کودکان و نوجوانان در ایام محرم چه کتاب‌هایی بخوانند

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، حضور کودکان و نوجوانان در هیات‌ها و مجالس عزاداری در ایام محرم سبب می‌شود که آن‌ها با معارف عاشورایی و سیره و روش امام حسین(ع) و اهل بیت (ع) آشنا شوند. کودکان و نوجوانان می‌توانند همزمان با ایام محرم و شهادت سرور و سالار شهیدان، امام حسین‌(ع) و اصحاب و یاران باوفای ایشان با مطالعه آثار منتشر شده در این حوزه میزان اطلاعات و معارف دینی خود را افزایش دهند. در این گزارش تعدادی از کتاب‌های مناسب برای مطالعه در این ایام معرفی می‌شود.
 

«بچه‌های عاشورا»
«بچه‌های عاشورا» که از سوی انتشارات به‌نشر برای گروه سنی کودکان و نوجوانان منتشر شده است، می‌تواند منبع خوبی برای کسب اطلاعات مفید در این زمینه باشد. طاهره ایبد به عنوان نویسنده، در این مجموعه هفت جلدی تلاش دارد تا با زبانی داستان‌وار و کودکانه داستان شهدای نوجوان قیام عاشورا را برای بچه‌ها بازگو کند.
 
«بچه‌های عاشورا» دربرگیرنده داستان‌های کوتاهی است که طی آنها سرگذشت کودکان و نوجوانان کاروان امام حسین(ع) در کربلا به‌صورت جداگانه بازگو می‌شود. در این مجموعه که با تصویرگری مسعود قره‌باغی منتشر شده، رشادت‌ها و دلیری‌های شهدای کودک و نوجوان کربلا نقل شده است.
 
«شمشیر و اسب زخمی»، «اسیران کوچک»، «مرد و میدان»، «کوچه به کوچه»، «جنگجوی کوچک»، «از غریبه‌ها می‌ترسم» و «عطش و آتش» عناوین این مجموعه هفت جلدی هستند.
 
«شمشیر و اسب زخمی» داستان شهامت عمرو، فرزند جناده بن حارث سلمانی در سرزمین کربلا است. در جلد دیگر با عنوان «اسیران کوچک» روایت حماسه و شهادت اندوهناک طفلان مسلم بن عقیل بازگو شده است. در کتاب «مرد و میدان» بازخوانی شهامت‌های قاسم فرزند نوجوان امام حسن مجتبی(ع) در کربلا روایت می‌شود و در کتاب «کوچه به کوچه» چگونگی شهادت قاسم فرزند حبیب بن مظاهر، یار با وفای امام حسین(ع) در واقعه کربلا درج شده است. جلد دیگر این مجموعه با نام «جنگجوی کوچک» داستان رشادت‌های عبدالله فرزند امام حسن مجتبی (ع) در واقعه کربلا است و «از غریبه‌ها می‌ترسم» هم داستان محمد فرزند سعید بن عقیل در واقعه کربلا را شامل می‌شود.
 
در آخرین جلد این مجموعه «عطش و آتش» نیز قصه شهادت علی‌اکبر(ع) فرزند رشید امام حسین(ع) در میدان نبرد روایت می‌شود که با شجاعت تمام در واقعه کربلا حضور داشت و به شهادت رسید.
 
هر یک از عناوین این مجموعه هفت‌جلدی در ۱۵ صفحه، در قطع وزیری با شمارگان هزار نسخه و قیمت ۱۰ هزار تومان عرضه شده‌اند.
 

 کتاب «چهل روز عاشقانه»
«چهل روز عاشقانه» کتاب دیگری از انتشارات کانون پرورش فکری است که به قلم محمدرضا سنگری در سال 1389 منتشر شده است. این کتاب به مناسبت سال عزت حسینی، درباره وقایع و رویدادهای پس از شهادت امام حسین (ع) و یارانش تا اربعین آن حضرت نگاشته است. نگارنده ضمن بیان شداید و مصایب وارده بر اهل بیت (ع) ـ طی این چهل روز ـ زبان حال هر یک از بازماندگان نهضت عاشورا را بیان کرده است.
 

 کتاب «در عزایت آسمان نیلی قباست»
«در عزایت آسمان نیلی قباست» اثری از مهدی الماسی است که در سال 1380 از سوی انتشارات کانون پرورش فکری منتشر شده است. در این کتاب، مطالبی درباره نوحه و نوحه‌سرایی و مراسم عزاداری برای نوجوانان و جوانان گروه سنی نوجوان فراهم آمده است. کتاب با گزیده‌ای از سخنان پیشوایان معصوم (ع) در مورد ثواب عزاداری آغاز می‌شود، سپس تاریخچه کوتاهی از سوگواری‌های حسینی در ایران به طبع می‌رسد. در دو بخش بعدی مفهوم و شکل و کاربرد مرثیه و نوحه همراه با مثال‌هایی توضیح داده شده است. کاربرد دستگاه‌های موسیقی در مراسم تعزیه و تاریخچه و انواع آن موضوع بخش بعدی کتاب است. در بخش‌های بعدی کتاب، همراه با نمونه‌ها و مثال‌های مختلف مباحث زیر مطرح شده است: مضامین نوحه‌ها، آداب و ادب نوحه‌خوانی، ادبیات عاشورایی در کشورهای مسلمان و گزیده‌ای از نوحه‌های مورد استفاده در عزاداری‌ها.کتاب با عکس‌هایی از مراسم عزاداری عاشورا در مناطق مختلف و متناسب با مطالب به چاپ رسیده است.
 

 «امام حسین آموزگار زندگی»
کتاب «امام حسین آموزگار زندگی» شامل 9 گفتار است که به قلم فاطمه طریقت از سوی انتشارات سرو دانا برای نوجوانان منتشر شده است.
 
این 9 گفتار، شامل معرفی امام حسین (ع)، همسران و فرزندان امام حسین (ع)، ادوار گوناگون زندگی امام حسین (ع)، امام حسین (ع) و وقایع کربلا، سرانجام قاتلین امام حسین (ع)، عبادت امام حسین (ع)، کربلا در نگاه تاریخ و روایات، اعجاز امام حسین (ع) و اخلاق و گفتار امام حسین (ع) است.
 
انتشارات سرو دانا، سال 1396 کتاب «امام حسین آموزگار زندگی» را در قالب 80 صفحه با شمارگان هزار نسخه و قیمت 100 هزار ریال منتشر کرده است.
 

 

کتاب « امام حسین (ع)»
کتاب « امام حسین (ع)» نیز پنجمین جلد از مجموعه 14 قصه 14 معصوم نوشته حسین فتاحی است که با تصویرگری محمدرضا دادگر از سوی انتشارات قدیانی منتشر شده. هر كتاب از مجموعه‌ «14 قصه، 14 معصوم» به شرح زندگي يكي از ائمه و معصومين(ع) اختصاص دارد. ويژگي اين داستان‌ها زبان ساده‌اي است كه در آن‌ها به كار رفته و به دليل همين سادگي بيان است كه همه‌ آن‌ها براي كودكان دبستاني قابل درك و جذاب شده‌اند.
 
نويسنده ضمن رعايت سنديت وقايع تاريخي هر داستان، و ذكر نام دقيق شخصيت‌ها، مكان‌ها و تاريخ‌ها، سعي كرده است كه جنبه‌ داستاني اثر را نيز ناديده نگيرد تا علاوه بر بازنگري حوادث و شرح زيبايي‌هاي زندگي اين چهارده معصوم، خواننده را به پيگيري هر داستان و مراجعه به كتاب بعدي تشويق كند.
 
چاپ اول کتاب «امام حسین (ع)» در سال 1382 از سوی انتشارات قدیانی منتشر شد تا به چاپ سیزدهم رسید که در سال 1395 در 40 صفحه با شمارگان پنج هزار و 500 نسخه با قیمت 40هزار ریال منتشر شد.

 

«10 قصه‌‌ عاشورايی»
«10 قصه‌‌ عاشورايي» نوشته فريبا كلهر کتاب بعدی این فهرست است که از سوی انتشارات قدیانی برای بچه‌ها منتشر شده و داستان ‌همراهي 10 نفر از شهداي كربلا با امام حسين(ع) در روز عاشورا را بیان می‌کند. در اين كتاب، قصه‌ رشادت‌هاي 10 قهرمان واقعه‌ عاشورا با زبان ساده و قابل درك براي كودكان روايت شده است.
 
«مسلم»، «حبيب»، «حر»، «زهير»، «حضرت قاسم(ع)»، «حضرت علي‌اصغر(ع)»، «حضرت علي‌اكبر(ع)»، «حضرت زينب(س)»، «حضرت ابوالفضل(ع)» و «حضرت علي بن الحسين(ع)» قهرماناني هستند كه قصه آنان در اين كتاب به زباني زيبا و كودك پسند روايت شده است.
 
در بخش پاياني هر داستان خلاصه‌اي از قصه با عنوان «قصه‌اي كه خواندي...» آمده كه به تكميل داستان مي‌پردازد. داستان‌هاي اين كتاب براي گروه سني «ب» ـ دانش‌آموزان سال‌هاي  اول، دوم و سوم دبستان ـ مناسب است و تصويرگري آن را سيدحسام‌الدين طباطبايي انجام داده است.
 
جاپ نخست كتاب «10 قصه‌ عاشورايي براي بچه‌ها» سال 1390 از سوي واحد كودك و نوجوان انتشارات قدياني(كتاب‌هاي بنفشه) در شمارگان سه هزار و 300 نسخه، 128 صفحه و بهاي 10 هزار تومان روانه بازار كتاب شده است.
 

«علمدار عاشقی»
کتاب بعدی این فهرست «علمدار عاشقی» نام دارد که چکیده‌ای از رابطه عباس بن علی با مولای خود حسین بن علی (علیه‌السلام) است که در چهارده گفتار از سوی علی تقوی دهکلانی جمع‌آوری شده و از سوی انتشارات جمکران منتشر شده است.
 
سعی شده این گفتارها روان و ساده بیان شود تا نوجوانان به مقتضای حال و هوای سن خود، در رابطه این دو امام و مأموم غرق شوند و ولایت مداری حضرت عباس (علیه‌السلام) را بهتر بشناسند.
 
این گفتار، یا متن سخنان این دو بزرگوار است و یا آیات قرآن و احادیث اهل بیت (علیهم‌السلام) که به صورت زبان حال، بیان شده است.
 
چاپ نخست «علمدار عاشقی» سال 1387 در 108 صفحه از سوی انتشارات جمکران با قیمت 10 هزار تومان منتشر شده است. 

کتاب «تشنه لبان»
«تشنه لبان» کتاب دیگر این فهرست است که از سوی حمید گروگان نویسنده کتاب‌های کودک و نوجوان نگاشته شده و در سال 1391 از سوی انتشارات کانون پرورش فکری منتشر شده است.
 
نویسنده در این کتاب با رجوع به معتبرترین منابع تاریخ عاشورا، حوادث این روز بزرگ را با دقت و جز به جز روایت کرده است. تصویرگری این کتاب را هاجر سلیمی‌نمین و طراحی گرافیک آن را کوروش پارسانژاد بر عهده داشته‌اند. این کتاب در واقع از کتاب‌های «مقتل» به شمار می‌رود که در آن وقایع کربلا و حماسه آفرینان عاشورا با ذکر نام و شیوه شهادت و شرح مطالب بیان شده است. هم چنین شعرهایی با بیت‌هایی متناسب با مطلب از شاعران مختلف چون حافظ انتخاب که در کتاب آمده است.
 

نمایشنامه «بچه‌های عاشورا»
کتاب بعدی این فهرست به کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به نمایشنامه‌نویسی اختصاص دارد. «بچه‌های عاشورا» عنوان نمایشنامه‌ای است تالیف منوچهر اکبرلو که با تصویرگری هدی عظیمی از سوی انتشارات سروش منتشر شده است.
 
کتاب «بچه‌های عاشورا» روایتگر بچه‌های محله بالا و محله پایین است که با هم دچار اختلاف هستند و هر بار به بهانه‌ای با هم درگیر می‌شوند. یک بار که بچه‌های بالا و بچه‌های پایین قصد لشکرکشی داشتند حاج قاسم به آنها پیشنهاد می‌دهد که به جای این کار یک مراسم تعزینه برپا کنند و بعد از آن هر کاری دلشان می‌خواهد انجام دهند. بچه‌ها نیز تصمیم می‌گیرند که تعزیه را انجام دهند و همین اجرای تعزیه باعث حل و فصل شدن اختلافات آن‌ها نیز می‌شود.
 
در این کتاب کودکان طی نمایش ماجرای طنز کودکانه با جذابیت‌های هنر جدی قدیمی و مردمی تعزیه‌خوانی نیز آشنا می‌شوند ضمن آنکه اشعار تعزیه موجود در کتاب همگی از نسخه‌های معتبر مجالس مختلف، مناسب با موضوع نمایشنامه انتخاب و در برخی موارد به صورت ساده بیان شده‌اند.
 
چاپ نخست کتاب «بچه‌های عاشورا» در 40 صفحه تمام گلاسه رنگی با شمارگان یک هزار نسخه و قیمت 45 هزار ریال از سوی انتشارات سروش منتشر شده است.
 

کتاب «آسمان خون گریه کن»
کتاب «آسمان خون گریه کن» نوشته جعفر ابراهیمی نیز اثر دیگری است که در سال 1392 از سوی کانون پرورش فکری منتشر شده است. در این كتاب حماسه كربلا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش با بیانی ساده به همراه تصاویری چند، برای گروه سنی نوجوان در 10 بخش با عناوین «حسین در راه است‌‌، شهادت مسلم و هانی‌‌، شهادت طفلان مسلم‌‌، حركت حسین (ع) به سوی كوفه‌‌، زمین كربلا‌‌، شب عاشورا‌‌، شام غریبان‌‌، در قصر یزید‌‌، عاقبت نیكان و پاكان و سرانجام ستمكاران و ناپاكان‌‌ و شعر شام عاشورا‌‌« روایت شده است.
  

«امام حسین(ع)»
از دیگر کتاب‌هایی که می‌توان در این فهرست به کودکان و نوجوانان پیشنهاد کرد، «امام حسین(ع)» است که به قلم علی باباجانی، برای مخاطبان نوجوان منتشر شده این کتاب جلد پنجم از مجموعه «یک نفر تو را دوست دارد» است. این مجموعه به احادیث بزرگان اختصاص دارد و در هر کتاب 12 حدیث از معصومین (ع) آمده و با توجه به هر حدیثی، داستانی هم نوشته شده است.
 
پنجمن جلد این مجموعه روایتگر داستان‌هایی برگرفته از احادیث امام سوم(ع) و مناسب گروه سنی نوجوانان است.
 
چاپ نخست این اثر سال 95 منتشر و با قیمت 65 هزار ریال از سوی انتشارات به‌نشر روانه بازار شد.
 

مجموعه داستانی «یک کار خوب»
«کارگرهای فقیر» و «همسفر‌ناشناس» دو اثر از مجموعه داستانی «یک کار خوب» به قلم محمود پوروهاب است که براساس سیره امام حسین (ع) و امام سجاد(ع)برای کودکان به زیور طبع آراسته شده و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. در مجموعه «یک کار خوب» که برای گروه سنی «ب» و «ج» است هر قصه برای خود نام جداگانه ای دارد در واقع سعی شده است نکات تربیتی که در زندگی معصومین وجود داشته است برای بچه‌ها انتخاب و به صورت داستان به نگارش درآید.
 

این قصه‌ها با زبان امروزی بیان شده‌اند و به مسائلی می پردازند که در دنیای امروزی هم به چشم می‌خورد؛ بنابراین همه داستان های کوتاه این مجموعه برای کودکان بار تربیتی دارند. «خروس پرطلایی»، «آن آقای مهربان»،«کارگرها فقیر»، «همسفر ناشناس»، «کبوترهای دوست داشنی»، «قصه‌ی مرد تنبل»، «پیرزن ومهمان عزیز»، «کیسه‌ی سکه‌هایم کو»، « اشک شادی» و «تصادف» عناوین مجموعه «یک کار خوب» هستند.
 

 داستان‌هایی از زندگی امام حسین (علیه‌السلام)
«داستان‌هایی از زندگی امام حسین (علیه‌السلام)» از آثاری است که در قالب مجموعه «مژده گل» از سوی انتشارات جمکران منتشر شده است. مجموعه کتاب داستانی «مژده گل» دربردارنده داستان‌های کوتاهی از چهارده معصوم (علیهم السلام) برای گروه سنی کودک و نوجوان است که به قلم محمود پوروهاب و مجید ملامحمدی به چاپ رسیده است.
 
این کتاب با زبانی ساده و داستانی کودکانه بچه‌ها را با زندگی امام حسین (علیه السلام) آشنا می‌سازد.
 
چاپ چهارم «داستان‌هایی از زندگی امام حسین (علیه‌السلام)» سال 97 از سوی انتشارات جمکران به قیمت 90 هزار ریال منتشر شده است.

مجموعه «با ادب چون...»
مجموعه پنج جلدی «با ادب چون...» به قلم زهرا زواریان اثر دیگری است که در این حوزه از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. «اسبی که دو بال داشت» عنوان یکی از داستان‌های این مجموعه است زواریان در این اثر وفاداری اسب امام حسین (ذوالجناح) را برای بچه‌ها به صورت داستان به رشته تحریر درآورده است. در این اثر که برای گروه سنی (ج) است، ادب ذوالجناح نسبت به امام حسین روایت شده است. در واقع وفا و محبتی که این اسب نسبت به امام داشته است باعث می‌شود که یک واکنش عملی نسبت به لحظه شهادت امام حسین(ع) از خود نشان داده است.
 
«اسبی که دو بال داشت»، «در حلقه شیرها»، «شتری که با وفا بود»، «شیری که سلام کرد»، «وقتی آهو خانم به تله افتاد» عنوان‌های مختلف مجموعه «با ادب چون...» هستند.
 

«مهمان کوچک»
«مهمان کوچک» هم پنجمین جلد از مجموع «قصه‌های شیرین از زندگی معصومین(ع)» است که مسلم ناصری به عنوان نویسنده در آن، قصه‌هایی از زندگی امام حسین(ع) را برای مخاطبان کودک و نوجوان روایت می‌کند.

پنجمین چاپ این اثر در سال 1393 با شمارگان پنج هزار نسخه از سوی به‌نشر چاپ شده و به قیمت 45 هزار ریال در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.
 

«امام حسین (علیه‌السلام)»
«امام حسین (علیه‌السلام)» نوشته زهرا عبدی از مجموعه چهارده معصوم نیز کتاب دیگری است که از سوی انتشارات جمکران منتشر شده است. این مجموعه دربردارنده داستان‌های کوتاهی از زندگانی چهارده معصوم (علیهم‌السلام) برای گروه سنی کودک و نوجوان است.
 
عبدی در «امام حسین (علیه‌السلام)» کودکان و نوجوانان را با زندگی امام حسین (علیه‌السلام) در غالب داستان آشنا می‌سازد.
 
چاپ نخست کتاب «امام حسین (علیه‌السلام)» در 28 صفحه با قیمت 4500 ریال در سال 96 از سوی انتشارات جمکران منتشر شده است.
 

 

کتاب «جا مانده از کاروان»
کتاب «جا مانده از کاروان» نوشته محمود جوان‌بخت و تصویرگری سعید رزاقی در سال 1376 از سوی انتشارات کانون پرورش فکری منتشر شده است. در این داستان زمانی که لشکر ابن‌سعد خانواده‌ اهل بیت را همچون اسیر به کوفه می‌آورد، عبدالله‌بن‌عفیف که یک چشم خود را در جنگ جمل و دیگری را در جنگ صفین از دست داده است خاطرات گذشته را که پا به پای حسین (ع) با لشگر معاویه جنگیده است به یاد می‌آورد و اشک می‌ریزد. زمانی که ابن‌سعد در مسجد کوفه به خانواده‌ رسول خدا اهانت می‌کند، عبدالله بر او می‌شورد و او را دروغ‌گو می‌خواند. ابن‌سعد توطئه‌ای می‌چیند تا این آخرین بازمانده از قافله شهدا را اسیر کند.
 
چاپ نخست کتاب «جا مانده از کاروان» با شمارگان 30 هزار نسخه و قیمت 1500 تومان در سال 1376 منتشر شده است./826/د101/ق