مروری بر سیره سیاسی و فرهنگی امام موسی کاظم

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت بیستم ذی الحجه سالروز ولادت امام موسی کاظم(ع) کتابی برای شناخت هر چه بیشتر آن حضرت خدمت دوست داران کتاب معرفی می‌شود.

دوره ای که امام کاظم(علیه السلام) و فرزندان ایشان در آن می زیستند، به ویژه برای جامعه شیعه از دوران های بسیار با اهمیت است. در این دوره، فعالیت های شیعیان در عرصه های مختلف فرهنگی و سیاسی وجود داشته و قیام های بسیاری بر ضد حکومت عباسی به وقوع پیوست که مهم ترین آنها قیام ابراهیم بن محمد بود که در آن برخی از فرزندان امام کاظم(علیه السلام) حضور داشتند. در عرصه فرهنگی نیز گستردگی شبکه وکالت در زمان امام کاظم(علیه السلام) ارتباط میان آن حضرت و شیعیان را آسان کرده بود؛ از این رو حضور فرزندان امام در دوره های بعد در مراکز شهرهای مختلف ایران و عراق حایز اهمیت فراوان بود و می توانست در رشد فزاینده شیعیان مؤثر افتد.

انتشارات جامعه المصطفی(صلی الله علیه وآله) العالمیه، کتاب بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم (علیه السلام) و نقش آنها در تاریخ تشیع، نوشته سید یاسین زاهدی را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

کتاب بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم (علیه السلام) و نقش آنها در تاریخ تشیع، دارای شش بخش است:

اول: در این بخش از کتاب به وضعیت سیاسی عصر امام کاظم (علیه السلام) پرداخته شده است. عناوین این بخش: منصور، مهدی عباسی، هادی عباسی، هارون الرشید.

دوم: وضعیت فرهنگی عصر امام کاظم (علیه السلام)، عنوان این بخش از کتاب و عناوین زیر این عنوان عبارت است از: فعالیت مکاتب فکری، زندیق، مانوی، مزدکی، شعوبیه، گروه های فکری اسلامی.

سوم: در این بخش با عنوان تعداد فرزندان امام کاظم (علیه السلام) به این عناوین پرداخته شده است: اسامی موجود در منابع خاص، اسامی موجود در منابع متأخر، مقایسه اسامی در قرن سوم و چهارم، مقایسه اسامی در قرن چهارم و پنجم.

چهارم: بررسی و شرح احوال پسران امام کاظم (علیهم السلام)، عنوان این بخش است و خواننده می تواند درآن با امام رضا(علیه السلام)، حسن بن موسی(علیه السلام)، قاسم بن موسی(علیه السلام)، جعفربن موسی(علیه السلام)، عباس بن موسی(علیه السلام)، اسحاق بن موسی(علیه السلام)، حسین بن موسی(علیه السلام)، هارون بن موسی(علیه السلام)، محمد بن موسی(علیه السلام)، عبدالله بن موسی(علیه السلام)، ابراهیم اصغر بن موسی(علیه السلام) و حمزة بن موسی(علیه السلام) آشنا شود.

پنجم: بررسی احوال پسران قیام کننده امام کاظم (علیهم السلام)، عنوان این بخش است و احوال ابراهیم بن موسی(علیه السلام)، زید بن موسی(علیه السلام)، احمد بن موسی(علیه السلام)، و اسماعیل بن موسی(علیه السلام) در آن بررسی شده است.

ششم: در آخرین بخش این کتاب با عنوان دختران امام کاظم (علیه السلام)، به زندگی نامه فاطمه معصومه بنت موسی(علیها السلام)، فاطمه ستّی بنت موسی(علیها السلام)، فاطمه صغری بنت موسی(علیها السلام)، فاطمه اخری بنت موسی(علیها السلام)، حکیمه بنت موسی(علیها السلام)، زینب بنت موسی(علیها السلام)، و آمنه بنت موسی(علیها السلام) پرداخته شده است.

برشی از کتاب

در صفحات 28 و 29به مبارزه منفی امام کاظم(ع) با بنی العباس اشاره شده و این مطالب نگارش یافته است:

یکی از شیوه های مقابلهْ امام کاظم(علیه السلام) با بنی عباس، مبارزه منفی بود. امام(علیه السلام) نظارت مستقیم بر طرفداران و پیروان خود داشت و با هماهنگی آنان مواضع سلبی و منفی در برابر حکومت را در پیش گرفت. این کار به منظور ناتوان نمودن حکومت ازنظر سیاسی و اقتصادی بود. امام به پیروان و طرفداران خود دستور داد تا رابطه خود را با حکومت قطع کنند و حتی دعاوی خود را به محاکم و دادگستری حکومت نبرند.

امام کاظم(علیه السلام) یاری رساندن به حکومت جور را در هر زمینه ای حرام نمود. این موضع امام در گفت وگوی وی با یکی از اصحاب به نام «صفوان» آشکار می گردد. امام به او فرمود:

ای صفوان! همه چیزت خوب و پسندیده است، جز یک چیز. عرض کرد: فدایت شوم! آن چیست؟ فرمود: کرایه دادن شترهایت به این ستمکار (هارون). صفوان گفت: به خدا سوگند آنها را از جهت تکبر و خودخواهی یا شکار و سرگرمی کرایه نداده ام؛ بلکه برای این راه (مکه) کرایه داده ام و خودم همراهی با شتران را بر عهده نمی گیرم؛ بلکه غلامان خود را با آنان می فرستم. امام به او فرمود: ای صفوان! آیا کرایه ات بر عهده آنان است؟ گفت: بله. فرمود: آیا دوست می داری زنده بمانند تا کرایه تو را بپردازند؟ گفت: آری. پس امام(علیه السلام) فرمود: هر کس بقای آنان را دوست داشته باشد، از آنان است و هرکس از آنان باشد، وارد آتش گردد.

پس از آن، صفوان تمامی شتران خود را فروخت و چون هارون دراین باره از او پرسید، جواب داد: «دیگر پیرشده ام و غلامانم چنان که باید به این کار نمی رسند». هارون گفت: من می دانم به اشارهْ چه کسی شترانت را فروخته ای؛ موسی بن جعفر تو را به این کار واداشته است. صفوان گفت: مرا با موسی بن جعفر چه کار؟! هارون گفت: این حرف ها را کنار بگذار؛ به خدا قسم اگر به سبب خدمات نیکوی تو نبود، تو را می کشتم.

انتشارات جامعه المصطفی(ص) کتاب «بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم (علیه السلام) و نقش آنها در تاریخ تشیع» را در قطع رقعی و 288 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به جامعه المصطفی(ص) به آدرس: قم، میدان شهدا، خیابان حجتیه، فروشگاه مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) تلفکس: 02537730517مراجعه کنند./826/ن602/ق