دوران نوجوانی و چالش‌های اینترنتی

به گزارش خبرگزاری رسا، ‌سلیمه براتی طی یادداشتی نوشت: کرونا را شاید بتوان یکی از شدیدترین بحران‌های بشری دانست؛ بحرانی که ترس مرگ ناگهانی را برایمان رقم می‌زند و بدتر از آن مواجهه با اثرات و تبعات ناشی از آن است که توان مهارش را هم نداریم.

یکی از این بحران‌ها، تعطیلی مدارس و حضور دانش آموزان سر کلاس آنلاین است؛ فرقی هم نمی‌کند که دانش‌آموز از قبل با این فضا آشنا بوده است یا خیر؛ ولی آنچه آموزش و پرورش برای دانش آموزان الزامی کرده این است که خواسته یا ناخواسته، با اطلاع و یا بدون آگاهی در کلاس درس حاضر شوند.

خطر فضای مجازی برای دوران نوجوانی، که رشد نوجوان با تمام مراحل دیگر متفاوت بوده، بیشتر از سایر دوره‌هاست.

نوجوانان بحران‌های متعددی پیش رو دارند که یکی از مهمترین بحران‌ها «بحران هویت» است. در بحران هویت، نوجوان دقیقا به دنبال پاسخ دادن به این سوال است که حقیقتا «من کیستم؟» و اگر او در این شرایط پاسخ مناسبی نیابد به اصطلاح، با روش هرچه پیش آمد خوش آمد، جلو می‌رود.

علاوه بر این، فضای مجازی همچون پیام‌رسان‌ها، پیج ها و ... ممکن است نوجوان را با چالش های متعددی روبه‌رو کند.

چالش‌های متنوعی از جمله چالش عکس سیاه و سفید، چالش سطل آب یخ و امروز چالش مومو. البته بعضی چالش‌ها هم از لحاظ اجتماعی نتیجه‌ی خوبی داشته‌اند مثل چالشی که نوجوانان داوطلبانه در شرایط کرونا کمک‌های مؤمنانه ارائه نمودند.

اما به راستی آبشخور چالش‌ها چیست؟ به نظر می‌رسد چالش‌ها علت‌های مختلفی دارند از جمله دیده شدن، هیجان، خاص بودن، خودنمایی‌، اعتراض، جلب توجه، برانگیختن احساسات، ترساندن و یا گاهی امور دیگری که ازضعف شخصیت ناشی می‌شود.

چالشی که جدیداً نقل خبرها شده چالش مومو است. آیا چالش مومو واقعیت خارجی دارد؟ کاربری به نام مومو پیدا می‌شود و حرکاتی و دستوراتی مثل خودزنی و خشونت و دعوت به خودکشی را مطرح می‌کند؟ اکانتی که خود را دانای کل می‌داند و نوجوانان را تهدید می‌کند که همه‌ی اطلاعاتشان را هک می‌کند.

حالا والدین نگران هستند؛ چراکه از یک طرف فرزندشان برای تعامل با معلم و ایفای نقش خود مجبور است در فضای مجازی حضور داشته باشد و از سوی دیگر با وجود این چالش‌ها ممکن است امنیت فکری و روحی فرزندشان در معرض خطر قرار گیرد. البته این دغدغه و نگرانی بجایی است همانطور که خداوند می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً/ ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتش نگه دارید (تحریم /۶)

 نکته‌ی  اولی که والدین باید به آن توجه کنند صحت سنجی این چالش‌هاست. دشمن اینترنتی نوجوانان در دو سال اخیر ویروس ترس را برای والدین و دانش‌آموزان تمام نقاط جهان پمپاژ کرده و بستر خود را در واتساپ قرار داده است.

قدمت چالش مومو در دیگر کشورها به چند سال می رسد و اکثر مخاطبینش را از نوجوانان انتخاب می‌کند، چراکه نوجوان عاشق جذابیت، چالش و معما می‌باشد و اینگونه او را جذب می‌کند و با پیام‌های پوچ و توخالی که اکانت‌ها به منظور تهدید می‌فرستند امنیت روانی آن‌ها را به هم می‌زند.

چالش مومو یک حقه‌ی هیجان‌انگیزاست که با وسوسه کردن و تحریک احساسات نوجوانان باعث می‌شود چالش را بین دوستانشان منتشر کنند.

انتشار دست به دست این خبرها فقط دمیدن به آتش شعله‌ی شایعه است.

 در دنیایی که فضای مجازی ما را محاصره کرده، هیچ راهی نداریم جز اینکه به سواد رسانه ای مجهز شویم. چه بسا دانش‌آموزانی که قدرت تشخیص و صحت و کذب چالش را ندارند و حتی جانشان هم در این میان برای ترس به خطر می‌افتد.

پس بر والدین لازم است که ضمن توجه به روحیات نوجوان، با کارشناس متخصص مرتبط باشند و صحت و سقم حواشی را بدانند و با برنامه‌ریزی مناسب و زمانبندی هدفمند، بر استفاده‌ی نوجوانان از فضای مجازی نظارت داشته باشند.

علاوه بر این والدین در این مسیر حتی‌المقدور با فرزندان خود همراه شوند و ترجیحاً موبایل اشتراکی داشته باشند و نهایتا برنامه‌ها را تا جایی که امکان دارد از پیام رسان های داخلی دنبال کنند.

مربیان نیز در آگاهی دادن به نوجوانان در مورد چالش‌ها و نرم افزارها می توانند بسیار مؤثر باشند. حتی جلساتی مجازی با والدین برگزار کنند و با والدین به یک هماهنگی و همفکری منسجم برسند تا بدین وسیله در تربیت وآموزش نوجوانان دست و بازوی همدیگر باشند.

وجود یک مبلغ متخصص به سواد رسانه برای ارائه‌ی راهکار به مربیان و والدین و مجهزکردن آنها به سواد رسانه نیز تأثیر بسزایی در این زمینه خواهد داشت.