درس خواندن با اعمال شاقّه!

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، خبرگزاری رسا بنا بر شعار خود که صدای رسای حوزه است، از یادداشت ها و مطالب اساتید و طلاب معزّز در موضوعات متنوع استقبال می کند. در این سلسله از یادداشت ها به مسائل مرتبط با دشواری های تحصیل و تدریس و تبلیغ طلاب خواهر خواهیم پرداخت. یادداشت زیر توسط یکی از طلاب جامعه الزهراء(س) در اختیار خبرگزاری رسا قرار گرفته است.

می خواهم داستان طلاب خواهر و مصائب و مشکلات درس خواندن در عصر کرونا را برایتان روایت کنم:

من طلبۀ جامعه الزهراء در مقطع تحصیلات تکمیلی هستم با چهار فرزند(دو نفرشان محصل ابتدایی هستند) و البته همسری طلبه که از قضا او هم درس هایش به زور کرونا مجازی شده است. همین ابتدا آمار را لو دادم: 4 نفر محصّل در مقاطع گوناگون در منزل ما مشغول تحصیل هستند! حال شروع می کنم به روایت اصل قضیه:

صبح بیدار می شوم و بعد از بیدار کردن بچه ها و آماده کردن صبحانه باید بنشینم پای درس های مجازی که از 8 صبح شروع می شود تا 4 بعد از ظهر! یعنی رأس ساعت 8 کلاس های من شروع می شود و ایضاً همسرم، و دو پسر مقطع ابتدائی ام و البته همۀ اینها را باید با یک لب تاب و یک گوشی اندرویدی حل کنیم!

باورتان نمی شود که چقدر جالب می شود وقتی پسر ده ساله ام هنوز چند دقیقه ای از ریاضی اش را گوش نکرده مجبور است مباحث سنگین خارج فقه همسرم را بشنود و تازه نوبت پسر کوچک است که او هم هم‌نوا با معلم مجازی اش کمی حروف الفبا را هجی کند و هنوز الف ب ت ث .... تمام نشده، من قهرمانانه وارد شده و مباحث شیرین تفسیر تطبیقی را از زبان استاد محترم به خورد اعضای خانواده داده و همه را از لذت اقتدار فمنیستی ام بهره مند می کنم! بماند که در کنار تمام درس خواندن هایم طبیعتا مسؤول رسیدگی کامل به تکالیف فرزندان هم بر عهدۀ من است.

هر چه گفتم شوخی های دردناکی بود که ما با آنها زندگی می کنیم و اینک شما فقط چند لحظه اش را خواندید و البته امیدوارم خندیده باشید. حال کمی جدی اش را با من همراه باشید:

طلاب خواهر در تمام نقاط کشور، در حالت عادی هم از برخی امکانات تسهیل کننده در مسیر تحصیل محروم هستند. از مسائل مهم و مقدس مادری و همسرداری گرفته تا نبود امکانات نرم افزاری و سخت افزاری متعدد. ولی آنچه در دورۀ کرونا بیش از هر چیز نمود پیدا کرد؛ تداخل و همزمانی بسیاری از کارها و وظائف تمام اعضای خانواده!

بعد از کرونا عملاً وظیفۀ سنگین و زمان بر تحصیل فرزندان، بر عهدۀ خانواده ها و بالخصوص مادران افتاده است. نظارت بر حضور در کلاس های آنلاین، انجام تکالیف و حل مشکلات درسی و... در کنار تمام وظایف معمول و مداوم مادری. اینها را اگر اضافه کنیم به وظیفۀ درس خواندن مخصوصا در مقاطع تکمیلی مانند دکتری که دیگر می‌شود واویلا.

واقعا جای سوال است که مسؤولان بزرگوار گمان می کنند اصرار بر حضور در کلاس های آنلاین و استفاده از شگردهای خنده دار برای احراز حضور، باعث افزایش بهره وری طلاب خواهر از کلاس ها می شود؟

آیا بهتر نیست آموزش ها آفلاین باشد تا مادران طلبه در فرصت هایی مناسب با فراغ بال گوش کنند تا بفهمند و یاد بگیرند نه اینکه بشنوند و هیچ نفهمند؟ البته می توان روش هایی برای احراز گوش دادن طلاب به فایل های صوتی پیدا کرد. هر چند حداقل در مقطع دکتری که تقریبا منبع مکتوب معینی در درس ها ارائه نمی شود طلبه برای موفقیت در امتحان هیچ چاره ای جز گوش کردن به صوت استاد ندارد.

به صورت خلاصه آموزش مجازی آنلاین با روشی که در حال حاضر انجام می شود با معایب بسیاری مواجه هست که شایسته است متولیان امر در جامعه الزهراء(س) و حوزه های علمیه خواهران مدنظر داشته باشند:

فراهم نبودن امکانات سخت افزاری مانند لب تاب و تبلت و امثال آنها (مخصوصا در خانواده هایی که همزمان چندین نفر مشغول تحصیل هستند)
بالا بودن هزینۀ اینترنت مصرفی در کلاس های آنلاین مخصوصا کلاس های تصویری
تداخل زمان حضور در کلاس ها با کلاس های سایر اعضای خانواده
نبود فضای علمی مناسب در کلاس های مجازی و عدم امکان مباحثه و اشکال
ضعف سامانه های آموزش مجازی و قطع و وصل های مکرر و...
بر عهده گرفتن وظیفۀ نظارت بر تحصیل فرزندان و مسائل پیرامون آن (مخصوصا در خانواده های پر جمعیت)
پائین آمدن بهره وری علمی به دلیل نبود تمرکز و مشکلات متعدد
و.....

چند پیشنهاد برای کم کردن مشکلات عرض می کنم:

انصافا انتظار کمک درباره مشکل اول را نداریم! ولی شاید تقاضای درک این مشکل توقع زیادی نباشد.
کلاس های آنلاین اختیاری شود ولی صوت دروس در گروه های علمی هر کلاس بارگذاری شود تا بعدا قابل استفاده باشد مخصوصا برای کسانی که در کنار جیغ و داد فرزندان مجبور به حضور! در کلاس آنلاین هستند.
می توان برای احراز گوش داده شدن توسط طلاب، از آنها تقریرات هر درس یا پاسخ به سوالات مطرح شده در هر فایل را تا زمانی خاص مطالبه کرد.

حداقل تعداد کلاس های آنلاین در هر واحد درسی متعدد با اساتید مختلف باشد تا طلاب بر اساس زمان‌بندی مناسب خودشان از کلاس ها استفاده کنند.

دروسی را که می توان به صورت خودخوان و مطالعاتی برگزار کرد از سامانه آموزش مجازی آنلاین حذف کنید.

این ها حرف هایی بود که بارها به برخی از مسؤولان خرد و کلان مربوطه گفته شد و هر بار با وعدۀ «ان شاالله رسیدگی خواهیم کرد»، به باد فراموشی گرفته شد. مجبور شدم در رسانه ای عمومی منتشر کنم تا در تاریخ بماند که در عصر کرونا طلاب خواهر با چه شرایطی مشغول تحصیل علم بودند.

کنیز حضرت زهرا(س)

و

طلبه سطح 4 جامعه الزهراء(س)

/1350/ی703/ف