رسیدن به خط فقر؛ رؤیای ۸۰ درصد طلاب

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، هشتمین دوره شورای عالی حوزه‌های علمیه چند هفته پیش در حالی آغاز به کار کرد که بدون شک مسأله معیشت و اجرای طرح‌های عملیاتی برای رفع مشکلات اقتصادی یکی از مهم ترین مطالبات طلاب از این شوراست.

به جرأت می توان گفت طلاب حوزه های علمیه در سال های اخیر که جنگ اقتصادی دشمن با ناکارآمدی دولت و برخی نهادهای دیگر گره خورده است، یکی از آسیب پذیرترین اقشاری هستند که بیش‌ترین فشارها را متحمل شده اند.

چندی پیش یکی از شخصیت‌های حوزوی در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که 80 درصد طلاب زیر خط فقر زندگی می کنند؛ این ادعا اگرچه برای اکثریت جامعه قابل پذیرش و باور نیست اما واقعیتی است که با یک تفحص ساده در زندگی طلاب اثبات می‌شود.

اگر چه ساده زیستی و دوری از تجملات از قرن‌ها پیش همواره طریق علمای راستین اسلام بوده است اما امروز بحث فراتر از مسائل اخلاقی رفته است و کارد به استخوان برخی از طلاب و خانواده‌های آنها رسیده است و انتظار پیاده سازی سبک زندگی علمای سلف انتظار بی جای به نظر می‌رسد.

پدیده های تلخی مانند انصراف از ادامه تحصیل در حوزه علمیه، مهاجرت طلاب در سال‌های ابتدایی تحصیل از قم به شهرهای خود، سرخوردگی استعدادهای برتر و روی آوردن به مشاغل غیر مرتبطی مانند تاکسی های اینترنتی و حتی پیک موتوری همه خبر از یک فاجعه می دهند.

با این حال بخش اعظمی از طلاب با تحمل مشکلات و حفظ انگیزه های روز اول ورود به حوزه‌های علمیه همچنان در صف تفقه و تبلیغ علوم اهل بیت(ع) مجاهدت می‌کنند که این شاهکار، درخور پاسخ مناسب از سوی مسؤولان حوزه است.

گذشته از نحوه عملکرد مسؤولان در طول سال‌های گذشته، شورای عالی حوزه علمیه که در حقیقت بالاترین نهاد سیاست‌گذاری در حوزه به شمار می رود در دوره جدید خود می تواند بیشترین نقش را در بهبود وضعیت معیشتی طلاب ایفا کند؛ البته تحقق این امر نیازمند هم افزایی هرچه بیشتر با سایر نهادهای حوزوی است.

از آنجا که برخی از طرح های ارائه شده به شورای عالی از لحاظ عملیاتی فاقد کارایی لازم بوده اند به نظر می رسد تشکیل کمیسیون های تخصصی برای بررسی وضعیت معیشت طلاب زیر نظر این شورا ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

در حالی که هنوز این ابهام در ذهن برخی از طلاب وجود دارد که میزان پرداختی دفاتر شهریه حداکثر ظرفیت این دفاتر است و یا اینکه تعمدی در پرداخت حداقلی شهریه وجود دارد، اختصاص میزان بیشتری از وجوهات می ‌تواند تا حدودی دغدغه های اقتصادی طلاب را رفع و وضعیت علمی آنها را سامان بدهد.

برخی نیز در این شرایط رایزنی با دولت و مجلس برای افزایش اعتبارات پیشنهاد می دهند که اندکی با استقلال حوزه های علمیه در تضاد است اما به هر حال شورای عالی نباید تنها به منبع وجوهات و موقوفات بسنده کنند بلکه باید سازوکارهای جدیدی برای درآمدزایی حوزه علمیه تعریف شود که در غیر این صورت طلاب برای گذران زندگی خود مجبور به تعریف شغل دوم هستند.

مسأله مسکن نیز از دغدغه های اصلی این روزهای طلاب است به طوری که برخی از آنها حتی توانایی پرداخت اجاره بهای مسکن در ارزان ترین نقاط شهر را ندارند؛ این در حالی است که برخی از خانه های شهرک مهدیه به علت نیاز به تعمیرات خالی از سکونت است و طلاب از حضور بعضی افراد با نفوذ با ماشین های مدل بالا و عدم تخلیه برخی از واحدها شکایت و گلایه دارند.

عدم اطلاع رسانی در خصوص اقدامات و نداشتن ارتباط مستقیم با بدنه حوزه علمیه از جمله نقدهایی است که نسبت به عملکرد شورای عالی حوزه در دوره هفتم وارد شده است؛ سامانه بانک ایده که دبیر شورای عالی این هفته از ایجاد آن خبر داد می‌تواند بخشی از این خلاء را پر کند؛ فضلا و اساتید حوزه علمیه از این طریق می‌توانند پیشنهادها، انتقادات و ایده‌های معیشتی خود را در اختیار اعضای شورای عالی قرار دهند.

با جوانگرایی نسبی صورت گرفته در ترکیب اعضای شورای عالی و با در نظر گرفتن واقعیت های موجود، این امید می رود که مطالبه به حق بخشی از بهترین جوانان این کشور به ثمر نشسته و اندکی از دغدغه های معیشتی آنها کاسته شود./1350/ی504/ف

ابوالفضل شهبازی