سامانه شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد کتابخانه‌ها رونمایی شد

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مراسم رونمایی از سامانه «شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد کتابخانه‌ها» در قالب برنامه‌های بیست هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با حضور امین متولیان معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی، مهدی رمضانی معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی، محمد هادی ناصری مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان تهران، سجاد محمدیان سرپرست دفتر پژوهش و آموزش نهاد کتابخانه‌ها، مرضیه مجیدی کارشناس مسئول آمار و پژوهش استان تهران و محمدپور، نماینده شرکت نداگستر ایرانیان و مجری این طرح پژوهشی، یکشنبه ۲۵ آبان در کتابخانه مرکزی پارک‌شهر تهران برگزار شد.

متولیان، در این‌مراسم با اشاره به روند فعالیت‌های پژوهشی کتابداران و کارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: راه‌اندازی سامانه «شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد» می‌تواند عاملی موثر در جهت تقویت حوزه پژوهش به نفع کتابخانه‌های عمومی کشور باشد.

تلاش برای نظام‌مند کردن فعالیت‌های پژوهشی در نهاد کتابخانه‌ها

وی با اشاره به سابقه حمایت از پژوهش و فعالیت علمی در نهاد کتابخانه‌ها گفت: در سیر تحولات تاریخی پژوهش امروز به معنایی از آن نزدیک شده‌ایم که چند شاخصه دارد. یکی اینکه پژوهش دیگر ماهیت نهادی انحصاری ندارد و چند نهاد مثلا دولت، دانشگاه و صنعت یا خدمت آن را انجام می دهند. دیگر اینکه پژوهش به معنای پژوهش و توسعه است نه پژوهش صرف. علاوه براین دو، پژوهش بخشی از یک زنجیره است که در آخر باید به یک نوآوری یا تولید فناوری در معنای عام آن یعنی روش حل مساله برسد. و در آخر اینکه پژوهش به شکل سازمانی یا گروهی پیش می رود نه انفرادی و شخصی.

معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌ها درباره رویکردهای موجود در حمایت از پژوهش در این‌نهاد گفت: در سال‌های پیش، مدیران نهاد زحمت  تلاش کردند و چارچوب نظام تشویق را طراحی کردند که فعالیت ارزشمندی بود. اما درحال حاضر چند متغیر اقتضا می کند که این چارچوب ارتقا یابد.  یکی افزایش قابل توجه همکارانی که در مقاطع تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل‌اند و به تبع تحصیل خود دغدغه مطالعاتی دارند. و دیگر نیاز بیشتر به پاسخ‌گویی هدف‌مند و دقیق‌تر به نظام مسائل نهاد. ترکیب این متغیرها با اوصافی که از مفاهیم متاخرتر پژوهش، به سمت طراحی این شبکه که امروز محقق می شود، رهنمون شد.

متولیان گفت: بر این اساس همکاران ما در دفتر پژوهش پیشنهاد دادند که طراحی این شبکه را در قالب یک طرح پژوهشی  برای دریافت مجوز شورای عطف وزارت علوم تحقیقات و فناوری تعریف کنیم. در ادامه پس از انتخاب مجری، پروپوزال ارائه و کار آغاز شد؛ گرچه به دلیل مشکلات شیوع بیماری کرونا کمی به تأخیر افتاد، اما امروز در قالب یک سامانه تعریف و ارائه شده است. بر این اساس نظام تشویق پژوهشگران نهاد تغییر صورت داده و در قالب بخشی ازاین شبکه قرار گرفته است که کارکرد اصلی آن انجام خردپژوهش‌ها و بعضا نیز پژوهش‌های موقت است.

وی با اشاره به حمایت‌های دبیرکل نهاد کتابخانه‌ها از حوزه پژوهش گفت: آقای مختارپور عنایت و حمایت مستمر به حوزه پژوهش داشته و با همه تنگناهای مالی و اعتباری نهاد، به هزینه‌کرد اعتبارات مصوب یک‌درصد پژوهشی بسیار مقید بودند. البته ممکن است برخی بگویند که این یک تقید قانونی است و باید انجام می‌شده اما بنده عرض می‌کنم این حمایت صرفا بخاطر تمکن از قانون نبوده بلکه از سر اعتقاد و احترام به این امر جاری شده چراکه به اذعان مراجع نظارتی و وزارت عتف، متاسفانه بسیاری از دستگاه در تحقق این بند از بودجه کوتاهی کرده یا روش‌های دورزدن آن را تجربه می‌کنند.

در ادامه این‌مراسم رمضانی گفت: به همت و پیگیری دوستان در معاون برنامه ریزی پژوهش و فناوری اطلاعات اعتقاد دارم و برنامه فعالیت مجموعه خودمان در معاونت توسعه را بر این اساس تنظیم و خواهش کردم که آنچه به عنوان فعالیت‌های پژوهشی صورت می‌گیرد، باید مابه ازای اجرایی پیدا کند.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد افزود: بر اساس واقعیت‌ها و ظرفیت‌های درون نهاد باید به سمت تولید محتوا برویم چه محتوای پژوهشی چه سایر محتواها. من گمان می کنم که این شبکه در حالت گسترش یافته خود می تواند چارچوبی برای مدیریت حمایت از تولید محتواهای فرهنگی نیز قرار بگیرد. رمضانی اظهار امیدواری کرد که با استفاده از سازوکار این شبکه اولویت های اقدام نوظهور در نهاد ازجمله ارائه خدمت گسترده تر در دوره کرونا، به آورده های علمی همکاران مستند شود.

از نظام تشویق پژوهشگران تا شبکه متخصصان و پژوهشگران

در ادامه سجادی محمدیان به ارائه گزارشی از شکل‌گیری و ویژگی‌های سامانه «شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد کتابخانه‌ها» پرداخت و گفت: در سال ۱۳۹۱ اداره کل پژوهش و نوآوری  نهاد برای مستندسازی آثار منتشر شده همکاران و تقدیر از پژوهشگران نهاد اقدام به ایجاد نظام تشویق پژوهشگران کرد که تا کنون ۵ مرحله از مستندسازی و تشویق انجام شده است. این طرح با هدف هدایت استعدادها و خلاقیت‌های کارکنان جهت حل مسائل پیش روی کتابخانه‌های عمومی، ترغیب و تشویق کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی کشور به حضور در عرصه های علمی- پژوهشی، حمایت از تولید علم در حوزه کتابخانه‌های عمومی و تقویت متون و ادبیات مرتبط با کتابخانه‌های عمومی ارائه و اجرایی شد.

وی افزود: اما در ادامه مشخص شد که نظام تشویق پژوهشگران لزوماً باعث حل شدن مسائل نهاد نشد. از سویی لزوم مستندسازی دانش ضمنی متخصصان دیگر، ایجاد فرصت اشتراک گذاری دانش، تقویت کارکنان دانشی  سازمان و انتقال دانش در سطوح مختلف سازمان ما را به سمت مدیریت دانش سوق می‌داد که بر این اساس طرح شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد ارائه و اجرایی شد. هسته اولیه تشکیل دهنده اعضای این طرح را ۱۴۰ نفر از کتابداران و کارکنان سراسر کشور تشکیل می‌دهند.

سرپرست اداره کل پژوهش و آموزش نهاد کتابخانه‌ها ادامه داد: شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور پلتفرمی برای مشارکت فعال نخبگان نهاد در حل مسائل پیش روی نهاد است همچنین این شبکه می خواهد فرصت‌های بهتر و برابری برای رشد و ارتقای کارکنان نهاد با تخصص‌های گوناگون ایجاد کند. در واقع شبکه پژوهشگران و متخصصان باعث استفاده از تمامی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها نهاد، تشویق  هدفمند پژوهشگران و  متخصصان، مدیریت دانش، حل مسائل نهاد، شکل گیری حلقه‌های R&D و در نهایت ایجاد فضا برای تعامل و گفتگوی نخبگانی می‌شود.

محمدیان در ادامه به قابلیت‌های این شبکه اشاره کرد و گفت: پروفایل کاربری حرفه‌ای، به اشتراک‌گذاری ایده و تجربه (شبکه علمی – حرفه‌ای)، ایجاد گروه‌های تخصصی برای کارسپاری، مستندسازی دانش و ارزیابی عملکرد اعضا از قابلیت‌های ویژه این طرح است؛ طرحی که در ۵ گروه‌های تخصصی پژوهش، آموزش، انتشارات و ارتباطات علمی و کتابدار طراحی شده است.

وی هسته اولیه تشکیل دهنده اعضای این طرح را ۱۴۰ نفر از کتابداران و کارکنان سراسر کشور برشمرد و گفت: این‌تعداد شامل ۱۰۰ نفر برتر ۵ دوره نظام تشویق پژوهشگران نهاد برای فعالیت در حوزه‌های موضوعی پژوهش، آموزش و انتشارات علمی و ۵۰ نفر از کتابداران برتر ۵ سال اخیر هفته کتاب برای فعالیت در حوزه های موضوعی کودکان، کتابخانه‌های روستایی، فهرست نویسی، امور فرهنگی و نابینا هستند. دستورالعمل اجرایی استفاده از این سامانه تهیه شده و در هفته آینده طی مکاتبه‌ای ابلاغ خواهد شد.

در پایان این مراسم محمدپور، نماینده شرکت نداگستر ایرانیان و مجری این طرح پژوهشی نیز با تشریح قابلیت‌ها و ویژگی‌های این‌سامانه ، به معرفی بخش‌های مختلف  و کارکردهای آن پرداخت./826/