وبینار گفت‌وگوی بین ادیانی؛ "اخلاق الهی، هنر متعالی در اسلام و مسیحیت"

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری رسا،  وبینار "اخلاق الهی، هنر متعالی در اسلام و مسیحیت" با حضور حجت الاسلام والمسلمین زارعان معاون امور بین الملل مجمع جهانی اهلبیت(ع)، حجت الاسلام والمسلمین علیزاده معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی و کشیش میگوئل پرازو دبیرکمیته فرهنگی کاتولیک برای وحدت مسیحیان و آنیلو ارتیکو کارشناس ارشد وزارت فرهنگ ایتالیا به همت اداره کل هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی بصورت مجازی برگزار شد.

حجت الاسلام زارعان در این نشست با اظهار ناراحتی از شیوع ویروس کرونا در دنیا و آرزوی برطرف شدن هرچه سریع تر این مشکل از دنیا گفت: پررنگ تر شدن حضور در فضای مجازی و گسترش روابط از اقتضائات این ایام است.

وی با بر شمردن کارکردهای هنر گفت: هنر به معنای نشان دادن زیبایی های هر موجود است به این معنا که هنر دو کار انجام می دهد یکی اینکه آنچه را که واقعا زیبا هست را نشان می دهد و دیگر اینکه می تواند فارغ از ماهیت زشت و زیبای یک موجود، تصویری زیبا و چشمگیر از آن به ما نشان دهد.

معاون امور بین الملل مجمع جهانی اهلبیت(ع) افزود: هنر در واقع یک مهارت و ابزار مبتنی بر سه عنصر اصلی فلسفه و مجموعه ای از مبانی غیر فلسفی و عقلی و همین طور مجموعه ای از ارزش ها است.

وی اضافه کرد: این به این معناست که مثلثی بین هنر و دین، اخلاق و ارزش ها شکل گرفته و می توان مدعی شد که بین هنر، دین و اخلاق رابطه مستقیم و جدایی ناپذیر وجود دارد و همه ادیان در مجموعه ای از نکات با هم مشترک هستند و این اشتراک در اخلاق و عقلانیت و ارزش ها بین همه انسان ها دیده می شود.

حجت الاسلام زارعان بیان داشت: در نتیجه می توان فهم مشترکی از هنر داشت، فهم مشترکی که ریشه در اخلاق و ارزش ها و دین و عقلانیت دارد.

وی با بیان اینکه هنر می تواند در خدمت دین باشد همانگونه که دین می تواند یاری دهنده هنر باشد اظهارداشت: هنر ابزار لطیف و نرم و تاثیرگزار است که می تواند موجب توسعه ارزش های دینی و اخلاقی شود همانطور که می تواند مخرب باشد و در مسیر دین و اخلاق مانع ایجاد کند.

معاون امور بین الملل مجمع جهانی اهلبیت(ع) گفت: ما امروزه در دنیا شاهد هر دو روی هنر هستیم. هم هنری که سبب گسترش اخلاق و دین می شود و هم هنر مخرب و گمراه کننده و این وظیفه هنرمندان است که با رعایت انصاف آنچه بر عهده هنر است را انجام دهند.

وی تصریح کرد: حرف ما منحصر کردن هنر به انتشار ارزش ها و تبلیغ دین نیست اما خواستار این هستیم که هنر با فطرت سلیم انسانی همراه شود.
 

در ادامه این نشست  آنیلو ارتیکو (بنیانگذار بنیاد بین المللی پورتاچلی ) که به صورت ویدئو کنفرانس و از ایتالیا در جلسه همراه بود به بیان دیدگاه های خود در خصوص مسئولیت هنر و هنرمند پرداخت و گفت: باید در هنر مسئولیت وجود داشته باشد و هنرمندانی که آثار هنری تولید می کنند باید مسئولیت پذیر باشند.

وی افزود: ما در زمانی زندگی می کنیم که با گسترش فضای مجازی و سایبری با مشکل سوء استفاده از تصاویر روبرو هستیم در حالی که هدف اصلی هنر انتقال معانی است.

بنیانگذار بنیاد بین المللی پورتاچلی ادامه داد: در مورد ارتباطات  هنر و دین، تاریخی هزار ساله وجود دارد و در مسیحیت ارتودوکس نیز با استفاده از تصاویر و تماثیل به خلق آثاری پرداخته شده که علاوه بر اثر هنری، آثاری آمیخته با عبادت پدید آمده است.

وی گفت: تعداد زیادی از هنرمندان از هنر استفاده می کنند در حالی که هیچ هدفی ندارند، در حالی که هنر دارای ظرفیتی است تا به ابزاری برای جوشش تعالی بدل گردد.

کشیش میگوئل پرازو از دیگر اساتید این نشست با تشکر از مسئولین برگزاری و فرصت فراهم شده برای گفت و گوی بین طرفین گفت: هنر به معنی زیبایی است و می تواند پنجره ای به سوی معنویات باشد.

وی بیان داشت: مفهوم بنیادی هنر همان زیبایی است و همین نکته سبب می شود هنر دریچه ای به سوی معنویات برای انسان ها باز کند و حتی افرادی که اعتقادی به خداوند ندارند هم می توانند در این احساس شریک شوند.

دبیرکمیته فرهنگی کاتولیک برای وحدت مسیحیان با بیان اینکه زبان هنر که همان زبان زیبایی است بسیار رساتر و متقاعد کننده تر از بیان حقیقت و ارزش ها در قالب جملات و قانون ها است گفت: با استفاده از هنر می توان معنویات را بهتر انتقال داد و به قلب انسان ها نفوذ کرد.

وی اظهارداشت: انسان با حیوانات در افعالی که برای پاسخگویی به نیاز های جسمی خود انجام می دهد مشترک است اما هنر فراتر از نیازهای جسمانی است و این نشان دهنده تفارت انسان و حیوان است.

پرازو با طرح این سوال که خلق یک اثر هنری و زیبایی طلبی دلیلی برای اثبات روح داشتن انسان است و ارتباط انسان خاکی با خداوند بلند مرتبه چگونه امکان پذیر است؟ گفت: ما نمی توانیم بی واسطه با خداوند ارتباط داشته باشیم و فقط از طریق تجلی های خدا در خلقت می توان درکی از او پیدا کرد.

 وی با بیان اینکه خداوند همه خیر و زیبایی است خاطرنشان کرد: اسلام هم در قرآن با بیان اینکه همه نام های زیبا متعلق به خداوند است به همین نکته اشاره دارد. خداوند هم زیبا و هم زیبایی است و انسان ها با خلق یک اثر هنری زیبا به دنبال تعالی و جاودانگی هستند.

دبیرکمیته فرهنگی کاتولیک برای وحدت مسیحیان گفت: زبان هنر از مرزهای ماده عبور می کند و به ما امکان سخن گفتن از معنویات می دهد و یک اثر هنری زیبا از مرز زمان، مکان و فرهنگ گذشته و جهانی می شود و در هنر آبستره معاصر، انسان ها سعی در گذر از مرزها و انعکاس درونیات خود دارند حتی اگر اعتقادی به خداوند نداشته باشند.

در ادامه این نشست حجت الاسلام والمسلمین علیزاده با تشکر از دعوت به همکاری فرهنگی دوجانبه توسط دکتر آنیلو مقام رسمی وزارت فرهنگ ایتالیا و اعلام آمادگی حوزه علمیه برای تبادلات فرهنگی و همکاری گفت: می توان گفت ما از رابطه اخلاق و هنر سه تلقی در دست داریم، دیدگاه اول نگاه عمومی مشترک بین همه علاقه مندان به اخلاق است که هنر را وسیله و اخلاق را هدف می دانند.

وی افزود: دیدگاه دوم متعلق به هنرمندان است که هنر را تجلی گوهر و استعداد های انسان دانسته و اخلاق را خط قرمز و چهارچوبی که گاهی مزاحم برای آفرینش های هنری نیز هست می دانند اما دیدگاه سوم نگاه همدلانه و کامل تری است که معتقد است اخلاق اگر اخلاق الهی و آرمانی باشد و هنر، هنر آسمانی و متعالی، آنگاه آنها دو بعد از یک حقیقت و هر دو هدف هستند.

معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی اضافه کرد: این هدف مشترک عبارت است از رسیدن به خیر برتر یا زیبایی مطلق که خود دو روی یک سکه که هویت خداوند متعال است هستند.

وی خاطرنشان کرد: نکته دیگری که می توان به آن شاره کرد این است که اخلاق منهای توجه به زیبایی و ظرافت های هنر یک مقوله غیر کارآمد خواهد شد و به هدف خود نخواهد رسید و برعکس هنر منهای اخلاق، احتمالا در حالی که آدرس آب به ما می دهد ما را به سراب خواهد رساند.

حجت الاسلام والمسلمین علیزاده با طرح این سوال که مشکل اخلاقی بشر امروز در چیست؟ گفت: الهی دانان و روانشناسان اخلاق در آخرین تحقیقات خود بر این باورند که مشکل اخلاقی بشر معاصر در دولایه خود را نشان می دهد، لایه اول مشکل شناختی است و لایه دوم مشکل در تعهد عملی و انگیزش و نیت انسان معاصر است.

وی افزود: در واقع تصویر درست و نادرست دچار ابهام شده و شفافیت از بین رفته است و در این فضای مه آلود و گرگ و میش بهم ریختگی ارزش های مدرن، انسان معاصر قدرت تشخیص درست از نادرست را از دست داده است.

رییس پژوهشکده اخلاق و معنویت دفتر تبلیغات اسلامی ادامه داد: هنرمند متعهد با زبان بلیغ و گویای هنر می تواند تصویری پرقدرت و شفاف از حقایق اخلاقی را به نمایش بگذارد.

وی تصریح کرد: مشکل مهم دوم ما چیزی است که از آن تحت عنوان گسل نظر و عمل در اخلاق یاد می کنند و انسان در حالی که کار درست و عمل شایسته را می شناسد، در عمل از آن سر باز می زند و با وجود آگاهی گزینه غیر اخلاقی را انتخاب می کند.

حجت الاسلام والمسلمین علیزاده اضافه کرد: در اینجا مشکل در حوزه انگیزش و امیال انسان است. وقتی انسان انگیزه کافی نداشته باشد با وجود آگاهی در عمل متعهد به رفتار اخلاقی نمی ماند و هنر می تواند با به تصویر کشیدن ظرائف زندگی انسانی این انرژی و انگیزه را به انسان بی رمق مدرن برگرداند.

وی با بیان اینکه سعادت انسان از نگاه الهی در گرو پیروی از سرمشق های بی نظیر خداوند در روی زمین است و از نگاه مشترک پیروان ادیان ابراهیمی این سرمشق ها وجود مقدس انبیاء الهی هستند گفت: باید با نگاه عمیق هنری، زیبایی های حیات انبیاء الهی را به چشم و گوش انسان معاصر به بهترین نحو ممکن منتقل کنیم.

معاون فضای مجازی هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی ادامه داد: اسلام و مسیحیت به عنوان دو دین بزرگ الهی ظرفیت های عظیم و امکان های تجربه شده زیاد هنری را در اختیار دارند که می توانند با تفاهم و اشتراک این تصویرگری ناب از چهره درخشان و دوست داشتنی انبیاء را عملی کنند.

دکتر دینا سیلئو فرماندار استان پوتنزا در جنوب ایتالیا از دیگر حاضرین این نشست نیز به بیان دیدگاه های خود درباره موضوع "اخلاق الهی، هنر متعالی در اسلام و مسیحیت" پرداخت و گفت: گفت و گوی بین فرهنگی همیشه از سیاست های کاری ما بوده و معتقدیم فرهنگ و اخلاق می تواند نقطه اشتراکی برای گسترش همکاری ها میان ما باشد.

دکتر علیزاده در پایان نشست با ارائه جمع بندی و تشکر از حاضرین برای گرد هم آمدن و ایجاد فرصتی برای گفت و گو خاطرنشان کرد: هنر زبان مشترک میان انسان ها است، خداوند اولین هنرمند و پیامبران شاهکارهای هنری او هستند و اسلام و مسیحیت می توانند با همکاری هم زبان هنر را به خدمت اخلاق، بشریت و دین بگیرند.