه طهماسب این بوده که مالیات از از بیت اللطف ها(روسپی خانه) دیگر از این به بعد اخذ نکنند. یعنی بیت اللطف مالیات بر درآمد داشته اند. می خواهم این رو بگویم که آیا مسائل فساد که در جامعه امروز ما وجود دارد درباره آن یک مطالعه علمی صورت گرفته است. اینکه ما بگوییم وضعیت فساد چه فساد عقیدتی چه فساد اخلاقی فرهنگی و مانند اینها در طول تاریخ اینقدر کم بوده و با پیدایش فضای مجازی ناگهان زیاد شده است.

رسا - آیا مظاهر و نمودهای بیرونی بیشتر نشده ؟  

من نمودهای بیرونی را قبول دارم و فضای مجازی را بی تأثیر نمی دانم، ولی فضای مجازی تأثیر معنا داری در فساد نگذاشته است.

رسا - آیا اسباب فساد را فراهم تر نکرده؟

فاسد متناسب با هر زمانی اسباب فساد خودش را به دست می آورد. ما چقدر نسبت به فرزندان مان باید بدبین در فضای مجازی باشیم. من یک آماری را خدمت شما می دهم کسی که کارهای فنی را بلد باشد می تواند این آمار را بدست آورد. در قضیه بنزین و فتنه ۹۸ اینترنت قطع شد و حدود ۵ درصد کشور اینترنت داشتند. از این تعداد ۵ درصد نصفش تقریباً مراکز امنیتی و این گونه جاها بوده است. نصفش جاهای دیگر بوده اند.

مراکز امنیتی که استفاده از سایت های مستهجن نمی‌کنند و به خاطر شدت نظارتی که برایشان است امکان استفاده از این سایت های مستهجن را ندارند. اما در این مدت کوتاه میزان جستجوی فیلم‌های مستهجن از میزان آن قبل از قطع شدن اینترنت بیشتر شده بود. یعنی آن دو و نیم درصد که اینترنت داشتند بیش از کل کشور فاسد هستند.

اساساً طبق قواعد فقهی که داریم من بی اعتمادی به مؤمن را جزء گناهان بزرگ می دانم و مردم ایران را غالبا مردمی مومن می شمارم. البته ادعا نمی کنم که فساد نیست اما ادعا می کنم که مردمی قابل اعتمادی داریم. این را هم بگویم که اصالت را هم بر عدالت نمی گذارم. بنده قائلم که اصل بر توقف است و نه اصل بر عدالت و نه اصل بر فسق است. اما از باب اعتماد، مؤمن را قابل اعتماد می دانم. ببینید فضای مجازی وقتی داریم درباره آن صحبت می‌کنیم این فضای مجازی یک زمینی است که در این زمین می توانند همه حرف بزنند. من اگر بگویم که در این زمین حرف نزن درآن زمین حرف نزن و بیا در زمینی حرف بزن که من آن را دائما رصد کنم آن وقت واقعاً چه اتفاقی می افتد.

رسا - آیا غربی ها فضا را کاملا امنیتی نکرده اند؟آیا داده های ما همواره در حال رصد آنها نیست؟

غربی ها هم اگر انجام می دهند معیار ما نیستند. ما مدعیان لیبرالیسم و اقتدارگرایی نیستیم. ما به مؤمنان خود اعتماد داریم و آمریکایی‌ها معیار ما نیستند. غربی‌ها توجیه لیبرالی برای کارهای خود درست می کنند. ما کاملاً ساده لوحانه می گوییم که من می خواهم در زندگی تو تجسس کنم. در زندگی مؤمن می خواهیم تجسس کنیم. ما یک بحث نظارت داریم یک بحث تجسس داریم. نظارت اشکال ندارد ولی تجسس حرام است.

اساساً فضای مجازی را ما نباید طوری درست کنیم که این فضا، یک فضایی باشد که شخص کاربر کارت ملی بیندازد روی گردنش و هر جایی که می رود با کارت ملی برود و بیاید هیچ کسی در این فضا دوام نمی آورد. پلتفرم های ایرانی مانند کلوپ قبل از غربی ها شروع شد زمانی در کلوپ 3 یا 4 میلیون نفر عضو بودند تا آنجا که من می دانم اخیراً هم بسته شد. ما قبل از جیمیل، ایمیل ایرانی داشتیم که باز هم بسته شد کاملا ایرانی هم بود. اینکه دائماً داد کشیده شود که همه چیز باید ایرانی شود تا بشود نظارت کرد تا بتوانیم ببینیم چه کسی تخلف کرده چه کسی تخلف نکرده نتیجه خوبی در پی نخواهد داشت.

رسا - آیا شبکه ملی اطلاعات را شما مفید می دانید و آیا این شبکه نباید گسترش پیدا کند؟

شبکه ملی اطلاعات اینترنت داخلی نیست، یک شبکه ای است در درون اینترنت. من سه کار ویژه برای آن می شناسم. اول این است که این شبکه باعث می شود که هزینه ها کم شود. دوم اینکه سرعت در این شبکه بالا می رود. سوم اینکه در صورتی که ما دچار تحریم اینترنت شویم در این صورت اینترنت داخل ما قطع نمی شود و ادامه پیدا می‌کند. تصویر من از اینترنت داخلی این است اما تصویر دوستان دیگر از اینترنت این است که تمام جهان را قطع می‌کنیم و فقط برای ایران و برای افراد خاصی باز می کنیم. راحت هم این حرف را می‌زنند.

من به شدت با این مسأله مخالفم چرا جهان نباید مؤمنان ایرانی را ببیند. این مؤمن کسی است که در بعضی جاها ممکن است به گناه هم بیفتد اما روال کلی زندگیش روال مؤمنانه است. این مؤمن ممکن است در عروسیش فلان اتفاق هم بیفتد اما مؤمنی است که نام و راه امام حسین(ع) و راه عاشورا را ادامه می دهد. در فضای حقیقی همین مؤمن علیه دشمن حرف می زند. به وسیله این افراد ما قدرت پیدا می کنیم.

این نکته خیلی مهم است که مردم و مؤمنان را گناهکار و متمایل به گناه نبینیم. من نظارت را قبول دارم و کاملا عالی است، اما بین نظارت و تجسس یک دیوار بزرگ وجود دارد تجسس حرام است ولی نظارت واجب است. ما در فضای مجازی به همین مردم نیاز داریم.

رسا - در پایان اگر مطلبی مانده بفرمایید؟

حضرت آقا درباره فضای مجازی تعبیری دارند به این مضمون که میلیونها وارد بشوند و کمپین تشکیل بدهند.

عین عبارت ایشان این است که «بنشینید، فکر کنید، بعد یک جبهه‌ی ضدّصهیونیستی و ضدّآمریکایی [تشکیل بدهید]. امروز وسیله‌ی ارتباط هم آسان است، دیگر نامه‌نگاری و پست و تلگراف و مانند اینها لازم ندارد. در فضای مجازی تماس بگیرید، کمااینکه در موارد مشابهی این کار انجام گرفته. به قول این فرنگی‌مآب‌ها یک کمپین‌های عمومی دنیای اسلامی تشکیل بدهید علیه تسلّط آمریکا، از لحاظ ضدّیّت با سیاستهای آمریکایی و سیاستهای صهیونیستی. میلیون‌ها عضو وارد این مجموعه بشوند، وارد این جریان فکری بشوند و برایشان خوراک تهیّه کنید؛ آن‌وقت آنها هم برای شما خوراک تهیّه میکنند، چون در دنیای اسلام هم بالاخره افکار خوب دانشجویی وجود دارد؛ یک جمعیّت عظیم دانشجویی در دنیای اسلام به وجود بیاورید».

این میلیون ها ممکن است خطاهایی هم داشته باشند، اما با این میلیون‌ها ما قدرتمند هستیم. نه با چند ده هزار نفری که حداکثر در بهترین شرایط وارد بشوند. ما با این چند ده هزار نفر قدرتمند نخواهیم شد./826/