نقش مادران در تربیت دینی فرزندان

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، سهم بالای اثرگذاری خانواده و به ویژه مادر بر فرزندان، به هیچ روی انکارشدنی نیست. مادر، نقشی اساسی در شکل دهی به شخصیت فرزند دارد؛ نقشی چنان گسترده و حیاتی که حتی پیش از تولد کودک را نیز در برمی گیرد. دوران کودکی مهم ترین مرحله رشد کودک به شمار می رود که در آن، عواطف عمیق مادرانه در شکل گیری شخصیت فرزند بسیار اثرگذارند. روان شناسان بر این باورند که کودکی، مهم ترین مرحله یا تنها مرحله شکل گیری شخصیت است و مادر نیز اثرگذارترین فرد در فرآیند تربیت کودک. از آنجا که برای جلوگیری از آسیب های ناخواسته تربیتی که از عوامل کنترل ناپذیر بیرونی در مراحل دیگر رشد و به ویژه در نوجوانی و جوانی برمی خیزند، ایمن سازی شخصیت کودک در برابر این آسیب ها بهترین راهکار است، می توان گفت که ما در اثرگذارترین عنصر تربیتی در دوره کودکی فرزندان است.

انتشارات مرکز پژوهش های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، کتاب «نقش مادران در تربیت دینی فرزندان» را که نوشته محمد احسانی بوده به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

کتاب«نقش مادران در تربیت دینی فرزندان» در هشت فصل تدوین شده است.

نخستین فصل این کتاب که محتوای آن گزارش یک پژوهش با این موضوع است، «کلیات» نام دارد و در آن کلیات این تحقیق آورده شده است. در فصل دوم نویسنده کوشیده است تا جایگاه و نقش آفرینی های مادره را در دین اسلام و در ادیان گذشته تبیین کند. سومین فصل کتاب، عرصه های مختلف اثرگذاری تربیتی مادر بر فرزند را فهرست کرده است: تربیت جسمانی، دینی و... در سه فصل بعدی کتاب، نویسنده «نقش مادر در تربیت دینی کودک» را در سه دوره هفت ساله زندگی او بررسی کرده است. در فصل چهارم که بیان کننده این نقش در هفت سال نخست زندگی فرزندان است، در آغاز پنج ویژگی شایسته شمرده شده است که وجود آنها در مادر در وجود فرزند اثر مثبت دارد. پایان بخش این فصل، بحثی با عنوان «نقش رفتاری مادر در تربیت دینی کودک» است که در آن از محورهای اثرپذیری غیرمستقیم و ناخودآگاه فرزندان از رفتار مادر گفت وگو شده است. در فصل پنجم کتاب و در تبیین نقش مادر در تربیت دینی نوجوان، چهار محور اساسی بیان شده که مهم ترین آنها عمل به دستورهای دینی است. ششمین فصل کتاب به نقش مادر در تربیت دینی جوان» پرداخته است و به این ترتیب، سومین هفت سال زندگی فرزند به پایان می رسد. هفتمین فصل این اثر، ارائه دهنده یک بحث اختصاصی درباره نقش مادران در تربیت دینی دختران است. سرانجام در فصل پایانی کتاب پس از ارائه پیشنهادهایی به برنامه سازان صداوسیما درباره موضوع کتاب و نقد و ارزیابی برنامه های پخش شده در این زمینه، راهکارهایی آورده شده است.

ویژگی های اثر

این کتاب، درمجموع چهار ویژگی مثبت دارد که شاید مهم ترین آنها، فهرست نسبتا دقیق و جامع آن باشد. کوشش نویسنده برای مستند کردن مطالب کتاب به منابع دینی، دومین ویژگی این نوشتار است که هرچند در برخی از موارد، چندان موفق نیست، برداشت های درست و قابل قبول از آیات و روایات هم در آن کم دیده نمی شود. خلاصه گویی در بیان مطالب و تلاش برای ارائه محتوا و راهکارهای کاربردی و قابل استفاده، سومین قوت این کتاب به شمار می رود. در پایان نیز باید به قلم روان و متن ساده کتاب اشاره کرد که سبب می شود تقریبا همه مادران بتوانند از آن بهره ببرند.

بهره ها و نیازمندی های تربیتی

این کتاب به دنبال تبیین دقیق نقش مادر در تربیت کودک و ارائه راهکارهایی ساده و کاربردی برای افزایش کارآمدی مادران در این عرصه است.

جمع بندی

با وجود برخی از ضعف های موجود در کتاب در زمینه کلی گویی، استدلال های سطحی و خطابی و برداشت های ضعیف از آیات و روایات در پاره ای از موارد، روی هم رفته می توان گفت که کتاب ارزشمندی است و مطالعه آن برای والدین و به ویژه مادران فایده خواهد داشت. کمترین فایده مطالعه این کتاب، آشنایی با فهرست نسبتا جامعی از وظایف و نقش های مادر در دوره های مختلف تربیت فرزند است، حتی اگر برخی از محتواهای آورده شده ذیل عنوانها چندان دقیق و عمیق نباشند.

انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران کتاب «نقش مادران در تربیت دینی فرزندان» را در قطع رقعی و 106 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به آدرس: قم، بلوار محمد امین، جنب صدا و سیمای مرکز قم، مرکز پژوهش‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند./826/ن601/ب1