چرا هند از شیعیان کشمیر بیم دارد؟

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری رسا، در روز عاشورا، نیروهای هند برای متفرق کردن شیعیانی که در مراسم عزاداری در کشمیر شرکت کرده بودند، با محاصره آنها، اقدام به پرتاب گلوله و گاز اشک آور کردند که منجر به آسیب دیدن ده ها نفر شد. مقامات دستگیری ۲۰۰ نفر را به اتهام شرکت در مراسم محرم تأیید کردند.

تصمیم دولت هند به سرکوب عزاداری های محرم امسال نشان دهنده افزایش نگرانی ها از حمایت شیعیان کشمیر از جنبش آزادی خواهی و تعیین سرنوشت در این منطقه است.

مقامات هندی مدت ها از مخالفت شیعیان و دیگر اقلیت های کشمیر از جنبش طرفداران آزادی به رهبری اهل سنت در این منطقه می گفتند. اما در سال های اخیر، جوانان شیعه بیش از پیش از خواسته های خود در زمینه حقوق سیاسی سخن گفته اند و بسیاری از آنها حمایت آشکار از مقاومت در مقابل حاکمیت هند در سرزمین خود را آغاز کرده اند.

شیعیان کشمیر سال ها مراسم عزاداری عاشورا را برگزار کرده اند؛ اما مراسم اصلی که در مرکز شهر سریناگار برگزار می شد، از ابتدایی دهه ۱۹۹۰ ممنوع شد. از آن زمان برگزاری مراسم عزاداری محرم فقط در مناطق شیعه نشین شهر مجاز بوده است. مقامات محلی با درخواست رهبران شیعه برای برگزاری دوباره مراسم عاشورا در مرکز شهر به بهانه «دغدغه های امنیتی» مخالفت کردند.

در سال ۲۰۱۸، مقامات هندی با صحنه بی سابقه قرار داشتن تصویر برهان وانی، یکی از رهبران محبوب شورشیان سنی، در دست عزاداران شیعه محرم، روبرو شده و متوجه تغییر در نگرش شیعیان این منطقه و افزایش حمایت آنها از مبارزه برای تعیین سرنوشت شدند.

پیش از این نیز در موارد متعددی، اقلیت شیعه کشمیر به حمایت از اکثریت سنی این منطقه پرداخته اند که برای نمونه می توان به همراهی آنها با مبارزات ضد استبدادی اهل سنت با حاکمان دوگرا در دهه ۱۹۳۰، مقابله سیاسی و نظامی با حاکمان هند در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ و حضور شیعیان در شورش های مسلحانه دهه ۱۹۹۰ اشاره کرد. نتیجه کینه جویی حاصل از آن اقدامات عقب ماندگی اجتماعی-اقتصادی بسیاری از مناطق شیعه نشین است.

در دهه های اخیر خشونت های فرقه ای در پاکستان و افغاستان نگاه شیعیان به جنبش مقاومت را تحت تأثیر قرار داده است. شیعیان همچنان به ایفای نقش در حیات سیاسی کشمیر ادامه دادند؛ اما مداخله آنها در شورش های نظامی در اوایل دهه ۲۰۰۰ تقریباً به صفر رسیده بود. شرکت کردن برخی رهبران شیعه در انتخابات دولتی در حالی که این انتخابات از سوی طرفداران آزادی تحریم شده بودند، و نیز مشارکت بالای رأی دهندگان شیعه موجب شده بود چنین برداشت شود که شیعیان از «این آرمان» و «مقاومت» کشمیر حمایت نمی کنند. در ایجاد این دیدگاه، تبلیغات دولت هند بی تأثیر نبوده است.

دولت هند نیز مانند همه قدرت های استعماری از ایجاد اختلاف میان گروه های مذهبی، فرقه ای و قومی بهره می برد. به همین علت است که دولت هند از افزایش حمایت شیعیان از مقاومت بیم دارند.

به چشم آمدن بیش از پیش شیعیان در مبارزات کشمیر برای آزادی و تعیین سرنوشت علل متعددی دارد. رسانه های اجتماعی جوانان شیعه کشمیر را در معرض دیدگاه ها و گفتمان های متنوعی درباره اوضاع سرزمین شان قرار می دهد و افزایش سرکوب های دولت سیاسی شدن آنها را سرعت می بخشد.

حملات گروه های سنی مانند داعش در کنار تلاش های دولت هند برای تفرقه افکنی در کشمیر، مشارکت شیعیان این منطقه را در جنبش آزادی خواهی محدود کرده بود. اما جوانان شیعه در مقابل افزایش سرکوب و خشونت دولت اکنون تصمیم گرفته اند گفتمان خود را شکل داده و درباره فضای خود در مبارزات کشمیر مذاکره کنند. محرم که در ذات خود بر اهمیت ارزش هایی مانند عدالت، عزت و مقاومت تأکید دارد، رسانه مهمی در دست آنها است.

دولت راست گرا و ملی گرای هندو همچنان به تلاش برای تغییر ترکیب جمعیتی مناطق مسلمان نشین ادامه می دهد. این در حالی است که صدای آزادی خواهی شیعیان نیز اکنون بلند شده است. چندین دهه بود که عزاداری های شیعیان کشمیر در محرم برای دولت هند دردسری نداشت. اما با تضعیف گفتمان برساخته دولت هند درباره حامی دولت و ضد آزادی بودن شیعیان و نیز کاهش اختلافات میان گروه های مسلمان در کشمیر، اکنون دولت از فریادهای تازه و شجاعانه شیعیان خواستار عدالت و آزادی بیم دارد.

منبع: الجزیره