بازسازی نقش مردم رمز موفقیت امام بود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در نشست علمی مکتب فقهی سیاسی امام خمینی(ره) که به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و خبرگزاری رسا، به مناسبت سی و یکمی سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) در سالن جلسات این خبرگزاری برگزار شد، اظهار کرد: مکتب امام از دو زوایه شخصیت امام خمینی(ره) و خود مکتب قابل بحث است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به ویژگی های شخصیتی امام خمینی(ره) اشاره کرد و گفت: شخصیت های برجسته تاریخی به سه دسته تئوری پرداز، عمل گرا و تعداد اندکی نیز هم تئوری پرداز و هم عمل گرا تقسیم می شوند و امام خمینی(ره) در دسته سوم قرار دارند یعنی زمانی که گفته می شود مکتب امام، این مکتب هم از نظر علمی دارای مبنا است و هم جلوه عملیاتی آن را می توان در بیرون نشان داد.

وی فهم ظرفیت های متغیر دین را از ویژگی های امام خمینی(ره) دانست و گفت: امام خمینی(ره) تمامی عرصه های دین را متناسب با امروز بازسازی کرد که در این میان بخش های متغیر دین بسیار تأثیر گذار است زیرا اصول ثابت دین در همه زمان ها قابل جریان خواهد بود اما امام خمینی(ره) بخش متغیر دین را متناسب با امروز بازسازی و اصول ثابت را بر اساس آن احیا کرد.

حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با تصریح بر این که فهم از ارجاع به کدهای ثابت دینی از ویژگی های نظری در اندیشه امام خمینی(ره) به شمار می رود، افزود: جمهوریت مطرح شده و تشکیل شده از سوی امام خمینی(ره) جمهوریتی ترکیبی بدون سابقه است همچنین بحث عاشورای سیاسی و عاشورای عاطفی که تطبیق شرایط تاریخی بر واقعیت های امروزی است کاری بسیار هنرمندانه از سوی ایشان به شمار می رود.

وی خاطرنشان کرد: فهم اولویت ها نیز از ویژگی های نظری در اندیشه امام خمینی(ره) است به عبارت دیگر در جریان شکل گیری مبارزه، با پدیده های مختلفی مواجه هستیم بنابراین برای مقابله با آن ها باید اولویت بندی و اهم و مهم کرد و چنین مواردی در تفکر امام خمینی(ره) بسیار مشاهده می شود به عنوان مثال امام خمینی(ره) در قضیه کتاب شهید جاوید بیان می کنند اولویت ما مبارزه با دستگاه شاهشناشی است و مسائل حاشیه ای شما را منحرف نسازد.

وی با بیان این که فهم امام خمینی(ره) برای استفاده از ظرفیت های مردم از مسائل کلیدی در جریان انقلاب اسلامی است، اظهار کرد: از رمزهای موفقیت امام(ره) رفتن به سمت مردم و بازسازی نقش مردم است.

استاد علوم سیاسی در ادامه به پنچ ویژگی امام خمینی(ره) در بعد علمی اشاره کرد و گفت: عنصر وظیفه گرایی در تشکیل مکتب امام(ره) و انقلاب اسلامی به امام خمینی(ره) بسیار کمک کرده است؛ اخلاص در عمل و خدایی بودن از ویژگی های کلیدی در عمل گرایی و کنش های رفتاری امام خمینی(ره) است و در بدترین شرایط مخلص بودن امام(ره) تأثیر فراوانی داشت.

وی مداومت در عمل را سومین ویژگی امام خمینی(ره) در عرصه عمل دانست و گفت: امام خمینی(ره) پیش از انقلاب بیان می کنند «از مراجع و مجتهدینی نیستم که فتوا دهم و پس از آن چرت بزنم بلکه من پشت سر فتوا داد می زنم و حرکت می کنم» در عمل نیز بسیار دیده شده که ایشان پدیده های انقلاب اسلامی را تا آخر پیگیری کرده اند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تصریح بر این که شجاعت در حوزه عمل از ویژگی های انحصاری امام خمینی(ره) است، بیان کرد: کمتر شخصیتی دیده می شود که نظریه ای را مطرح و تا رسیدن به هدف آن را پیگیری کرده است؛ آخرین ویژگی عملی امام خمینی(ره) نیز تقسیم بندی اصل و فرع در عمل است یا همان اهم و مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی در ادامه به سؤال دبیر علمی نشست پاسخ داد.

علیرضا داودی دبیر علمی نشست ـ همگامی تئوری و عمل اندیشه امام منجر به ارزیابی و اصلاح نظر از سوی حضرت امام خمینی(ره)شد، برخی این اتفاق را به معنای دست کشیدن امام خمینی از باورهای ابتدای راه قلمداد می کردند، این تلقی جریان هایی که به دنبال تحریف اندیشه های امام(ره) هستند را چگونه ارزیابی می کنید؟

حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا در پاسخ به سؤال مطرح شده با بیان این که ترکیب نظر و عمل فرصت بازسازی را در اختیار امام قرار داده است، ادامه داد: البته برخی موارد به ماهیت مکتب امام(ره) باز می گردد زیرا مکتب امام(ره) به گونه ای است که صحه وجوبی در اختیار ایشان قرار می دهد چنانچه هنگامی که محمدحسنین هیکل در زمینه شخصیت های مورد توجه امام خمینی(ره) از ایشان سؤال می کند، امام(ره) در فلسفه، ملاصدرا و در روایت، کلینی و در فقه، صاحب جواهر را نام می برند. اگر این شخصیت ها را کنار هم قرار دهیم و یک شخصیت واحد مرکب از سه حوزه معرفتی شکل دهیم، عقلانیتی شکل می گیرد که از ویژگی های آن قدرت مانور است چنانچه در اول کتاب ولایت فقیه می گوید «تصور آن باعث تصدیق می شود» با یک جمله عقلانی تمام ولایت فقیه را ثابت می کند.

وی با بیان این که ما نمی توانیم نگاه امام(ره) در حوزه عمل و فضای باز ایشان در عرصه سیاست را داشته باشیم، اظهار کرد: از معضلات امروزی کشور و چالش های لاینحل، درگیری نخبگانی میان چپ و راست است که این درگیری در زمان امام(ره) نیز وجود داشته اما امام خمینی(ره) آنها را در کنار هم و مکمل یکدیگر می بیند در حالی که امروزه جمع کردن میان آنها برای ما بسیار سخت است.

وی افزود: همچنین با وجود نگاه ترکیبی امام خمینی(ره) میان فقه و کلام، انقلاب اسلامی انقلابی فقهی نبود زیرا امام خمینی(ره) در آغاز حرکت به دستورات فقهی نپرداخت بلکه بر روی اعتقادات مردم کار کرد تا مردم طاغوت زده باورمند شوند و پس از آن بحث های فقهی به صورت جدی وارد میدان شدند؛ به صورت کلی ترکیب میان کلام و فقه و اولویت دادن به مسائل اعتقادی بر مسائل فرعی در اندیشه امام خمینی(ره) بود که توانست یک جامعه طاغوت زده بی اعتقاد را در مرحله نخست اعتقادی و سپس وارد مسائل شرعی کند./1324/پ201/ف