روایتی از قدرت بالستیک ایران +تصاویر
جمهوری اسلامی ایران تا به امروز با طراحی و ساخت ۱۶ موشک بالستیک با کاربردهای مختلف، گامهای بلندی در مسیر دستیابی به قدرت بازدارنده بومی برداشته است.
به گزارش خبرگزاري رسا، شاید یکی از مهمترین دستاوردهای دفاعی که در سال ۹۸ رونمایی شد و نوید بخش آیندهای روشن را در عرصه بازدارندگی را به همراه داشت در عرصه موشکی بود. یکشنبه ۲۰ بهمن ماه بود که با حضور سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه و سردار امیرعلی حاجیزاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، موشک چابک «رعد ۵۰۰»، که برخوردار از نسل جدید پیشرانها و با بدنه غیر فلزی و کامپوزیت بود رونمایی شد.
استفاده از فناوری بدنههای الیاف کربن قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار و دمای ۳ هزار درجه سانتیگراد، دستیابی به موشکهای بسیار سبک را برای ایران فراهم کرد. موشک رعد ۵۰۰ از موشکهای نسل جدید است که در مقایسه با موشک فاتح ۱۱۰ با بدنه فولادی، با یک دوم وزن، اما ۲۰۰ کیلومتر از افزایش برد برخوردار است.
در این مراسم همچنین نیروی هوافضای سپاه از موتورهای موشک با نازل متحرک رونمایی کرد که ترکیب دو دستاورد بزرگ «بدنه کامپوزیت» و «نازل متحرک» در موشک، امکان استفاده از موتورهای سوخت جامد را در خارج از جو برای کشورمان فراهم کرد. با دستیابی به این موفقیت، ساخت ماهواره برهای سبک سوخت جامد، موشکهای زمین به زمین با سطح مقطع راداری کم و مانور پذیر کردن موشکها به منظور عبور از سپر موشکی و کاهش هزینهها و افزایش تولید و کاهش پیچیدگی در تولید و نهایتاً جهش نسلی در موشکها فراهم شد.
امروز توانایی موشکی ایران یک بخش کلیدی و راهبردی از توان نظامی و دفاعی کشورمان است و با توجه به دشمنان منطقهای و جهانی و البته تحریمهای شدید در همه عرصهها بویژه حوزه نظامی که در جنگ تحمیلی به خوبی برای ملت ما مشخص شد در حالی که رژیم بعث عراق پیشرفتهترین تجهیزات را به راحتی تهیه میکرد، ایران در تهیه ابتداییترین نیازهای دفاعی خود هم با مسائل و مشکلات فراوانی روبرو بود که بارها توسط مسئولان گفته شده است، اهمیت این توان موشکی بیش از پیش مشخص میشود.
امروز دیگر توان موشکی ایران برای همگان ثابت شده و دشمنان ملت ایران و انقلاب اسلامی به آن اعتراف کردهاند به گونهای که وزارت دفاع آمریکا در گزارشی توان موشکی ایران را به عنوان بزرگترین نیروی موشکی در خاورمیانه توصیف میکند، توانی که عمدتاً متشکل از موشکهای کوتاه برد و میانبرد است.
از این رو، نگاهی هر چند کوتاه به بخشی از توانمندیهای دفاعی کشور در حوزه موشکهای بالستیک خواهیم داشت و دستاوردها و پیشرفتها در این زمینه را با پیش از انقلاب اسلامی مورد قیاس قرار میدهیم.
توان موشکی پیش از انقلاب
۹ خرداد ۱۳۵۱ «ریچارد نیکسون» رئیس جمهور آمریکا به همراه «هنری کیسنجر» مشاور امنیت ملی این کشور که به ایران سفر کرده بودند با محمدرضا پهلوی دیدار کردند. در نتیجه این دیدار و مذاکرات، شاه اجازه پیدا کرد که با معافیت از همه نظارتها و محدودیتهای تسلیحاتی هر گونه سلاح و تجهیزات نظامی بجز سلاح هستهای را که نیاز دارد میتواند از ایالات متحده آمریکا خریداری کند، اما با وجود این توافق و قول و قرارهای میان مسئولان دو کشور در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۵۴ هنری کسینجر در دیدار با محمدرضا پهلوی به او اعلام کرد فروش موشک زمین به زمین به ایران امکان ندارد و این موضوع خط قرمز آمریکاست و آمریکاییها تا سال ۱۳۵۷ و پیروزی انقلاب اسلامی حتی راکتهایی با برد ۶۰ کیلومتر نیز به ایران نفروختند.
توان موشکی ایران پس از انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران دیگر به عنوان یک خریدار صرف تسلیحات موشکی نبود بلکه به عنوان بزرگترین قدرت تولیدکننده موشکهای بالستیک و نقطه زن در دنیا شناخته میشود که سایر کشورها و دولتها درخواست خرید تسلیحاتی از ایران را دارند. نیاز کشور به تجهیزات موشکی و اهمیت داشتن این فناوری تنها ۱۷ روز بعد از آغاز جنگ تحمیلی یعنی ۱۷ مهر ۱۳۵۹ و حمله موشکی رژیم بعث عراق به شهر دزفول احساس شد.
در این روز ارتش عراق با یک فروند موشک «فراگ ۷» دزفول را هدف قرار داد و ۷۰ نفر از مردم بیگناه این شهر به شهادت رسیدند. این حملات موشکی به شهرها و مراکز حساس ایران با قدرت از سوی رژیم بعث عراق دنبال شد به گونهای که تا یکم فروردین ۱۳۶۳ هزار و ۷۰۶ مرتبه این اقدام را تکرار کرد.
قابل توجه است با توجه به اینکه هدف اصلی حملات موشکی رژیم بعث عراق، شهرهای ایران بود و در این حملات خونین تعداد زیادی از غیرنظامیها به شهادت میرسیدند هیچکدام از سازمانهای بین المللی و حتی مسئولان سازمان ملل و سران کشورها به این اقدامات و جنایات ضد بشری عراق واکنشی نداشتند.
در تیرماه ۱۳۶۳ مسئولان کشورمان به این نتیجه رسیدند که با استفاده از توان موشکی و با هدف قرار دادن شهرهای تخلیه شده عراق، صدام را از حمله به شهرها منصرف کند. به همین منظور تلاشهای بسیاری برای خرید موشک آغاز شد، اما همانگونه که از سوی مسئولان و فرماندهان نظامی بارها اعلام شده است هیچ کشوری حاضر به فروش تسلیحات نظامی به ایران نبود.
با این وجود در تابستان ۱۳۶۳ سوریه حاضر شد تکنیکهای آماده سازی و پرتاب موشک را به افسران ایرانی آموزش دهد و بعد از آن محمد قزافی حاکم لیبی هم قبول کرد در اولین مرحله ۸ موشک اسکاد B ساخت کشور روسیه با دو سکوی پرتاب و خدمه آن را در اختیار ایران قرار دهد.
در سوم آبان ۱۳۶۳، ۱۳ نفر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با مسئولیت حسن تهرانی مقدم به صورت مخفیانه و سری به سوریه رفتند و در تیپ ۱۵۵ موشکی این کشور دورههای مختلف را گذرانده و آموزشهای لازم را فرا گرفتند. اگر چه افسران سوری معتقد بودند این آموزش نیازمند ۴۵ دانشجو و ۶ ماه زمان است، اما گروه اعزامی ایران این آموزشها را تنها طی دو ماه با موفقیت پشت سر گذاشتند.
عراق در ۱۳ اسفند ۱۳۶۳ مرحله جدیدی از جنگ شهرها و حمله موشکی به ایران را آغاز کرد. وزارت دفاع ایران نیز در واکنش به این اقدام رژیم بعث عراق در اطلاعیهای عراق را به حمله متقابل تهدید کرد و ۴۸ ساعت مهلت به آنها داد که از این اقدامات دست بردارند، اما مسئولان عراقی این موضوع را جدی نگرفتند تا در نهایت اینکه در سحرگاه ۲۱ اسفند ۱۳۶۳ ایران اولین موشک اسکاد خریداری شده از لیبی را به سمت عراق شلیک و پالایشگاه کرکوک را هدف قرار داد.
در روزهای بعد این حملات موشکی ادامه داشت و ۹ موشک دیگر در مناطقی مانند بانک رافدین، باشگاه افسران، وزارت خارجه و دیگر مناطق حساس عراق شلیک شد. در نتیجه این حملات موشکی ایران، رژیم بعث عراق دست از موشک باران شهرها برداشت. این عملیات و از نتایج آن اولین تجربه موفقیت آمیز ایران در بازدارندگی موشکی بود.
با وجود موفقیت ایران در برابر صدام در این مرحله احتمال اینکه کشوری حاضر به فروش موشک به ایران نشود میرفت. به همین دلیل در ۱۵ فروردین ۱۳۶۴ با خواست حسن طهرانی مقدم دو موشک اسکاد خریداری شده تحویل مهندسان صنعتی شد تا کار مهندسی معکوس روی آنها صورت گیرد. بعد از آن بود که قذافی در نتیجه مذاکرات با صدام از همکاری با ایران سر باز زد و صدام در ۴ دی ماه ۱۳۶۵ با اطمینان از اینکه ایران توان پاسخ ندارد مرحله جدیدی از حمله موشکی به شهرهای کشورمان را آغاز کرد، اما جوانان ایرانی با وجود قطع همکاری تکنسینهای لیبایی با ایران تنها بعد از ۱۷ روز در ۲۱ دی ماه ۱۳۶۵ اولین موشک اسکاد با هدایت تیم موشکی سپاه شلیک و به مقر نیروی هوایی عراق در بغداد اصابت و موجب بهت و حیرت همگان شد.
بعد از آن ایران به سمت کره شمالی و خرید موشک از این کشور رفت و فناوری ساخت موشک اسکاد را از کره شمالی دریافت کرد. بعد از جنگ تحمیلی تجربه جنگ شهرها موجب شد ایران تلاش خود را برای تولید موشک اسکاد افزایش دهد و در ابتدای دهه ۷۰ این زحمات به ثمر رسید و ایران توانست موشک شهاب یک را تولید کند، اما برد آن کم بود. به همین دلیل متخصصان ایرانی تلاش کردند تا موشکهایی با برد بیشتر بسازند که موشکهای شهاب ۲ و ۳ محصول این تلاشند.
مسئله دیگری که در این زمان مطرح شد بحث دقت در هدفگیری موشکها بود. ۵ میلیون ساعت کار برد تا متخصصان ایرانی بتوانند دقت این موشکها را افزایش دهند و در این زمان موشک فاتح ۱۱۰ در سال ۱۳۸۱ با دقت ۱۰ متر تولید شد. این گونه بود که ایران توانست پس از دو دهه تلاش راه خود را برای تولید موشکهای پیشرفته بومی با برد و دقت لازم هموار کند.
عبور از سیستمهای دفاعی موشکی یکی دیگر از مسائل مطرح شده در توان موشکی بود که برای دستیابی به این قابلیت میبایست موشکها به سرعتهای بسیار بالایی دست یابند. اتفاقی که در نیمه دوم سال ۱۳۸۸ با آزمایش موشک سجیل رخ داد. این موشک ۲۲ تنی بیش از ۴ کیلومتر بر ثانیه از آسمان بر سر اهداف فرود میآید که بنا بر اعتقاد کارشناسان رهگیری و انهدام آن توسط سیستم دفاع موشکی یا گنبد آهنین غیرممکن است.
در ادامه به بررسی جزئیات موشکهای بالستیک که در سالهای بعد از انقلاب به دست متخصصان داخلی و با وجود تحریمهای تولید شده است میپردازیم:
۱- موشک «شهاب ۱»
موشک شهاب ۱ از طریق مهندسی معکوس و برگرفته از موشک اسکاد B شوروی تولید شده است. این موشک دارای سوخت مایع و دو مخزن سوخت درونی و کلاهک یک تنی است.
شهاب ۱ دارای برد ۳۲۰ کیلومتر و طول آن ۱۱.۲ متر است که از سکو پرتاب میشود و دقتی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر دارد.
از شهاب ۱ در موشک باران پایگاه اشرف متعلق به گروهک منافقین استفاده شد.
۲- موشک «شهاب ۲»
موشک شهاب ۲ ارتقا یافته شهاب ۱ است. شهاب ۲ دارای برد ۷۵۰ کیلومتر با یک کلاهک ۷۵۰ کیلوگرمی و همانند شهاب ۱ از سوخت مایع بهره میبرد و دقت آن نیز حدود ۵۰ متر است. این موشک ۱۲ متر طول و ۶ تن وزن دارد.
۳- موشک «شهاب ۳»
شهاب ۳ اولین موشک میان برد در ایران است، این موشک دارای سوخت مایع بوده که در نمونه ارتقا یافته آن به برد ۲ هزار کیلومتر میرسد. شهاب ۳ کلاهک ۷۰۰ کیلوگرمی دارد و نازل خروجی و بخش متغیر آن به موشک اجازه تغییر و اصلاح مسیر میدهد و سرعت نهایی آن حدود ۷ ماخ است. موشک شهاب ۳ نیز همانند دو نمونه قبلی دارای سکوی پرتاب متحرک است.
۴- موشک «فاتح ۱۱۰»
تولید موشک فاتح به اوایل دهه ۸۰ بر میگردد. فاتح ۱۱۰ یک موشک سوخت جامد تک مرحلهای است که با توجه به دقت بالا به عنوان یک موشک تاکتیکی دقیق نقطه زن جایگزین موشک شهاب ۱ شد. حداکثر برد این نوع از موشکهای ایران حداکثر ۳۰۰ کیلومتر است.
این موشک از هدایت اینرسی و تکنولوژیهای جانبی برای هدایت بهره میبرد و دارای موتوری تک مرحلهای است. ۱۷ شهریور ۱۳۹۷ سپاه مقر فرماندهی حزب دموکرات کردستان را با هفت موشک فاتح ۱۱۰ مورد هدف قرار داد که ۱۶ نفر از رهبران این حزب به هلاکت رسیدند.
۵- موشک «قیام»
موشک قیام در ۲۹ مرداد ۱۳۸۹ رونمایی شد این موشک با برد ۸۰۰ کیلومتر از لانچری متحرک برخوردار است. موشک قیام از فناوری پایداری بسیار بالایی برخوردار است و به همین دلیل بالها در آن حذف شده است تا امکان شناسایی توسط رادارها کاهش یابد، این ویژگی توان رادار گریزی بیشتری به موشک قیام داده است.
۶- موشک «زلزال بارشی»
موشک زلزال بارشی یک موشک هدایت شونده است که بر اساس راکت زلزال طراحی و ساخته ساخت شده، برد این موشک ۳۰۰ کیلومتر است که اولین بار در سال ۱۳۹۱ سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده وقت کل سپاه خبر تولید آن را اعلام کرد.
این موشک در انتها و جلوی بدنه دارای بالچه هدایت مثلثی است بنابر اطلاعات موجود در دو نوع ارائه شده است که یکی شامل ۳۰ مهمات ۱۷ کیلویی غیر هدایت شونده، نوع دوم آن دارای ۴ مهمات به وزن ۱۰۰ کیلوگرم است که روی کلاهک نصب میشود و از سامانه هدایت برخوردار است.
موشک زلزال بارشی برای انهدام تأسیسات و تجهیزات دشمن مانند فرودگاهها، خودروها، هواپیماها، بالگردها مستقر در فرودگاه و یا سامانه پدافند دشمن استفاده میشود.
این نوع موشک برای اولین بار در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ در جریان بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه به نمایش گذاشته شد.
۷- موشک «فاتح ۳۱۳»
موشک فاتح ۳۱۳ نمونه دوربردتر فاتح ۱۱۰ و با بردی ۵۰۰ کیلومتری است که از بدنه سبک تری برخوردار است که در ۳۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۴ به نمایش گذاشته شد. این موشک از سوخت جامد مرکب برخوردار است.
دقت و هدف گیری دقیق فاتح ۳۱۳ در عملیات «شهید سلیمانی» برای همگان مشخص شد. در این عملیات نیروی هوافضای سپاه ۱۸ دی ماه و در پاسخ به اقدام تروریستی ارتش آمریکا در به شهادت رساندن سپهبد سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه از موشک فاتح ۳۱۳ برای هدف قرار دادن پایگاه عین الاسد در استان الانبار عراق که از مهمترین پایگاههای آمریکا در عراق است استفاده کرد.
۸- موشک «ذوالفقار»
موشک ذوالفقار یک موشک سوخت جامد با برد ۷۵۰ کیلومتر و با دقت هدفگیری بیشتر از فاتح ۱۱۰ و فاتخ ۳۱۳ است که شباهت بسیاری به فاتح ۳۱۳ دارد، اما از سر جنگی کوچکتر برخوردار است و بالکهای هدایت شونده آن نیز تغییراتی داشته است.
موشک ذوالفقار موشکی زمین به زمین، مایل پرتاب، یک مرحلهای که قادر است اهداف خود را تا فاصله ۷۰۰ کیلومتری مورد اصابت قرار داده و منهدم کند.
برخورداری از و سکوی پرتاب متحرک و خود کششی، رادار گریزی قابلیت نقطه زنی، سبک و تاکتیکی بودن را از دیگر ویژگیهای موشک ذوالفقار است.
موشکهای ذوالفقار توسط نیروی هوافضای سپاه در عملیات علیه مقر سرکردههای داعش در سوریه مورد استفاده قرار گرفت.
۹- موشک «هرمز ۱ و ۲»
موشک هرمز ۱ و ۲ از نوع موشکهای ضد کشتی و زمین به زمین ایران هستند که در اردیبهشت ۱۳۹۳ با حضور فرماندهی معظم کل قوا در نمایشگاه دستاوردهای دفاعی رونمایی شد.
هرمز یک موشک بالستیک ضد رادار و شباهت بسیاری با موشک خلیج فارس و خانواده فاتح ۱۱۰ دارد. برد آن ۳۰۰ کیلومتر و سر جنگی ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتر دارد.
موشک هرمز ۲ نیز دارای قابلیتهای موشک بالستیک خلیج فارس موشکی ضد کشتی است با سرعت حدود ۵ ماخ و با سر جنگی ۴۵۰ کیلوگرم و ویژگیهای پروازی همچون فاتح ۱۱۰ و خلیج فارس دارد.
۱۰- موشک «قدر F»
موشک بالستیک و دوربرد قدر F با برد ۲۰۰۰ کیلومتر از نوع سوخت مایع است که با سرجنگیهای مختلف بارشی و شدید الانفجار قابلیت انهدام اهداف را با دقت زیاد تا برد ۲۰۰۰ کیلومتر دارد.
در اسفندماه ۱۳۹۴ و در جریان برگزاری رزمایش موشکی «اقتدار ولایت» دو فروند موشک قدر از نوع قدر F و قدر H از ارتفاعات البرز شرقی به سوی اهدافی در سواحل مکران شلیک شد که بر روی موشک قدر F شعار معروف «اسرائیل باید از صحنه روزگار محو شود» به زبان عبری نوشته شده بود.
برد موشک قدر-F حدود ۲ هزار کیلومتر با وزن ۱۷۴۵۸ کیلوگرم و وزن سر جنگی ۶۴۰ کیلوگرمی دارد.
استفاده از فناوری بدنههای الیاف کربن قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار و دمای ۳ هزار درجه سانتیگراد، دستیابی به موشکهای بسیار سبک را برای ایران فراهم کرد. موشک رعد ۵۰۰ از موشکهای نسل جدید است که در مقایسه با موشک فاتح ۱۱۰ با بدنه فولادی، با یک دوم وزن، اما ۲۰۰ کیلومتر از افزایش برد برخوردار است.
در این مراسم همچنین نیروی هوافضای سپاه از موتورهای موشک با نازل متحرک رونمایی کرد که ترکیب دو دستاورد بزرگ «بدنه کامپوزیت» و «نازل متحرک» در موشک، امکان استفاده از موتورهای سوخت جامد را در خارج از جو برای کشورمان فراهم کرد. با دستیابی به این موفقیت، ساخت ماهواره برهای سبک سوخت جامد، موشکهای زمین به زمین با سطح مقطع راداری کم و مانور پذیر کردن موشکها به منظور عبور از سپر موشکی و کاهش هزینهها و افزایش تولید و کاهش پیچیدگی در تولید و نهایتاً جهش نسلی در موشکها فراهم شد.
امروز توانایی موشکی ایران یک بخش کلیدی و راهبردی از توان نظامی و دفاعی کشورمان است و با توجه به دشمنان منطقهای و جهانی و البته تحریمهای شدید در همه عرصهها بویژه حوزه نظامی که در جنگ تحمیلی به خوبی برای ملت ما مشخص شد در حالی که رژیم بعث عراق پیشرفتهترین تجهیزات را به راحتی تهیه میکرد، ایران در تهیه ابتداییترین نیازهای دفاعی خود هم با مسائل و مشکلات فراوانی روبرو بود که بارها توسط مسئولان گفته شده است، اهمیت این توان موشکی بیش از پیش مشخص میشود.
امروز دیگر توان موشکی ایران برای همگان ثابت شده و دشمنان ملت ایران و انقلاب اسلامی به آن اعتراف کردهاند به گونهای که وزارت دفاع آمریکا در گزارشی توان موشکی ایران را به عنوان بزرگترین نیروی موشکی در خاورمیانه توصیف میکند، توانی که عمدتاً متشکل از موشکهای کوتاه برد و میانبرد است.
از این رو، نگاهی هر چند کوتاه به بخشی از توانمندیهای دفاعی کشور در حوزه موشکهای بالستیک خواهیم داشت و دستاوردها و پیشرفتها در این زمینه را با پیش از انقلاب اسلامی مورد قیاس قرار میدهیم.
توان موشکی پیش از انقلاب
۹ خرداد ۱۳۵۱ «ریچارد نیکسون» رئیس جمهور آمریکا به همراه «هنری کیسنجر» مشاور امنیت ملی این کشور که به ایران سفر کرده بودند با محمدرضا پهلوی دیدار کردند. در نتیجه این دیدار و مذاکرات، شاه اجازه پیدا کرد که با معافیت از همه نظارتها و محدودیتهای تسلیحاتی هر گونه سلاح و تجهیزات نظامی بجز سلاح هستهای را که نیاز دارد میتواند از ایالات متحده آمریکا خریداری کند، اما با وجود این توافق و قول و قرارهای میان مسئولان دو کشور در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۵۴ هنری کسینجر در دیدار با محمدرضا پهلوی به او اعلام کرد فروش موشک زمین به زمین به ایران امکان ندارد و این موضوع خط قرمز آمریکاست و آمریکاییها تا سال ۱۳۵۷ و پیروزی انقلاب اسلامی حتی راکتهایی با برد ۶۰ کیلومتر نیز به ایران نفروختند.
توان موشکی ایران پس از انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران دیگر به عنوان یک خریدار صرف تسلیحات موشکی نبود بلکه به عنوان بزرگترین قدرت تولیدکننده موشکهای بالستیک و نقطه زن در دنیا شناخته میشود که سایر کشورها و دولتها درخواست خرید تسلیحاتی از ایران را دارند. نیاز کشور به تجهیزات موشکی و اهمیت داشتن این فناوری تنها ۱۷ روز بعد از آغاز جنگ تحمیلی یعنی ۱۷ مهر ۱۳۵۹ و حمله موشکی رژیم بعث عراق به شهر دزفول احساس شد.
در این روز ارتش عراق با یک فروند موشک «فراگ ۷» دزفول را هدف قرار داد و ۷۰ نفر از مردم بیگناه این شهر به شهادت رسیدند. این حملات موشکی به شهرها و مراکز حساس ایران با قدرت از سوی رژیم بعث عراق دنبال شد به گونهای که تا یکم فروردین ۱۳۶۳ هزار و ۷۰۶ مرتبه این اقدام را تکرار کرد.
قابل توجه است با توجه به اینکه هدف اصلی حملات موشکی رژیم بعث عراق، شهرهای ایران بود و در این حملات خونین تعداد زیادی از غیرنظامیها به شهادت میرسیدند هیچکدام از سازمانهای بین المللی و حتی مسئولان سازمان ملل و سران کشورها به این اقدامات و جنایات ضد بشری عراق واکنشی نداشتند.
در تیرماه ۱۳۶۳ مسئولان کشورمان به این نتیجه رسیدند که با استفاده از توان موشکی و با هدف قرار دادن شهرهای تخلیه شده عراق، صدام را از حمله به شهرها منصرف کند. به همین منظور تلاشهای بسیاری برای خرید موشک آغاز شد، اما همانگونه که از سوی مسئولان و فرماندهان نظامی بارها اعلام شده است هیچ کشوری حاضر به فروش تسلیحات نظامی به ایران نبود.
با این وجود در تابستان ۱۳۶۳ سوریه حاضر شد تکنیکهای آماده سازی و پرتاب موشک را به افسران ایرانی آموزش دهد و بعد از آن محمد قزافی حاکم لیبی هم قبول کرد در اولین مرحله ۸ موشک اسکاد B ساخت کشور روسیه با دو سکوی پرتاب و خدمه آن را در اختیار ایران قرار دهد.
در سوم آبان ۱۳۶۳، ۱۳ نفر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با مسئولیت حسن تهرانی مقدم به صورت مخفیانه و سری به سوریه رفتند و در تیپ ۱۵۵ موشکی این کشور دورههای مختلف را گذرانده و آموزشهای لازم را فرا گرفتند. اگر چه افسران سوری معتقد بودند این آموزش نیازمند ۴۵ دانشجو و ۶ ماه زمان است، اما گروه اعزامی ایران این آموزشها را تنها طی دو ماه با موفقیت پشت سر گذاشتند.
عراق در ۱۳ اسفند ۱۳۶۳ مرحله جدیدی از جنگ شهرها و حمله موشکی به ایران را آغاز کرد. وزارت دفاع ایران نیز در واکنش به این اقدام رژیم بعث عراق در اطلاعیهای عراق را به حمله متقابل تهدید کرد و ۴۸ ساعت مهلت به آنها داد که از این اقدامات دست بردارند، اما مسئولان عراقی این موضوع را جدی نگرفتند تا در نهایت اینکه در سحرگاه ۲۱ اسفند ۱۳۶۳ ایران اولین موشک اسکاد خریداری شده از لیبی را به سمت عراق شلیک و پالایشگاه کرکوک را هدف قرار داد.
در روزهای بعد این حملات موشکی ادامه داشت و ۹ موشک دیگر در مناطقی مانند بانک رافدین، باشگاه افسران، وزارت خارجه و دیگر مناطق حساس عراق شلیک شد. در نتیجه این حملات موشکی ایران، رژیم بعث عراق دست از موشک باران شهرها برداشت. این عملیات و از نتایج آن اولین تجربه موفقیت آمیز ایران در بازدارندگی موشکی بود.
با وجود موفقیت ایران در برابر صدام در این مرحله احتمال اینکه کشوری حاضر به فروش موشک به ایران نشود میرفت. به همین دلیل در ۱۵ فروردین ۱۳۶۴ با خواست حسن طهرانی مقدم دو موشک اسکاد خریداری شده تحویل مهندسان صنعتی شد تا کار مهندسی معکوس روی آنها صورت گیرد. بعد از آن بود که قذافی در نتیجه مذاکرات با صدام از همکاری با ایران سر باز زد و صدام در ۴ دی ماه ۱۳۶۵ با اطمینان از اینکه ایران توان پاسخ ندارد مرحله جدیدی از حمله موشکی به شهرهای کشورمان را آغاز کرد، اما جوانان ایرانی با وجود قطع همکاری تکنسینهای لیبایی با ایران تنها بعد از ۱۷ روز در ۲۱ دی ماه ۱۳۶۵ اولین موشک اسکاد با هدایت تیم موشکی سپاه شلیک و به مقر نیروی هوایی عراق در بغداد اصابت و موجب بهت و حیرت همگان شد.
بعد از آن ایران به سمت کره شمالی و خرید موشک از این کشور رفت و فناوری ساخت موشک اسکاد را از کره شمالی دریافت کرد. بعد از جنگ تحمیلی تجربه جنگ شهرها موجب شد ایران تلاش خود را برای تولید موشک اسکاد افزایش دهد و در ابتدای دهه ۷۰ این زحمات به ثمر رسید و ایران توانست موشک شهاب یک را تولید کند، اما برد آن کم بود. به همین دلیل متخصصان ایرانی تلاش کردند تا موشکهایی با برد بیشتر بسازند که موشکهای شهاب ۲ و ۳ محصول این تلاشند.
مسئله دیگری که در این زمان مطرح شد بحث دقت در هدفگیری موشکها بود. ۵ میلیون ساعت کار برد تا متخصصان ایرانی بتوانند دقت این موشکها را افزایش دهند و در این زمان موشک فاتح ۱۱۰ در سال ۱۳۸۱ با دقت ۱۰ متر تولید شد. این گونه بود که ایران توانست پس از دو دهه تلاش راه خود را برای تولید موشکهای پیشرفته بومی با برد و دقت لازم هموار کند.
عبور از سیستمهای دفاعی موشکی یکی دیگر از مسائل مطرح شده در توان موشکی بود که برای دستیابی به این قابلیت میبایست موشکها به سرعتهای بسیار بالایی دست یابند. اتفاقی که در نیمه دوم سال ۱۳۸۸ با آزمایش موشک سجیل رخ داد. این موشک ۲۲ تنی بیش از ۴ کیلومتر بر ثانیه از آسمان بر سر اهداف فرود میآید که بنا بر اعتقاد کارشناسان رهگیری و انهدام آن توسط سیستم دفاع موشکی یا گنبد آهنین غیرممکن است.
در ادامه به بررسی جزئیات موشکهای بالستیک که در سالهای بعد از انقلاب به دست متخصصان داخلی و با وجود تحریمهای تولید شده است میپردازیم:
۱- موشک «شهاب ۱»
موشک شهاب ۱ از طریق مهندسی معکوس و برگرفته از موشک اسکاد B شوروی تولید شده است. این موشک دارای سوخت مایع و دو مخزن سوخت درونی و کلاهک یک تنی است.
شهاب ۱ دارای برد ۳۲۰ کیلومتر و طول آن ۱۱.۲ متر است که از سکو پرتاب میشود و دقتی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر دارد.
از شهاب ۱ در موشک باران پایگاه اشرف متعلق به گروهک منافقین استفاده شد.
۲- موشک «شهاب ۲»
موشک شهاب ۲ ارتقا یافته شهاب ۱ است. شهاب ۲ دارای برد ۷۵۰ کیلومتر با یک کلاهک ۷۵۰ کیلوگرمی و همانند شهاب ۱ از سوخت مایع بهره میبرد و دقت آن نیز حدود ۵۰ متر است. این موشک ۱۲ متر طول و ۶ تن وزن دارد.
۳- موشک «شهاب ۳»
شهاب ۳ اولین موشک میان برد در ایران است، این موشک دارای سوخت مایع بوده که در نمونه ارتقا یافته آن به برد ۲ هزار کیلومتر میرسد. شهاب ۳ کلاهک ۷۰۰ کیلوگرمی دارد و نازل خروجی و بخش متغیر آن به موشک اجازه تغییر و اصلاح مسیر میدهد و سرعت نهایی آن حدود ۷ ماخ است. موشک شهاب ۳ نیز همانند دو نمونه قبلی دارای سکوی پرتاب متحرک است.
۴- موشک «فاتح ۱۱۰»
تولید موشک فاتح به اوایل دهه ۸۰ بر میگردد. فاتح ۱۱۰ یک موشک سوخت جامد تک مرحلهای است که با توجه به دقت بالا به عنوان یک موشک تاکتیکی دقیق نقطه زن جایگزین موشک شهاب ۱ شد. حداکثر برد این نوع از موشکهای ایران حداکثر ۳۰۰ کیلومتر است.
این موشک از هدایت اینرسی و تکنولوژیهای جانبی برای هدایت بهره میبرد و دارای موتوری تک مرحلهای است. ۱۷ شهریور ۱۳۹۷ سپاه مقر فرماندهی حزب دموکرات کردستان را با هفت موشک فاتح ۱۱۰ مورد هدف قرار داد که ۱۶ نفر از رهبران این حزب به هلاکت رسیدند.
۵- موشک «قیام»
موشک قیام در ۲۹ مرداد ۱۳۸۹ رونمایی شد این موشک با برد ۸۰۰ کیلومتر از لانچری متحرک برخوردار است. موشک قیام از فناوری پایداری بسیار بالایی برخوردار است و به همین دلیل بالها در آن حذف شده است تا امکان شناسایی توسط رادارها کاهش یابد، این ویژگی توان رادار گریزی بیشتری به موشک قیام داده است.
۶- موشک «زلزال بارشی»
موشک زلزال بارشی یک موشک هدایت شونده است که بر اساس راکت زلزال طراحی و ساخته ساخت شده، برد این موشک ۳۰۰ کیلومتر است که اولین بار در سال ۱۳۹۱ سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده وقت کل سپاه خبر تولید آن را اعلام کرد.
این موشک در انتها و جلوی بدنه دارای بالچه هدایت مثلثی است بنابر اطلاعات موجود در دو نوع ارائه شده است که یکی شامل ۳۰ مهمات ۱۷ کیلویی غیر هدایت شونده، نوع دوم آن دارای ۴ مهمات به وزن ۱۰۰ کیلوگرم است که روی کلاهک نصب میشود و از سامانه هدایت برخوردار است.
موشک زلزال بارشی برای انهدام تأسیسات و تجهیزات دشمن مانند فرودگاهها، خودروها، هواپیماها، بالگردها مستقر در فرودگاه و یا سامانه پدافند دشمن استفاده میشود.
این نوع موشک برای اولین بار در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ در جریان بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه به نمایش گذاشته شد.
۷- موشک «فاتح ۳۱۳»
موشک فاتح ۳۱۳ نمونه دوربردتر فاتح ۱۱۰ و با بردی ۵۰۰ کیلومتری است که از بدنه سبک تری برخوردار است که در ۳۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۴ به نمایش گذاشته شد. این موشک از سوخت جامد مرکب برخوردار است.
دقت و هدف گیری دقیق فاتح ۳۱۳ در عملیات «شهید سلیمانی» برای همگان مشخص شد. در این عملیات نیروی هوافضای سپاه ۱۸ دی ماه و در پاسخ به اقدام تروریستی ارتش آمریکا در به شهادت رساندن سپهبد سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه از موشک فاتح ۳۱۳ برای هدف قرار دادن پایگاه عین الاسد در استان الانبار عراق که از مهمترین پایگاههای آمریکا در عراق است استفاده کرد.
۸- موشک «ذوالفقار»
موشک ذوالفقار یک موشک سوخت جامد با برد ۷۵۰ کیلومتر و با دقت هدفگیری بیشتر از فاتح ۱۱۰ و فاتخ ۳۱۳ است که شباهت بسیاری به فاتح ۳۱۳ دارد، اما از سر جنگی کوچکتر برخوردار است و بالکهای هدایت شونده آن نیز تغییراتی داشته است.
موشک ذوالفقار موشکی زمین به زمین، مایل پرتاب، یک مرحلهای که قادر است اهداف خود را تا فاصله ۷۰۰ کیلومتری مورد اصابت قرار داده و منهدم کند.
برخورداری از و سکوی پرتاب متحرک و خود کششی، رادار گریزی قابلیت نقطه زنی، سبک و تاکتیکی بودن را از دیگر ویژگیهای موشک ذوالفقار است.
موشکهای ذوالفقار توسط نیروی هوافضای سپاه در عملیات علیه مقر سرکردههای داعش در سوریه مورد استفاده قرار گرفت.
۹- موشک «هرمز ۱ و ۲»
موشک هرمز ۱ و ۲ از نوع موشکهای ضد کشتی و زمین به زمین ایران هستند که در اردیبهشت ۱۳۹۳ با حضور فرماندهی معظم کل قوا در نمایشگاه دستاوردهای دفاعی رونمایی شد.
هرمز یک موشک بالستیک ضد رادار و شباهت بسیاری با موشک خلیج فارس و خانواده فاتح ۱۱۰ دارد. برد آن ۳۰۰ کیلومتر و سر جنگی ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتر دارد.
موشک هرمز ۲ نیز دارای قابلیتهای موشک بالستیک خلیج فارس موشکی ضد کشتی است با سرعت حدود ۵ ماخ و با سر جنگی ۴۵۰ کیلوگرم و ویژگیهای پروازی همچون فاتح ۱۱۰ و خلیج فارس دارد.
۱۰- موشک «قدر F»
موشک بالستیک و دوربرد قدر F با برد ۲۰۰۰ کیلومتر از نوع سوخت مایع است که با سرجنگیهای مختلف بارشی و شدید الانفجار قابلیت انهدام اهداف را با دقت زیاد تا برد ۲۰۰۰ کیلومتر دارد.
در اسفندماه ۱۳۹۴ و در جریان برگزاری رزمایش موشکی «اقتدار ولایت» دو فروند موشک قدر از نوع قدر F و قدر H از ارتفاعات البرز شرقی به سوی اهدافی در سواحل مکران شلیک شد که بر روی موشک قدر F شعار معروف «اسرائیل باید از صحنه روزگار محو شود» به زبان عبری نوشته شده بود.
برد موشک قدر-F حدود ۲ هزار کیلومتر با وزن ۱۷۴۵۸ کیلوگرم و وزن سر جنگی ۶۴۰ کیلوگرمی دارد.
شلیک موشک قدر-F از ارتفاعات البرز شرقی
۱۱- موشک «عماد»
یکی از مهمترین دستاوردهای دفاعی ایران در سال۱۳۹۴ تست موفقیت آمیز موشک بالستیک عماد در شرایط خاص منطقهای و بین المللی بود؛ در آستانه محرم حسینی فرزندان ملت بزرگ ایران در وزارت دفاع موشک دوربرد «عماد» نسل جدید موشکهای بالستیک زمین به زمین جمهوری اسلامی ایران را با موفقیت آزمایش کردند. آزمایش این موشک در شرایطی که آمریکا و هم پیمانانش تمرکز اصلی خود را بر محدودیت صنعت موشکی گذاشته بودند، دستاورد مهمی به شمار میرفت.
موشک عماد که تمامی مراحل طراحی و ساخت آن توسط دانشمندان و متخصصان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع صورت پذیرفته است، نخستین موشک دوربرد جمهوری اسلامی ایران با قابلیت هدایت و کنترل تا لحظه اصابت به هدف است؛ که قادر است اهداف مورد نظر را با دقت بالا مورد اصابت قرار داده به طور کامل منهدم کند.
طراحی، ساخت و آزمایش موفقیت آمیز موشک عماد یک جهش فناورانه و عملیاتی در این حوزه راهبردی به شمار میرود. البته تست این موشک در شرایطی اتفاق افتاد که غربیها گمان میکردند جمهوری اسلامی ایران از توسعه توان موشکی خود دست بر میدارد، اما تست عماد تمام این رویاها را از بین برد.
۱۲- موشک «سجیل»
سجیل اولین موشک دوربرد سوخت جامد ایران است که با بهره گیری از موتوری دو مرحلهای، قادر به انهدام اهداف در برد ۲۰۰۰ کیلومتری است. تا پیش از رونمایی از موشک خرمشهر، سجیل پیشرفتهترین موشک ساخت ایران به حساب میآمد چراکه با بهره گیری از سوخت جامد، توانایی حمل سرجنگی به وزن ۶۵۰ کیلوگرم را داشت. سرعت بالای موشک در فاز نهایی که قریب به ۱۴ برابر سرعت صوت است، سجیل را در برابر انواع سامانههای ضد بالستیکی مصون میسازد.
شلیک موشک سجیل
حداکثر برد موشک سجیل ۲۰۰۰ کیلومتر و وزن موشک ۲۳۵۴۰ کیلوگرم که طول آن ۱۸.۲۱ متر و وزن سر جنگی ۶۵۰ کیلوگرم است که از سوخت جامد برخوردار است.
۱۳- موشک «خرمشهر»
موشک «خرمشهر» یکی از آخرین دستاورد موشکی رونمایی شده جمهوری اسلامی ایران در حوزه موشکهای بالستیک است. این موشک که در رژه ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۹۶ رونمایی شد، ظاهری متفاوتتر از دیگر موشکهای ایرانی دارد و اطلاعات زیادی از ابعاد فنی آن منتشر نشده است. برد این موشک ۲۰۰۰ کیلومتر و قابلیت حمل چند سرجنگی را تا وزن ۱۸۰۰ کیلوگرم دارد که قدرت تخریب آن را چندین برابر بیشتر از موشکهای دیگر میسازد.
به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه، ابعاد کوچکتر این موشک قابلیت استفاده تاکتیکی از آن را فراهم میآورد.
رونمایی از موشک خرمشهر در رژه ۳۱ شهریور ۱۳۹۶،
۱۴- موشک «دزفول»
موشک بالستیک هوشمند زمین به زمین «دزفول» سال ۱۳۹۷ همزمان با دهه مبارک فجر در مراسمی با حضور سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده وقت کل سپاه و سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در کارخانه زیرزمینی تولید موشکهای بالستیک سپاه رونمایی شد.
سرلشکر جعفری در این مراسم درباره نمایش کارخانه زیرزمینی تولید موشکهای بالستیک نقطهزن سپاه برای نخستین بار، گفت: «رونمایی از این شهر تولید موشک در اعماق زمین، پاسخی به یاوهگوییهای غربیها است که تصور میکنند با تحریم و تهدید میتوانند ما را محدود کرده و از اهداف بلندمان بازدارند.»
فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز در این مراسم امنیت ملت ایران را خط قرمز نیروهای مسلح برشمرد و اظهار کرد: «با وجود توطئهها و تهدیدات دشمن علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی، طبیعی است که ما نیز به حرکت خود ادامه دهیم و امروز به پاس پایداری و مقاومت خوزستانیهای غیور، به ویژه مردم قهرمان و مقاوم دزفول در دفاع مقدس، از موشک هوشمند زمین به زمین "دزفول "رونمایی کردیم که آخرین دستاورد و محصول حوزه تحقیقات نیروی هوافضای سپاه است.»
موشک هوشمند دزفول از خانواده موشک ذوالفقار با برد ۱۰۰۰ کیلومتر و دارای فناوریهای جدیدتری نسبت به ذوالفقار است. سردار حاجی زاده درباره موشک هوشمند دزفول میگوید: «این دستاورد مهم به لحاظ ابعاد و اندازه به هندسه موشک ذوالفقار بسیار نزدیک است؛ موشک ذوالفقار ۷۰۰ کیلومتر بُرد دارد، اما موشک دزفول هزار کیلومتر بُرد داشته و افزایش ۳۰۰ کیلومتری بُرد آن به واسطه بهکارگیری فناوریهای جدید در این محصول دفاعی است، قدرت انهدام و تخریب این موشک نیز به دلیل نوع موادی که در سر جنگی آن به کارگیری شده، دو برابر موشک ذوالفقار است.»
۱۵- موشک «فاتح مبین»
۲۲ مرداد سال ۱۳۹۷ با حضور امیر سرتیپ امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، نسل جدیدی از موشکهای صددرصد ایرانی به نام «فاتح مبین» رونمایی شد. «فاتح مبین» مجهز به جستجوگر پیشرفته و هوشمند با قابلیت نقطهزنی در زمین و دریاست.
امیر حاتمی «فاتح مبین» را موشکی چابک، رادار گریز، تاکتیکی و نقطهزن معرفی کرد که قادر است در همه ساعات شبانهروز و شرایط محیطی و جنگ الکترونیک دشمن، اهداف خاص مورد نظر را در روی زمین و دریا تشخیص داده و مورد اصابت قرار دهد.
«فاتح مبین» را میتوان نسل پیشرفته موشکهای نقطه زن و کوتاهبرد ایران به حساب آورد. پیشتر موشکهای «فاتح ۱۱۰» و «فاتح ۳۱۳» توسط متخصصان هوافضای کشورمان تولید شده و در چرخه تجهیزات نیروهای مسلح وارد شده بودند.
۱۶- موشک «رعد ۵۰۰»
موشک رعد ۵۰۰ با موتور کامپوزیتی «زهیر» و نسل جدید پیشرانهای موشکی و ماهوارهبرها، یکشنبه ۲۰ بهمن سال جاری با حضور سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه و سردار امیرعلی حاجیزاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه رونمایی شد.
بر اساس این گزارش، با نمایش موشک چابک رعد ۵۰۰، از نسل جدید پیشرانها با بدنه غیر فلزی و کامپوزیت رونمایی شد.
سپاه، از موشک «رعد ۵۰۰» و نسل جدید ماهوارهبرها رونمایی کرد
استفاده از فناوری بدنههای الیاف کربن قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار و دمای ۳ هزار درجه سانتیگراد و دستیابی به موشکهای بسیار سبک را فراهم میکند.
موشک رعد ۵۰۰ از موشکهای نسل جدید است که در مقایسه با موشک فاتح ۱۱۰ با بدنه فولادی، با یک دوم وزن، اما ۲۰۰ کیلومتر از افزایش برد برخوردار است.
همچنین نیروی هوافضای سپاه از موتورهای موشک با نازل متحرک رونمایی کرد که ترکیب دو دستاورد بزرگ «بدنه کامپوزیت» و «نازل متحرک» در موشک، امکان استفاده از موتورهای سوخت جامد را در خارج از جو فراهم کرد.
با دستیابی به این موفقیت، ساخت ماهواره برهای سبک سوخت جامد، موشکهای زمین به زمین با سطح مقطع راداری کم و مانور پذیر کردن موشکها به منظور عبور از سپر موشکی و کاهش هزینهها و افزایش تولید و کاهش پیچیدگی در تولید و نهایتاً جهش نسلی در موشکها فراهم شد./1360/
منبع: خبرگزاری مهر
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
عاشق هرچه سپاهی توایرانم