کرونا تشدیدکننده کاهش جمعیت است نه عامل اصلی

به گزارش خبرگزاري رسا، پیری هرم سنی جمعیت و نگرانی از رسیدن نرخ رشد جمعیت به صفر یا حتی منفی چالش‌هایی است که سیاست‌های جمعیتی کشور از خود بر جای گذاشته است. سال ۹۱ بود که مقام معظم رهبری به صراحت درباره وضعیت جمعیت کشور و از دست رفتن سیمای جوان ابراز نگرانی کردند و خواستار اصلاح اشتباهات گذشته شدند.
در ادامه این ماجرا شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوباتی را برای تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری در دستور کار قرار داد. همچنین سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد.

اما وقتی سراغ این اسناد بالادستی و مصوبات می‌رویم می‌بینیم هیچ یک از آن‌ها تاکنون اجرایی نشده و همین مسئله موجب شده است روند کاهشی جمعیت در کشور ادامه یابد. بر اساس گزارش کمیته رصد و پایش سیاست‌های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی سال ۹۸ کمترین میزان موالید در ۵۰ سال اخیر ثبت شده است. طبق این گزارش سال ۸۰ تا ۹۴ در کشور افزایش موالید در حال رخ دادن بوده است، اما پس از سال ۹۴ به علت خالی‌شدن توان درونی جمعیت تعداد تولد‌ها با شیب تقریباً تندی شروع به کاهش کرده و در سال ۹۷ میزان موالید کشور نسبت به سال قبل با کاهش بیش از ۸ درصدی مواجه شده که در دو دهه اخیر بی‌سابقه بوده است.

ضمن اینکه در شش ماهه اول۹۸ نسبت به شش ماهه اول سال ۹۷ این تعداد با ۱۳درصد کاهش مواجه بوده که کاهش بیش از ۹۲هزار تولدی را به همراه داشته است. بر همین اساس تعداد تولد‌های سال ۹۷ در مقایسه با سال ۹۴ نشان دهنده کاهش ۲۰۳ هزار و ۷۱۰ نفری جمعیت است. همچنین میزان موالید از حدود ۲۰ در هر هزار نفر جمعیت در سال ۹۴ با کاهشی محسوس به ۷/ ۱۶ در هر هزار نفر جمعیت در سال ۹۷ رسیده است و تخمین زده شده در سال ۹۸ نرخ زاد و ولد با ۵/ ۱۴ تولد به ازای هر هزار نفر جمعیت به کمترین حد خود در ۵۰ سال گذشته رسیده است. طبق برآورد‌های انجام شده بر مبنای نتایج سرشماری، در حالی که جمعیت ایران در پایان نیمه اول سال ۹۸ به ۸۲ میلیون و ۷۷۶ هزار و ۲۷۰ نفر رسیده بود، مطابق نتایج سرشماری، نرخ رشد جمعیت ایران از ۲۹/ ۱ درصد در سال ۹۰ به ۲۴/ ۱ درصد در سال ۹۵ رسیده است و برآورد‌ها نشان می‌دهد نرخ رشد جمعیت هم اکنون به حدود یک درصد رسیده باشد.

بر مبنای روند رخ داده در نرخ رشد جمعیت کشور حتی بدون رخ دادن پدیده‌ای همچون کرونا هم پیش‌بینی‌های جمعیتی از ادامه روند کاهشی نرخ رشد جمعیت در سال‌های آینده خبر می‌داد.

حالا، اما کرونا با چالش‌هایی که در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سلامت ایجاد کرده است همچون کاتالیزور یا تشدیدکننده باعث روند کاهشی جمعیت در کشورمان شده است. این مسئله به گونه‌ای پیش رفته که برخی نگرانی‌ها را از کاهش قابل توجه موالید در سال جاری یا حتی بحث‌هایی همچون فرورفتگی جمعیت مطرح می‌کند. با تمام این‌ها با نگاهی واقع بینانه می‌توان دریافت کرونا عامل اصلی روند کاهشی جمعیت در کشورمان نیست و تنها به عنوان یک عامل تشدید‌کننده باید به آن نگاه کرد.

این بدین معناست که حتی اگر کرونا هم برود، اما چالش‌های دیگری که سر راه ازدواج و فرزندآوری جوانان قرار دارد باقی بمانند روند کاهشی جمعیت هم همچنان با همین شیب تند به جلو خواهد رفت./1360/