«روانشناسی تحول اخلاقی» در مسیر انتشار
به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، یکی از پروژههای گروه تربیتِ پژوهشکده اخلاق و معنویت، «روانشناسی تحول اخلاقی؛ تحلیل و نقد سه نظریه معاصر در رشد اخلاقی» است که مجری آن، حجتالاسلام مهدی فصیحی رامندی «دانش آموختۀ حوزه و محقق رشته اخلاق اسلامی با گرایش اخلاق کاربردی» است؛ این پروژه بیش از ۷۰ درصد پیشرفت داشته است.
بدین منظور، چگونگی انجام و پیشرفت این پروژه را در گفت و گو با مجری آن، در ذیل میخوانیم:
این پروژه از چه زمانی آغاز شد و کلید خورد؟
این تحقیق، نتیجه مباحثات گروهی در گروه تربیتِ اخلاقی پژوهشکدۀ اخلاق و معنویت است؛ اصل پروژه از سالهای ۹۱-۹۰ آغاز شده و شیوۀ کار به این صورت بوده که نظریات کلاسیک و معاصر در حوزۀ رشد اخلاقی پس از بررسیهای اولیه گسترده گزینش شد که به حدود هفت هشت نظریه رسید و محققان و اعضای هیأت علمی گروه تربیت، هرکدام یک یا چند نظریه را برای بررسی تحلیلی و نقد جدی انتخاب کردند. دو نظریه که در واقع به عنوان نظریات پایه و کلاسیک بودند؛ یعنی نظریۀ پیاژه و کلبرگ، به همراه یک درآمد مستوفا در حوزۀ رشد اخلاقی توسط حجج اسلام دیبا، بوسلیکی و مرادی، در قالب یک دفتر با عنوان رشد اخلاقی: نظریات کلاسیک به چاپ رسید، اما بنده سه نظریه (نظریۀ شناختی اجتماعی بندورا، نظریۀ اسناد و نظریۀ پردازش اطلاعات اجتماعی در زمینۀ رشد اخلاقی) را که اصطلاحاً شناختی اجتماعی هستند، کار کردم.
ضرورت انجام این پروژه چه بوده است؟
اولاً: اصل کار دوستان ما در گروه تربیت، مطالعه روی تربیت اخلاقی از منظر اسلام و روانشناسی است، آن هم در راستای رسیدن به مدلی از تربیت اخلاقی اسلامی، مبتنی بر آموزههای قرآنی و اهل بیت (ع) اما در همان سالهای آغازین احساس کردیم که از یک مقطعی در غرب، تربیت اخلاقی به روانشناسی اخلاقی و گزارشهای روانشناختی از ساحتهای روانی انسان در حوزۀ اخلاق خیلی گره خورده است؛ به همین دلیل برای شناخت دقیق این نظریات و نقد آنها لازم بود به حوزۀ روانشناسی اخلاق یا اصطلاح فنیتر، نظریات رشد اخلاقی ورود کنیم.
پس از بررسیهای فراوان به این نتیجه رسیدیم که نظریات روانشناسی رشد اخلاقی (چه به لحاظ گسترۀ مباحث و چه به لحاظ زمانی) انعکاس مناسبی در زبان فارسی نداشته است؛ از این رو، ضرورت یک بررسی جامع از نظریات رشد اخلاقی کلاسیک و معاصر به شدت احساس شد؛ برای گام اول، یک اثر ترجمهای با عنوان کتاب «راهنمای رشد اخلاقی» در دو جلد انتشار یافت، ولی به دلیل اینکه آن کار ترجمه بود، احساس شد که شاید با لایههای گستردهای از مخاطبان ارتباط برقرار نکند؛ ضمن اینکه بسیاری از این نظریات غربی نیازمند نقد جدی مبنایی و بنایی بود؛ لذا به نظر رسید که یک گزارش تحلیلیتر و فارسیتر از این نظریات همراه با نقد و بررسی ارائه شود.
چه هدف خاصی از انجام این پروژه دنبال میشود؟
میتوان گفت که این تحقیق برای دستیابی به اهدافی اعم از گزارش دقیق و تحلیلی آخرین دستاوردها و نظریات رشد اخلاقی در غرب، نقد و بررسی نقاط ضعف و قوت این نظریات از دو بخش نقدهای مبنایی و بنایی و پرهیز از اشکالات اساسی این نظریات و شناسایی ظرفیتهای احتمالی آنها برای تدوین مدل رشد اخلاقی اسلامی، انجام شده است.
فکر میکنید این اثر در چه حجم و چند مجلد انتشار خواهد یافت؟
این اثر در حدود ۴۰۰ صفحه و در یک مجلد تنظیم و چاپ خواهد شد که امیدواریم برای همه محققان حوزه روانشناسی اخلاق و اخلاق اسلامی در درجه نخست و در درجه دوم برای همه علاقهمندان، دانشجویان رشتههای تربیتی، اخلاقی و آموزش و پرورش مفید واقع شود./826/د102/ق